گزارشی از نشست علمی توسعه قاعده نفی حرج به عدمیات احکام

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در خراسان، حجت الاسلام والمسلمین جواد حبیبی تبار از استادان خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و استاد تمام جامعه المصطفی در نشستی علمی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی در حضور اعضای هیئت علمی گروه فقه این نهاد علمی فرهنگی به موضوع  توسعه قاعده نفی حرج به عدمیات احکام پرداخت.

حجت الاسلام والمسلمین حبیبی تبار بیان داشت: در خصوص قلمرو قاعده نفی حرج در میان فقها  نظر های متعددی وجود دارد و قلمرو این قاعده از جهات گوناگونی توسط فقها تقسیم بندی شده است.

وی افزود: از جمله تقسیم بندی های ارائه شده می توان به رخصتی یا عزیمتی بودن این قاعده، جریان آن در عدمیات، شمول آن نسبت به حرج شانی و غیره اشاره کرد.

استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: چنانچه زوجه در زندگی مشترک با شوهرش دچار عسر و حرج شدید باشد، مشمول قاعده نفی حرج قرار می‌گیرد.

وی افزود: انحلال نکاح از این ‌جهت در قالب فسخ نکاح متصور است؛ زیرا این قاعده علاوه بر احکام تکلیفی، شامل احکام وضعی، از جمله لزوم عقد نکاح، می‌شود.

استاد حوزه ادامه داد: اما فقها به سبب رعایت احتیاط و بنا به محصوردانستن فسخ نکاح به عیوب منصوصه، تخلف شرط، و تدلیس، فسخ نکاح از طرف زوجه به سبب عسر و حرج را نپذیرفته‌اند.

حجت الاسلام والمسلمین حبیبی تبار در ادامه بیان داشت: اما اینکه این انحلال نکاح در قالب طلاق قضایی باشد منوط به توسعه قلمرو قاعده نفی حرج به عدمیات احکام است که بعضی از فقها با پذیرش آن، طلاق از طرف حاکم در این خصوص را تجویز کرده‌اند، که این نظریه به احتیاط نزدیک‌تر است.

وی افزود: گرچه با توجه به ادله فقهی تجویز فسخ نکاح در فرض حرج شدید زوجه، از مبانی فقهی دور نیست و قانون مدنی ایران به پیروی از قول مشهور فقهای معاصر در این خصوص، طلاق قضایی را تجویز کرده است که تبعاً آثار طلاق بر چنین انحلالی مترتب خواهد شد.

قاسم شفیعی پور