۶ دستاورد سفر مدیر حوزه به نجف/ تجلیل از ارائه کتب فقه معاصر به بزرگان عراق

حجت الاسلام والمسلمین سید صادق محمدی، استاد خارج حوزه و رییس انجمن اصول فقه حوزه در گفت و گو با خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، با تجلیل از سفر اخیر مدیر کل حوزه های علمیه کشور به عراق اظهار داشت: به نظر بنده سفر اخیر آیت الله اعرافی یک حرکت بسیار ضروری، کاربردی و در واقع می توان گفت یک امر حیاتی برای ارتباط بین دو حوزه علمیه قم و نجف اشرف بود که قطعاً این سفر دستاور های بسیاری داشته است.

وی افزود: به طور خلاصه می توان چند نمونه از این دستاورد ها را ذکر کرد به عنوان مثال، این سفر، یک حرکت راهبردی در راستای یک حرکت بنیادی است به این معنا که برنامه بنیادی حوزه های علمیه عالم تشیع به ویژه حوزه علمیه نجف اشرف و حوزه علمیه قم، تعامل همه جانبه علمی فرهنگی و سیاسی بین این دو حوزه است که این برنامه بنیادی، نیاز به برنامه های راهبردی هم دارد که یکی از این برنامه های راهبردی که توسط آیت الله اعرافی مطرح شد، مسئله فقه معاصر است که یک حرکت راهبردی در راستای همان برنامه بنیادی است که البته امیدواریم یک برنامه کاربردی و عملیاتی هم توسط مسئولین این دو حوزه عالم تشیع، در آینده تدوین گردد و به اجرا گذاشته شود.

استاد خارج فقه و اصول حوزه، دستاورد دوم را زمینه سازی برای تحقق تمدن نوین اسلامی عنوان کرد و گفت: بدون شک اگر قرار است شکل گیری انقلاب اسلامی، تشکیل نظام اسلامی، دولت اسلامی و جامعه اسلامی به تمدن نوین اسلامی منجر شود، راهی جز تعامل همه مراکز تشیع با یکدیگر و بلکه تعامل با جهان اسلام، وجود ندارد.

وی همچنین زمینه سازی برای هم افزایی داشته های دو حوزه علمیه را دستاوردی دیگر خواند و خاطر نشان کرد: طبیعتاً این سفر می تواند زمینه ساز هم افزایی علمی بین این دو حوزه علمیه با سابقه طولانی باشد که البته مجالی برای تفصیل مطلب نیست.

این استاد خارج فقه معاصر حوزه، سفر اخیر آیت الله اعرافی را نمایش اقتدار عالم تشیع عنوان کرد و افزود: باید توجه کرد که امروزه اقتدار، حرف اول موفقیت در همه عرصه های علمی، فرهنگی و سیاسی است. آنچه موجب موفقیت پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) شد و موجب پایه گذاری تمدن اسلامی و انحلال فرهنگ منحط جاهلیت شد، اقتدار حکومت مدینه بود همان طور که خداوند می فرماید «و أعدّوا لهم مااستطعتم من قوة ومن رباط الخیل ترهبون به عدوالله وعدوکم ...» که مضمون آیه به این صورت است که دشمنان، باید اقتدار شما را ببینند و زمانی که اقتدا شما را دیدند، دیگر در بسیاری از موارد نیازی به اعمال قدرت نیست و به نظر بنده این سفر، نمایشی بود از اقتدار حوزه های علمیه عالم تشیّع که ثمره آن را ان شاءالله خواهیم دید.

رییس انجمن اصول فقه حوزه، اصل تبار شناسی را به عنوان پنجمین دستاورد سفر آیت الله اعرافی نام برد و اظهار داشت: به نظر بنده این سفر می تواند آغازی باشد برای ضرورت پیشینه شناسی و معرفی و یادآوری تاثیر و تاثّر دو حوزه علمیه مهم عالم تشیّع. باید توجه نمود که بسیاری از اندیشمندان و بزرگان حوزه علمیه نجف از جمله شیخ طوسی، سید ابوالحسن اصفهانی، مقدس اردبیلی، ملا مهدی نراقی، ملا احمد نراقی، شیخ مرتضی انصاری، شیخ جعفر شوشتری، میرزای شیرازی، آخوند خراسانی، سید محمد کاظم یزدی، شیخ الشریعة اصفهانی، مرحوم نایینی، محمد حسین غروی اصفهانی، علامه امینی و در این سال های اخیر، مروحوم آیت الله خویی؛ ایرانی تبار بوده اند که به نجف اشرف مهاجرت کردند و خوش درخشیدند والبته مکتب حدیثی قم توسط اشعری ها هم داستان خود رادارد.

وی افزود: همچنین برعکس این قضیه یعنی تاثیر علمی حوزه علمیه نجف اشرف نسبت به حوزه علمیه قم هم به طور جدی وجود دارد به عنوان مثال مرحوم حائری یزدی موسس حوزه علمیه قم، تحصیل کرده سامرا (شاگرد مرحوم میرزای شیرازی) است که تاثیر فراوانی در حوزه علمیه قم داشته است و همچنین تعداد قابل توجهی از مراجع و بزرگان قم، تحصیل کرده بی واسطه یاباواسطه نجف بوده ویاهستند. بنابراین، تاثیر و تاثّر ایران و عراق در موضوع حوزه های علمیه هر دو مرکز، بر کسی پوشیده نیست و لذا از مسئله تبار شناسی نیز می توان به عنوان یکی از دستاورد های این سفر نام برد که باید مورد توجه واقع شود.

استاد محمدی دستاورد ششم را تقریب فکر و اندیشه فرهنگی و سیاسی بین دو حوزه علمیه عنوان کرد و گفت: این سفر می تواند زمینه ساز انتقال فکر و اندیشه فرهنگی و سیاسی شود که جهان اسلام از این انتقال فکر و اندیشه سود خواهد برد.

رییس انجمن اصول فقه حوزه با اشاره به لزوم تعامل بین دو حوزه قم و نجف اشرف اظهار داشت: به نظر بنده برای تحقق یک برنامه عملیاتی و کاربردی در راستای تعامل بین این دو حوزه، ابتدا باید بزرگان هر دو حوزه در فکر تأسیس یک دفتر مشترک به عنوان مرکز ارتباطی حوزه علمیه نجف اشرف و حوزه علمیه مبارکه قم باشند که این دفتر، می تواند برنامه های زیادی را تدوین کند.

وی ادامه داد: از جمله این برنامه ها می توان به تعامل علمی بین نخبگان هر دو حوزه چه به صورت حقیقی و یا مجازی اشاره کرد. همچنین سفر بزرگان حوزه علمیه قم به نجف اشرف و بر عکس و انتشار یک مجله علمی پژوهشی مشترک بین حوزه نجف و قم در سطح بالای بین المللی و اجرای کرسی های مشترک نظریه پردازی، مناظره و... می تواند برای تحقق آن اهداف موثر باشد.

حجت الاسلام و المسلمین محمدی با تاکید بر لزوم استمرار این تعامل افزود: به نظر بنده برقراری ارتباط بین دفاتر بزرگان حوزه علمیه نجف و نمایندگان دفاتر حوزه علمیه قم نیز می تواند مفید باشد که البته همه این موارد، وابسته به انجام کار کارشناسی و ارائه برنامه منسجم توسط بزگان هر دو حوزه است اما به هر حال سفر اخیر آیت الله اعرافی، نقطه عطفی برای یک حرکت جدی در زمینه های مختلف بود و در عین حال یک نقطه امید و بارقه امید نیز می باشد که برخی حواشی را نیز ممکن است در پی داشته باشد که ان شاء الله با تدبیر مسئولین محترم، این حرکت بتواند برای محقق شدن اهداف بلند جمهوری اسلامی مفید واقع شود.

استاد درس خارج فقه معاصر حوزه با تجلیل از اقدام آیت الله اعرافی در ارائه کتب فقه معاصر به بزرگان عراق بیان داشت: فقه معاصر، همان فقه سنتی با همان اصول وقواعد مورد قبول هر دو حوزه علمیه اما باتوجه به مقتضیات انسان معاصر است. یعنی در دنیای کنونی که به لحاظ خود مکلف و جامعه و نظام بشری، موضوعات مستحدث بسیاری به وجود آمده والبته ساختار ها و فرایند ها و شرایط دنیای مدرن کنونی، بسیار تاثیر گذار در به وجود آمدن این موضوعات مستحدث بوده است لذا هر دو حوزه علمیه و مردم و نظام ایران و عراق و تمام عالم اسلام به این فقه معاصر نیازمند است و می توان گفت فقه معاصر، یک ضرورت اجتناب ناپذیر دنیای اسلام است.

وی ادامه داد: با توجه به این که در حوزه علمیه قم در زمان مدیریت آیت الله اعرافی، یک حرکت جدی در رابطه با فقه معاصر آغاز شد؛ ارائه کتب فقه معاصر توسط مدیر کل حوزه های علمیه به بزرگان عراق، به علت نوآوری حوزه قم و ضرورت فقه معاصر، مورد تجلیل و توجه ویژه قرار گرفت.

رییس انجمن اصول فقه حوزه در انتها خاطرنشان کرد: هر ارتباط و تعاملی یک نقطه آغازین دارد که در این موضوع توسط مدیر حوزه های علمیه کشور انجام شد اما ادامه این ارتباط و تعامل، چه به لحاظ حرکت های راهبردی و چه به لحاظ برنامه های کاربردی و عملیاتی، بسیار مهم است که البته نیازمند رایزنی، تفکر و اندیشه زیاد و برگزاری جلسات مشترک و پیگیری های منسجم و ادامه دار است تا هر دو حوزه علمیه مبارکه بتوانند از این سفر، استفاده بهینه داشته باشند.