تفکیک هویت حسینی از هویت یزیدی

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، امام خمینی رحمه الله علیه بسیاری از اجتماعات مسلمین نظیر نماز جمعه، نماز جماعت و حج را در خدمت تعلیمات و تبلیغات دینی می دانند و بیان می دارند که این اجتماعات در عین معنویت حامل پیام سیاسی می باشند و می توانند در بازآفرینی هویت دینی سیاسی جامعه نقش اساسی داشته باشند.

امام راحل در این باره می فرمایند: بسيارى از احكام عبادى اسلام منشأ خدمات اجتماعى و سياسى است. عبادتهاى اسلامى اصولاً توام با سياست و تدبير جامعه است. مثلاً نماز جماعت و اجتماع حج و جمعه در عين معنويت و آثار اخلاقى و اعتقادى، حائز آثار سياسى است.(1)

امام در ادامه این مبحث و در رابطه با دعوت و معرفی اسلام و برپایی حکومت می فرمایند: اسلام را عرضه بداريد و در عرضۀ آن به مردم نظير عاشورا به وجود بياوريد، چطور عاشورا را محكم نگهداشته و نگذاشته‌ايم از دست برود، چگونه هنوز مردم براى عاشورا سينه مى‌زنند و اجتماع مى‌كنند شما هم امروز كارى كنيد كه راجع به حكومت موجى به وجود آيد؛ اجتماعات برپا گردد؛ روضه‌خوان و منبرى پيدا كند؛ و در ذهن مردم مطرح بماند.(2)

یکی از کارکردهای هویتی مجالس عزاداری برای جامعه ایران، حفظ کیان ملت ایران است و امام خمینی(ره) با توجه به نگاه تقلیلی ملی گرایانه کسانی که اسلام را قبول ندارند، خاطرنشان می کنند که حفظ کیان اسلام در معرکه جهان بینی ها و جهان خواری ها در گرو تشکیل مجالس عزاداری و تداوم آن است.

امام راحل در این باره می فرمایند: نمی دانند اين قشرهاى سياسى كه چه خدمتى اين منبر، اين محراب، به اين كشور كرده، اينها چنانچه ملى هستند؛ ما كار نداريم كه آيا به خدا هم كار دارند يا نه، اگر ملى هستند، اگر كشورشان را مى‌گويند مى‌خواهيم، اگر ملت را مى‌گويند كه ما مى‌خواهيم ، اينها بايد دامن‌بزنند به اين روضه‌خوانيها، براى اينكه اين روضه‌خوانيها اين ملت شما را حفظ كرده است.(3)

در نگاه رهبر معظم انقلاب نیز به بعد هویت ساز عاشورا تکیه شده است، به باور ایشان تفکیک هویت حسینی از هویت یزدی لازمه تحدید هویتی گفتمان اسلامی است: فهمیدن قضیه عاشورا فقط در تاریخ نیست، در هر زمان باید دید عناصر تشکیل دهنده هویت یزیدی کجا پیدا می شود؟ آنگاه در مقابلش عناصر تشکیل دهنده هویت حسینی را به میدان آورد؛ منبر باید انسان ساز باشد، اندیشه ساز باشد، روضه، نوحه و سینه زنی باید فضا را از مسائل زنده حسینی، معرفت و آگاهی پر کند. (4)

از دیدگاه امام خمینی(ره) ارزش ها و هنجارهای حاکم بر نهضت عاشورا از اصیل ترین ارزش های انسانی می باشد و می بایست برای تحقق آن در جامعه تلاش کرد، مهمتری در نهضت عاشورا به تعبیر قرآن کریم« لاتظلمون و لا تظلمون»(5) می باشد که لازمه شناخت ظلم بالابردن آگاهی های افراد جامعه و لازمه ظلم ستیزی از خودگذشتگی و فداکاری است.

به باور امام راحل محرم درس آگاهی بخشی ارزش های انسانی چون عدالت و ظلم ستیزی و درس از خودگذشتگی در راستای محو پلیدی است، امام خمینی(ره) در پیام رسمی خود از نجف در تاریخ 1356/11/2 راه انتقال این ارزش های اصیل را مجالس عزاداری سید الشهداء می دانست: سلام و درود بر ملت بزرگ هوشمند ايران كه با همۀ اختناق و فشار، از اسلام عدل‌پرور و مظلومان و مقتولان در راه ديانت دفاع نمودند، رحمت خداوند بر مقتولين 15 خرداد (دوازده محرّم)، و 19 دى (29 محرّم) امسال؛ محرّم چه ماه مصيبت‌زا و چه ماه سازنده و كوبنده‌اى است، محرّم ماه نهضت بزرگ سيد شهيدان و سروَر اولياى خداست كه با قيام خود در مقابل طاغوت، تعليم سازندگى و كوبندگى به بشر داد و راه فناى ظالم و شكست ستمكار را به فدايى دادن و فداشدن دانست؛ و اين خود سرلوحۀ تعليمات اسلام است براى ملتها تا آخر دهر.(6)

پی نوشت:

(1) اسلام ناب در کلام و پیام امام خمینی( ره)، ص62

(2) امام خمینی(ره)، 1387: 636

(3) صحیفه امام، 8: 528

(4) بیانات1387/1/23

(5) بقره؛ 279

(6) امام خمینی(ره)، 1387: 314