در بزرگترین اردوگاه آوارگان فلسطینی چه خبر است؟

تحولات میدانی در «عین الحلوه» بزرگترین اردوگاه آوارگان فلسطینی در منطقه صیدا واقع در جنوب لبنان و درگیری‌های مسلحانه و خونینی که از حدود دو ماه قبل آغاز شده بود و از اواخر هفته گذشته مجددا از سرگرفته شده و به حد زخمی کردن نیروهای ارتش لبنان نیز رسید، علامت سوال‌های زیادی درباره پشت پرده این تنش‌ها و نیز پیامدهای خطرناک آن -چه در سطح امنیت اردوگاه‌های فلسطینی و -چه امنیت ملی لبنان ایجاد می‌کند.

اردوگاه عین‌الحلوه که طبق آخرین آمار بیش از 63 هزار آواره فلسطینی را در خود جای داده به‌دلیل گستردگی و حجم بالای جمعیت و وجود تونل‌های زیرزمینی بسیار پیچیده و نامنظم، بستر مناسبی را برای استقرار و تجمع عناصر و گروه‌های سلفی فراهم کرده است. ماه جولای گذشته گروه‌های مسلح افراطی سلفی از جمله «جند الشام»، «شباب المسلم» و «عصبة الانصار» که متشکل از عناصر افراطی در اردوگاه عین‌الحلوه هستند با اعضای جنبش فتح درگیر شدند و این کشتار خونین به‌راه افتاد.

هشدار درباره یک پروژه تروریستی برای منفجر کردن اوضاع لبنان

«زید الایوبی» از رهبران جنبش فتح درباره تنش‌های شدید عین‌الحلوه در گفتگو با اسپوتنیک اعلام کرد که حمله عناصر افراطی به مواضع ارتش لبنان در اطراف اردوگاه، یک اقدام عامدانه و در چارچوب یک طرح تروریستی از پیش آماده شده برای آسیب به امنیت لبنان و اردوگاه‌های فلسطینی از جمله عین‌الحلوه است. در این بین هماهنگی بالایی میان فرماندهی نیروهای امنیت ملی فلسطین در اردوگاه عین‌الحلوه با ارتش لبنان وجود دارد و ارتش این کشور از عملیات‌های نظامی سرویس امنیتی فلسطین و جنبش فتح برای توقف درگیری‌ها در عین‌الحلوه حمایت می‌کند.

وی افزود، اطلاعات نشان می‌دهد که در صورت درخواست سرویس امنیتی فلسطین، ارتش لبنان مستقیما وارد عمل خواهد شد. عناصر تروریستی به شکل تصادفی به عین‌الحلوه نیامده‌اند؛ بلکه آنها برای منافع یک سری طرف‌های خاص کار می‌کنند و دستور کار آنها تغییر نقشه سیاسی، نه تنها در این اردوگاه بلکه کل لبنان است.

این رهبر جنبش فتح درباره ورود ارتش لبنان برای رسیدگی به اوضاع داخلی اردوگاه عین‌الحلوه اظهار داشت، این اردوگاه ویژگی‌های خاصی دارد و ورود سرویس امنیتی و ارتش لبنان به مسئله درگیری‌های عین‌الحلوه می‌تواند معانی زیادی داشته باشد. درحال حاضر یک هماهنگی مشترک میان ارتش لبنان و فرماندهی نیروهای امنیت ملی فلسطین و جنبش فتح وجود دارد و ورود مستقیم ارتش لبنان به این مسئله وابسته به درخواست نیروهای فلسطینی است.

برقراری آتش‌بس در عین‌الحلوه به این زودی‌ها ممکن نیست

سرتیپ «خالد حماده» کارشناس امنیتی و نظامی لبنان نیز به نوبه خود درباره حوادث عین‌الحلوه گفت، آتش‌بس در اردوگاه عین‌الحلوه به این زودی‌ها برقرار نخواهد شد و درگیری در داخل این اردوگاه یک درگیری ساده بین گروه‌های فلسطینی یا جنگ بر سر نفوذ و قدرت در داخل اردوگاه نیست. بلکه آنچه در عین‌الحلوه رخ می‌دهد دارای چندین پیام سیاسی بوده و درباره وجود طرح خطرناکی برای انفجار اوضاع لبنان هشدار می‌دهد.

وی درباره تداوم خلأ سیاسی در لبنان در سایه این شرایط هشدار داده و تاکید کرد که اگر در مرحله جدید رئیس جمهور انتخاب نشود می‌توان گفت که حوادث داخل اردوگاه عین‌الحلوه می‌تواند بن‌بست سیاسی لبنان را عمیق‌تر کرده و یک چالش امنیتی پیش روی رئیس جمهور و دولت آینده قرار بگیرد. درحال حاضر دولت لبنان که یک دولت موقت است قدرت اتخاذ تصمیمات قاطعی که بتواند به تنش‌های عین‌الحلوه پایان بدهد را ندارد. اگر وضعیت به همین منوال پیش برود شاهد موج‌های بی‌شماری از این‌گونه درگیری‌ها خواهیم بود.

عین‌الحلوه تبدیل به چند منطقه نظامی شده است

«امین محمد حطیط» تحلیلگر نظامی و کارشناس امور راهبردی منطقه نیز در یادداشتی برای روزنامه البناء به درگیری‌های مسلحانه در اردوگاه عین‌الحلوه اشاره کرده و نوشت، کسانی که کشتار را در اردوگاه عین‌الحلوه آغاز کردند به خوبی می‌دانند که نتیجه قتل و کشتار، انتقام است و انتقام نیز به یک درگیری بزرگ تبدیل می‌شود که حل آن بسیار دشوار است. به عبارت دیگر، چه طرفی که قتل و کشتار را در داخل اردوگاه آغاز کرد و چه طرفی که به آن پاسخ داد، هر دو می‌دانستند کاری که انجام می‌دهند گشودن دری به روی آتش در بزرگترین اردوگاه آوارگان فلسطینی در کل منطقه است.

حطیط افزود، اردوگاه عین‌الحلوه در 4 دهه اخیر به پناهگاهی امن برای مجرمان و فراریان با ملیت‌های مختلف و نیز به کانونی برای تروریست‌ها تبدیل شده که به هیچ قاعده و قانون و شرع و اخلاقی پایبند نیستند. درواقع اردوگاه عین‌الحلوه صحنه‌ای بسیار پیچیده دارد و هیچ حزب فلسطینی یا لبنانی یا ... نمی‌تواند بگوید که بر اوضاع این اردوگاه مسلط است. حتی تشکیلات خودگردان فلسطین نیز که مدعی بود بر امور اردوگاه‌ها نظارت دارد، عملا سیطره خود را بر عین‌الحلوه از دست داده و قادر به اتخاذ تصمیم قاطعی که احترام گذاشتن به آن ضروری باشد، نیست. واقعیت آن است که اردوگاه عین‌الحلوه به نوعی تبدیل به چند منطقه نظامی شده که هر طرفی به دنبال سیطره بر منطقه تحت نفوذ یک طرف دیگر است.

بر اساس این مقاله، در این بین دولت لبنان روابط خود را با اردوگاه در 2 خط تنظیم کرده است: خط امنیتی-اطلاعاتی که به صورت زیرکانه در داخل اردوگاه عمل و از هرگونه تنش و درگیری مستقیم اجتناب می‌کند و خط نظامی-میدانی در داخل و خارج اردوگاه عین‌الحلوه که به نوعی بر رفت و آمدهای این اردوگاه نظارت دارد و از گسترش تنش‌های عین‌الحلوه به خارج از اردوگاه و مناطق لبنانی جلوگیری می‌کند.

امین حطیط تصریح کرد، اما در سایه این وضعیت پیچیده دیدیم که درگیری بزرگی بین جنبش فتح به عنوان یکی از گروه‌های اصلی فلسطینی در عین‌الحلوه با شماری از عناصر وابسته به گروه‌های سلفی و افراطی که برخی آنها را تروریست می‌خوانند، رخ داد. این درگیری‌ها یا بهتر است بگوییم عملیات‌های «ترور و ضد ترور» موجب کشته و زخمی شدن شمار زیادی از افراد در داخل و خارج اردوگاه عین‌الحلوه شد. آنگونه که گفته می‌شود، هدف اعلام شده از درگیری‌های این اردوگاه محاکمه قاتل «ابواشرف العرموشی» مسئول امنیتی جنبش فتح است که به دست عناصر افراطی ترور شده بود.

در ادامه این مقاله آمده است، به عبارت دیگر مسئله اکنون مربوط به تحویل قاتلان العرموشی به دستگاه قضایی لبنان است که این اتفاق تاکنون نیفتاده و در نتیجه درگیری‌ها ادامه پیدا کرده و عواقب وحشتناکی برای منافع فلسطینی‌ها و حتی لبنان دارد. درواقع توافق‌های متعدد آتش‌بس که از ابتدای درگیری‌های عین‌الحلوه اعلام شده، همگی وابسته به شرطی بوده که اجرای آن دشوار یا شاید غیرممکن است؛ مگر اینکه یک تصمیم قاطع نظامی اتخاذ شده و طرفی از داخل یا خارج اردوگاه به اوضاع مسلط شود و عناصر مسلح سلفی را شکست داده و قاتل العرموشی را دستگیر کند.

پیامدهای خطرناک گسترش درگیری‌های‌ عین‌الحلوه برای لبنان و فلسطین

بر اساس این یادداشت، اما اتخاذ چنین تصمیم نظامی بسیار پرهزینه و با ضرر و زیان زیاد است. بنابراین به نظر نمی‌رسد که هیچ انسان منطقی به این راه حل فکر کند و باید به دنبال راهکاری ممکن و واقع‌بینانه بود تا بتوان به شکل منطقی درگیری‌های عین‌الحلوه را متوقف کرد؛ زیرا در صورت ادامه و گسترش این درگیری‌ها عواقب نامعلومی در انتظار لبنان و فلسطینی‌ها بود و سناریوهای خطرناکی ترسیم می‌شود که به این شکل است:

-اگر درگیری‌ها یه این شکل ادامه پیدا کند، آوارگانی که از اردوگاه فرار کرده‌اند دیگر جرات بازگشت به آنجا را نخواهند داشت و کسانی که در داخل اردوگاه هستند نیز مجبور به ترک آن می‌شوند. در این شرایط، رژیم صهیونیستی و متحد اصلی آن یعنی آمریکا که یک پروژه قدیمی برای ادغام آوارگان فلسطینی در جامعه لبنان دارند، وارد میدان شده و طرف‌های مربوطه بین‌المللی را برای اسکان آوارگان فلسطینی در لبنان و ادغام آنها در جامعه این کشور تحت فشار قرار می‌دهند؛ موضوعی که لبنانی‌ها به شدت نگران آن هستند، به ویژه در سایه بحران‌های پیچیده این کشور.

- فلسطینی‌ها با مشغول شدن به درگیری‌های بیهوده عین‌الحلوه، از اهداف اصلی خود در مبارزه با اشغالگران و تلاش برای تحقق آرمان فلسطین بازمی‌مانند.

-شهر صیدا به عنوان سومین شهر بزرگ لبنان بعد از بیروت و طرابلس که یکی از مراکز اقتصادی و تجاری مهم این کشور محسوب می‌گردد، درگیر بحرانی عمیق شده و برای مدت طولانی ممکن است امور آن به شدت مختل گردد.

-جاده جنوب لبنان به بیروت که اهمیت راهبردی بالایی برای ارتش این کشور و مقاومت و مردم دارد قطع می‌گردد.

-احزاب رسمی و غیررسمی لبنان برای ورود به این درگیری‌ها تحت فشار قرار می‌گیرند که یک فاجعه داخلی بزرگ برای لبنان ایجاد خواهد کرد.

امین حطیط در پایان مقاله خود تاکید کرد، ما در اینجا به صحبت درباره این حجم از خطراتی که ممکن است در نتیجه درگیری‌های عین‌الحلوه، لبنان و فلسطین را تهدید کند، بسنده و تاکید می‌کنیم این درگیری‌ها با هر هدفی که آغاز شده باشد، ذینفع آن رژیم صهیونیستی و بازنده اصلی آن فلسطین و لبنان هستند که متحمل زیان‌های زیادی می‌شوند. هنوز هم می‌توان راهی برای نجات از این وضعیت پیدا کرد و تلاش‌های رسمی و غیر رسمی در این زمینه باید با جدیت دنبال شود تا از وقوع سه فاجعه بزرگ جلوگیری کنیم:

-خطر ورود ارتش به درگیری‌ها و تکرار سناریو اردوگاه «نهرالبارد».

-خطر ورود احزاب لبنانی به درگیری‌ها و تکرار جنگ اردوگاهی.

-خطر تخلیه اردوگاه عین‌الحلوه از آوارگان فلسطینی و ادغام آنها در جامعه لبنان.