معرفی روضههای خانگی ۳ پیرغلام اهل بیت در «خانههای نورانی»
روضه «میرزا ابوالقاسم عطار» با بیش از 100 سال سابقه
روضه «میرزا ابوالقاسم عطار» به کارگردانی عباس موزون، روایتی از مرحوم میرزا ابوالقاسم عطار و روضه خانگی اوست که یکی از مشهورترین و قدیمیترین روضههای خانگی در تهران به شمار میرود. این روضه خانگی در سوگ شهادت امام حسین(ع) در منزل میرزا عطار در حوالی بازار تهران برگزار میشد و بزرگان زیادی از جمله عرفا، بزرگان علمی حوزه علمیه، چهرههای سیاسی نظیر نواب صفوی، بازاریان صاحب نام همچون مرشد چلویی، مرحوم دولابی و... در آن حضور پیدا میکردند. این مراسم بیش از ۱۰۰ سال سابقه دارد و هماکنون پس از فوت میرزا عطار توسط فرزندان و نوادگان او برگزار میشود.
عباس موزون کارگردان مستند «عطار»، پیشتر درباره این مجموعه گفته است: سعی کردیم به بهانه این مراسم قدیمی و ریشهدار به آداب و رسوم باطنی و ظاهری که در روضههای خانگی برقرار بوده است نیز بپردازیم و نشان بدهیم برپایی چنین مراسماتی چه تاثیری در مردم داشته و روابط و کارکردهای اجتماعی آنان را تقویت میکرده است. در دهههای اخیر، شکل مراسم ، مداحیها و روضهها در مجلس عزاداری امام حسین تغییراتی داشته و به نظر میرسد نسل جدیدی روی کار آمدهاند. در این مستند، به برگزاری های اصیل تر روضه اشاره شده است.
او درباره پژوهش این مستند نیز گفت: عمده پژوهش این مستند میدانی بوده و در وهله اول سراغ کسانی رفتهایم که در این مراسم قدیمی حضور داشتهاند. از جمله این افراد میتوان به آیتالله سیدان اشاره کرد. در گام بعدی، سراغ فرزندان و نوادگان افرادی رفته ایم که در این مراسم حضور داشتهاند. حجتالاسلام بیآزار تهرانی، شیخ محمدحسین بحرینی، حاج حسین تهرانی، شیخ حسین انصاریان و ... از جمله منبریها و مرتبطین بودهاند.
موزون با اشاره به فرم روایی این مستند نیز افزود: این فیلم، هم تصاویر آرشیوی دارد و هم مصاحبه. از روضهخوانی در منزل مرحوم عطار در زمان حیات او فیلمی وجود نداشت و تنها چند عکس بود که از آنها استفاده شد. همچنین تصاویر آرشیوی مربوط به روضههای چند دهه اخیر روضه نیز در این اثر استفاده شد.
خانهای که به حسینیهای برای عزاداری اهل بیت(ع) تبدیل شده
روضه «میرزا اسماعیل اربابی» روایتی از برگزاری روضههای خانگی در خانه میرزا اسماعیل است؛ خانهای که حدود ۸۰ سال است چراغش روشن مانده و بعد از وفات میرزا اسماعیل، به حسینیهای برای عزاداری عاشقان اهل بیت(علیهم السلام) تبدیل شده است. در این مستند با علی آقا فرزند آقای اربابی، شیخ حسین انصاریان که بخشی از روزگار جوانیاش را در خانه اربابی سپری کرده، مهدی آصفی دوست میرزا اسماعیل و عضو ثابت جلسات روضهخوانی، ماشاءالله عابدی از اعضای هیأت امنای حسینیه اربابی و سیدمحمد سادات شیرازی بانی حسینیه سادات شیرازی و مهمان همیشه روضههای میرزا اسماعیل گفتوگو میشود. کارگردان این قسمت از مستند «خانههای نورانی» را بابک مینایی عهدهدار است.
سابقه 200 ساله هیأت آقاجانی بیگ همدان
روضه «حسین آقاجانی بیگ» از دیگر قسمتهای این مستند به کارگردانی امین لطفی است. هیأت آقاجانی بیگ یکی از قدیمیترین هیأتهای همدان است که سابقه فعالیت آن به بیش از ۲۰۰ سال پیش باز میگردد. آقاجانی بیگ محلهای است که بیش از هفتاد سال اجرای تعزیه را پشت سر گذاشته و افرادی همچون حاج رضا زندی، حاج رضا فرخ نیا، علی آجیلی، حاج صادق چارلی و علی رنگچیان، در طول دهههای گذشته توانستهاند چراغ تعزیه را در این محله روشن نگه دارند.
مجموعه «خانههای نورانی» جستجویی برای یافتن روح معنوی حاکم بر مکانهایی است که روضهخوانی اهل بیت با قدمت و سابقه طولانی در آنجا برگزار میشد. تأکید این مستند بر ظواهر و تاریخچه بناها نیست و وجوه عاشقانه و معنوی اماکن مد نظر است تا علاوه بر نمایش اماکن روضهخوانی باقدمت به معرفی پیرغلامان باصفا که سالها مشغول خدمت در آن روضهها بودند بپردازد و با اطرافیان آنها هم گفتوگویی صورت پذیرد.
مستند «خانههای نورانی» به تهیهکنندگی محمدامین نوروزی، از چهارشنبه 22 شهریور به مدت سه شب ساعت ۲۳ از شبکه دو سیما روانه آنتن خواهد شد.