گشت و گذاری بر گذر فرهنگی دانشگاه رضوی

تجربه موفق دانشگاه رضوی در دهه کرامت برای برگزاری غرفه مشاوره و خدمات فرهنگی مذهبی در صحن کریم اهل بیت امام حسن مجتبی علیه السلام سبب شد این بار هم اقدام به ارائه این خدمات در قالب روزهای پایانی ماه صفر داشته و از این زمان برای نشر معارف و احیای امر اهل بیت به سفارش امام رضا علیه السلام بهره ببرند.

غرفه دانشگاه و مرکز قرآن کریم کنار هم بین غرفه های ارائه نذری و خدمات خوراکی قرار داشت و از دو سو صدای بلندی که نوحه های متفاوتی را به گوش می رساند این دو مرکز علمی فرهنگی را احاطه کرده بود.

وارد غرفه شدم و از نزدیک فضا و بنرها را مشاهده کردم بر روی دو بنر به نام افتخارات دانشگاه، چند جلد کتاب از تولیدات علمی پژوهشی دانشگاه نقش بسته بود بر روی یک بنر دیگر هم به معرفی فعالیت ها پرداخته بودند اما بنظر هیچکدام در جای مناسبی نصب نبود تا رسالت معرفی دانشگاه را به خوبی به سرانجام برساند چرا که محل قرار گرفتن میزهای مشاوران جلوی غرفه فاصله زیادی را تا بنرهای به نمایش درآمده در عمق غرفه ایجاد کرده بود.

آن سوی غرفه چند میز چوبی بدون یک پارچه یا پوششی حتی ساده، با یک پوستر کوچک به چشم می خورد که از قسمت جلوی میز آویز بود و پشت آن استادان مشاوره و احکام و پرسش و پاسخ برای ارائه خدمت نشسته بودند.

نزدیک شدم و با برخی از ایشان که تنها نشسته بودند گپی کوتاه پیرامون زمان و مکان و وضعیت فعالیتشان، نقد و نظرشان و نیز زمینه پرسش ها و سوالات و مشاوره ها به زائران و مجاوران داشتم تا بیشتر با جوانب این خدمات آشنا شوم.

کنار میزهای مشاوره و پرسش و پاسخ، میزخطاطی را دیدم که به درخواست مراجعین بر روی کاغذهای ابرو باد یا گلاسه خطی سیاهه می کرد و در نهایت قابی زیبا که به تصویر دلخواهشان نقش بسته بود تقدیمشان می شد.

برای بهتر دیدن و نوشتن تصمیم گرفتم اطراف غرفه گشتی زده و از بالا تا پایین ره باغ را سیر کرده و سپس آنجا را ترک کنم تا در زمانی دیگر که روز شهادت باشد نیز، گذری برای گزارش داشته باشم.

آنچه که دیده و شنیده بودم بر صفحه ذهنم نقش می بست و مرا به خود مشغول می کرد تا از آن محدوده خارج شدم و ابتدای ره باغ، چشمم به تابلوی ارائه خدمت رایگان دندانپزشکی افتاد و سپس صدای بلند تعزیه خوانی کمی آن سوی ره باغ گوش و جانم را درگیر خود کرد.

روز شهادت دوباره عزم ره باغ حضرت زهرا سلام الله علیها و دیدن غرفه دانشگاه را داشتم راه ها همه بسته و هیئت های پی در پی و فشرده با نواهای محلی به نوحه خوانی و عزاداری مشغول بودند تفاوت مردم و فرهنگ ها به خوبی دیده می شد اما نقطه اشتراک آنها عشق به خاندان رسالت و اهل بیت کرامت بود که در روز شهادت علی بن موسی الرضا علیه السلام در سیمای حضورشان موج می زد.

از بین آنها گذر کردم تا به ره باغ رسیدم آفتاب داغ و گرمای هوا اثری بر حال خوب دلم ناشی از آواهای مختلف عزادارن نداشت. ره باغ همچون شب گذشته شلوغ بود به سختی به غرفه رسیدم استادان دیگری پشت میزهای مشاوره نشسته بودند و برخی در حال ارائه خدمت بودند.

فقیهی زاده، مسول غرفه دانشگاه در حال تبلیغ خدمات و هدایت زائران و مجاوران به سمت میزهای پرسش و پاسخ و مشاوره بود که با او در باب جزئیات کل خدمات ارائه شده به گفت و گو نشستم و پاسخ پرسش هایم را دریافت کردم. در بسیاری از موارد همچون مکان غرفه و فضا و امکانات هم عقیده بودیم و بر امکان برگزاری کیفی آن همچون غرفه دهه کرامت تفاهم داشتیم اما او و دوسه نفر از دانشجوهای دانشگاه به همراه استادان مشاوره با همین امکانات هم تلاش بسیاری را در ارائه خدمت  به نمایش گذاشته بودند که قابل تقدیر بود.

خدمات دانشگاه

غرفه دانشگاه در این چند روز با ۳۰ استاد در ۲۷ شیف به ارائه خدماتی بر 9 محور داشت که عبارتند از:

۱. سلام بر امام: رسم حضور در حرم مطهر و آداب زیارت مضجع شریف حضرت رضا علیه السلام و چگونگی بهره‌برداری بیشتر از این فرصت عزاداری و سفر معنوی به مراجعین توضیح داده شد.

۲. سوغات معنوی: خوشنویسی نامه امام رضا علیه السلام به عبدالعظیم حسنی و اسامی ائمه که به دلخواه مراجعین بر روی کاغذ های با کیفیت ابروباد یا گلاسه نوشته و تقدیم آنها می شد.

۳. زمزم احکام: پاسخگویی به مسائل فقهی و احکام شرعی مثل احکام مسافر، احکام نماز، احکام خمس، مطهرات و غیره از مواردی بود که از سوی مراجعین پرسش هایی را به خود اختصاص داده بود.

۴. حلقه معرفت: پاسخگویی به مسائل و شبهات اعتقادی در زمینه وجود خداوند، یگانگی خدا، عدالت خدا، مرگ، برزخ و قیامت، فلسفه نبوت و امامت و شیعه و سنی و وحدت نیز در این چند روز از برنامه‌های غرفه دانشگاه رضوی بود که از سوی استادان خبره ارائه شد.

۵. جوانه های رضوی: ویژه برنامه های کودک و نوجوان شامل اجرای مسابقه و سرگرمی، قصه گویی و اهدای کتاب داستان و روسری و گیره مخصوص آن که بسیار مورد استقبال زائران و مجاوران قرار گرفت.

۶.‌ راز سلامتی: نکات طب سنتی ایرانی و اسلامی، مزاج شناسی، تغذیه سالم و پاسخ به سوالات مراجعین در این زمینه، نیز بخشی از خدمات غرفه دانشگاه بود.

۷‌. گوهر عفاف، صدف حجاب: چیستی و چرایی حجاب، حدود پوشش اسلامی، تاریخچه حجاب، غیرت مردانه و حیای زنانه نیز مباحث مطرح شده از سوی استادان غرفه دانشگاه بود.

۸. حیات طیبه: در این بخش استادان به مشاوره همسرداری و تربیت فرزند، سبک زندگی اسلامی و پاسخ به سوالات مراجعین پیرامون مشکلات زندگی آنها پرداختند.

۹. قطعه ای از بهشت: حرم شناسی، تاریخچه گنبد و بارگاه قدس رضوی، روایت سفر تاریخی امام رضا از مدینه تا مرو در زمزه خدمات معنوی دانشگاه در این چند روز برگزاری غرفه بود.

آنچه ذهن مرا به خود مشغول کرد انتخاب فضای ایجاد غرفه علمی فرهنگی برای دانشگاه رضوی بود که با وجود این خدمات ارزنده بر کیفیت و کمیت کار قطعا اثر منفی داشت.

تجربه موفق دانشگاه در غرفه داری دهه کرامت در صحن امام حسن(ع) جنب درب ورودی ساختمان شماره یک موضوعیتی بر معرفی دانشگاه و اصالت حضور چنین نهادی در این مکان برای ارائه خدمت داشت.

از آنجایی که دانشگاه علوم اسلامی رضوی آنچنان که باید برای همه مردم به خصوص زائران معرفی نشده است ایجاد غرفه در صحن امام حسن(ع) ورودی ساختمان شماره یک دانشگاه ارجحیت داشت چرا که مردم ضمن دریافت خدمات علمی فرهنگی و مشاوره ای خوب، با این نهاد علمی فرهنگی و مکان آن آشنا شده و به نوعی تبلیغ چهره به چهره صورت می گرفت که در بازگشت مخاطبان برنامه ها به شهرها و دیارشان، این خاطرات نیز همراه بوده و با نقل و بازگویی آن تبلیغی برای دانشگاه رخ می داد.

افزون بر آن سروصدای موکب های توزیع نذری که مزاحمت صوتی و صف های ایجاد شده مقابل آنها که مزاحمت فیزیکی و دیداری نسبت به غرفه دانشگاه ایجاد کرده بود در صحن امام حسن(ع) پیش آمدی نداشته و به تبع تاثیری منفی بر کیفیت کار هم ایجاد نمی کرد.

یکی دیگر از نقاط ضعف عدم حضور پرشور طلاب و دانشجویان دانشگاه در مقایسه با غرفه دهه کرامت بود که کمیت مشارکت آنها با توجه به تعطیلی دانشگاه بر کیفیت کار تاثیرگذار بود. از این رو غرفه مشاوره حقوقی که در دوره قبل بسیار مورد استقبال قرار گرفته بود در این دوره به طور کلی وجود نداشت.

افزایش صدای موکب های یزد و کاشان در دوسوی غرفه فرهنگی دانشگاه مرا به خود آورد گویا توزیع دوباره نذری که یک نوع رقابت بین آنها ایجاد کرده بود بر کثرت جمعیت حاضر در ره باغ تاثیر فزونی داشت و سیل جمعیت اجازه سکون در یکجا را نمی داد.

به سمت حرم حرکت کردم به ابتدای ره باغ که رسیدم دوباره چشمم به دندانپزشکی رایگان افتاد که عده ای جلوی آن صف ایستاده بودند. به ذهنم رسید که این مکان برای غرفه فرهنگی خیلی بهتر از جایی است که برای دانشگاه در نظر گرفته بودند چرا که صدای کمتر و نیز ترافیک روان تری از جمعیت به نسبت آنجا در جریان بود و افزون بر آن فضای بازتری برای حضور و ارائه خدمت به صورت منسجم و قابل توجه وجود داشت.

نوشتن از آنچه که دیده بودم سخت جلوه می کرد مجالی برای چینش منظم در ذهن در آن وضعیت یافت نشد از این رو قصد زیارت کردم تا زمانی دیگر برای آنچه دیدم قلم به دست گیرم و نگارشی جامع از نقاط ضعف و قوت یک کار فرهنگی ثبت کنم.

وقتی دکمه های کیبورد را برای تایپ گزارش لمس می کردم به ذهنم رسید بابت کثرت برنامه های دهه پایانی صفر و انبوهی از خدمات فرهنگی مذهبی از سوی بخش های مختلف آستان قدس رضوی، این نوشتار را با تاخیر بیشتری منتشر کنم تا از حال و هوای آن روزها، جو حاکم و نگاه یکنواخت به برنامه ها دور شده و در فرصتی مناسب به قضاوتی درست نشسته تا مدیران مربوطه نیز دریافت بهتری برای تصمیمات آینده داشته باشند./933/

جواد رستمی