ویژگی های خانواده موفق

اشاره: اگر بخواهیم با نگاهی دقیق یک خانواده موفق را ترسیم کنیم، شاید شاخصه های متعددی را بتوان برای خانواده موفق بیان کرد، در آیه 21 سوره روم سه شاخصه خانواده و زندگی موفق را بیان کرده است «وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکمْ مِنْ أَنْفُسِکمْ أَزْواجاً لِتَسْکنُوا إِلَیها وَ جَعَلَ بَینَکمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ فی ذلِک لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یتَفَکرُون » آرامش، مودت، رحمت، سه شاخصه خانواده موفق از نگاه قرآن است و به عبارتی این ویژگی های سه گانه نماد خانواده قرآنی است، در روایات پیامبر و اهل بیت علیهم السلام در تبیین خانواده موفق به نکات مهمی اشاره شده و خانواده ای را موفق می دانند که زن و مرد هر کدام در جایگاه خود  نقش آفرینی داشته باشند.

در همین رابطه خبرنگار گروه جمعیت و تعالی خانواده خبرگزاری رسا،  با حجت الاسلام توانانیا استاد حوزه و دانشگاه گفت‌وگویی انجام داده است که در ادامه می خوانیم:

رسا ـ ویژگی های خانواده موفق از دیدگاه اسلام چیست؟

خانواده ای موفق است که زن و  شوهر نقش های یکدیگر را بشناسند و بیش از توان طرف مقابل خواسته ای نداشته باشند و همیشه خود را به جای طرف مقابل قرار دهند، اصطلاحا گفته می شود زن و شوهر سعی کنند در زندگی زوجیت را جایگزین فردیت کنند، در تاریخ آمده که حضرت زهرا سلام الله علیها از شب تا صبح برای همسایه دعا می کردند، امام مجتبی علیه السلام فرمودند: مادر چرا برای ما دعا نمی کنید، گفتند: « الجار ثم الدار»؛ این سخن یعنی دگربینی، خیلی از مشکلات خانواده ها ناشی از  این است که دیگری را نمی بینند، در بعضی مواقع باید به طرف مقابل حق بدهیم و خود را جای طرف مقابل قرار دهیم که در این صورت خیلی از مشکلات خانواده ها کم می شود.

رسا ـ چه کارهای در خانواده باید صورت گیرد تا مشکلات و آسیب های خانواده مرتفع شود؟

یکی از مشکلات زوج های خانواده این است که مطالعه نمی‎کنند و شناختی نسبت به جنس مقابل خود ندارند، کارشناسان می‌گویند: زن و شوهر در خانواده های که با آداب و رسوم متفاوت بزرگ شدند طبیعی است که در زندگی با هم اختلاف داشته باشند و مهم شیوه برطرف کردن اختلاف است؛ بعضی ها اختلاف را منجر به تنش و بعضی ها اختلاف را حل می‌کنند، باید شیوه های حل اختلاف را بدانیم که در کتاب"خانواده موفق" به این شیوه ها اشاره شده است.

رسا ـ مواردی از شیوه های حل اختلاف بین زن و شوهر را بیان کنید؟

یکی از این شیوه ها، بالابردن سطح آگاهی است، اگر زوجین سطح آگاهی آنها نسبت به یکدیگر بالا برود خیلی از اختلافات آنها کم می شود، طبیعت جنس زن به این صورت است که با لطافت و آرامش کارهای خود را انجام می دهد، اگر تربیت فرزند را به پدر واگذار کنند از تنبیه فیزیکی استفاده می کند، اما اگر تربیت به مادر سپرده شود با محبت و آرامش فرزند را تربیت می کند، کاری که مادر برای تربیت فرزند انجام می دهد را پدر نمی تواند انجام دهد.

البته در بعضی مواقع تربیت فرزند باید با پدر باشد زیرا پدر جسارت را به فرزند منتقل می کند، فرض کنید یک فرزند می‌خواهد از یک ارتفاعی پایین بپرد، مادر می گوید مواظب باش ولی پدر تشویق می‌کند که این کار را انجام دهد، اما دختران نیاز به عواطف و احساسات دارند، لذا علمای تربیت توصیه می‌کنند که دختران بیشتر با مادر باشند و پسران با پدر باشند در خانواده های که چهار پسر و یک دختر وجود دارد، بعضی مواقع پسر روحیات زنانه می گیرد و در خانواده ای که چهار دختر و یک پسر وجود دارد، دختر روحیات مردانه می گیرد.

رسا ـ اقوام و بستگان به چه میزان در موفقیت خانواده ها موثر هستند؟

والدین در گام اول و انتخاب همسر کمک کنند یعنی حقیقت های زندگی را برای فرزندان تبیین کنند، متاسفانه امروز اگر به نسل جوان بگوییم ازدواج تلقی آنها این است که باهم قدم بزنند و به کافه بروند، همان چیزهای که در فیلم ها نشان داده می شود، در صورتی که حقیقت زندگی این مسائل نیست و حقیقت زندگی شب بیداری ها برای فرزند و تحمل کردن بد اخلاقی های همسر است، اگر با این آگاهی ها که والدین و اطرافیان به زوجین می دهند وارد زندگی شوند خیلی راحت تر با هم کنار می آیند.

رسا ـ چرا اسلام به تشکیل خانواده اهمیت می دهد؟

امیرالمومین می فرمایند: «نِظامُ الدِّينِ مُخالَفَةُ الهوى؛ نظامِ دين، مخالفت با هواى نفس است»، یکی از دلایلی که خداوند متعال نمازی که تکراری است را واجب کرد این است که طبیعت انسان به گونه ای است که اگر او را به حال خود رها کنید، غره می شود لذا خداوند به دلیل اینکه انسان را دوست دارد او را به بند کشیده است، یکی از جاهای که انسان نیاز دارد تحمل کند تا به رشد برسد قصه خانواده است، فرزند آیت الله بهجت به نقل از پدر گفت: گاهی اوقات رشد اخلاقی و عرفانی بعضی ها، به واسطه تحمل کردن طرف مقابل است.

رسا ـ نمونه ای از خانواده های موفق را نام ببرید؟

خانواده امیرالمومنین علیه السلام و فاطمه الزهرا سلام الله علیها در سوره "هل اتی" معرفی شده است و زمانیکه سه شب یتیم، مسکین و اسیر در می زنند، به خانواده نمی گویند که شما اطعام کنید و بچه ها به تاسی از پدر و مادر آن کار درست را انجام دادند، امام صادق عليه السلام می فرماید: «كونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيرِ ألسِنَتِكُم؛ مردم را با غير زبان خود دعوت كنيد» زن و شوهر در خانواده موفق با رفتارشان خانواده را می سازند و اگر خانواده اصلاح شود جامعه اصلاح می شود.