تکلیف روزه‌هایی که نگرفته‌ایم چه می‌شود؟

به نقل از دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله خامنه‌ای، احکام قضای روزه شامل موارد زیر است:

۱. کسی که یک یا چند روز بی‌هوش و در حال اغما بوده و روزه واجب از او فوت شده، لازم نیست قضای روزه آن روز‌ها را به جا آورد.

۲. کسی که به خاطر مستی، روزه از او فوت شده، مانند این که بر اثر مستی نیت روزه نکرده، هر چند همه روز را امساک کرده باشد، قضای روزه‌ایی که از او فوت شده، واجب است.

۳. کسی که نیت روزه کرده ولی سپس مست شده و همه یا بخشی از روز را با حال مستی گذرانیده بنا به احتیاط (واجب) باید روزه آن روز را قضا کند، مخصوصاً در مستی‌های شدید که موجب زایل شدن عقل است. در این مساله و مساله قبل فرقی نیست میان این که صَرف ماده سکرآور برای او حرام باشد یا به خاطر بیماری یا بی‌اطلاعی از موضوع، حلال بوده باشد.

۴. زن باید ایامی را که به خاطر عادت ماهیانه و یا زایمان روزه نگرفته، پس از ماه رمضان قضا کند.

۵. کسی که چند روز از ماه رمضان را به خاطر عذری روزه نگرفته، و تعداد آن روز‌ها را نمی‌داند، مثلاً نمی‌داند که آیا در روز بیست و پنجم ماه رمضان به سفر رفته تا روزه‌هایی که از او فوت شده مثلاً ۶ روز باشد یا در روز بیست و ششم رفته که ۵ روز باشد می‌تواند مقدار کمتر را قضا کند و، اما در صورتی که هنگام شروع عذر (مثلاً سفر) را می‌داند، مثلاً می‌داند که در روز پنجم ماه به سفر رفته ولی نمی‌داند که در شب دهم برگشته تا ۵ روز فوت شده باشد یا شب یازدهم برگشته تا ۶ روز فوت شده باشد، در این صورت احتیاط (واجب) آن است که مقدار بیشتر را قضا کند.

۶. اگر از چند ماه رمضان روزه قضا داشته باشد، قضای هر کدام را که اول بگیرد مانع ندارد، ولی اگر وقت قضای آخرین ماه رمضان تنگ باشد، مثلاً پنج روز از ماه رمضان آخر قضا داشته باشد و پنج روز هم به ماه رمضان مانده باشد، در این صورت احتیاط (واجب) آن است که قضای رمضان آخر را بگیرد.

۷. کسی که روزه قضای ماه رمضان را به‌جا می‌آورد، می‌تواند پیش از ظهر روزه را افطار کند؛ به شرط این که وقت برای قضای روزه، تنگ نباشد ولی بعد ازظهر جایز نیست.

۸. هرگاه به واسطه بیماری، روزه ماه رمضان را نگیرد و بیماری او تا ماه رمضان سال بعد طولانی شود، قضای روزه‌هایی را که نگرفته واجب نیست (این افراد فقط باید فدیه بدهند)، ولی اگر به واسطه عذر دیگری (مثلاً به خاطر مسافرت) روزه نگرفته باشد و عذر او تا رمضان بعد باقی بماند، واجب است روزه‌هایی را که نگرفته بعد از ماه رمضان قضا کند، همچنین اگر ترک روزه به خاطر بیماری بوده و بعدا بیماری رفع شده و عذر دیگری مانند مسافرت پیش آمده است.

ناتوانی از گرفتن روزه و قضای آن به صرف ضعف و عدم قدرت موجب سقوط قضای روزه نمی‌شود، بنابراین دختری که به سن تکلیف رسیده، ولی به علت ضعف جسمانی، توانایی روزه گرفتن ندارد و تا ماه رمضان آینده هم نمی‌تواند قضای آن را به جا آورد واجب است روزه‌هایی که از او فوت شده را قضا کند، همچنین فردی که چند سال روزه نگرفته و فعلاً توبه کرده و به سوی خدا بازگشته و تصمیم بر جبران آنها دارد، واجب است تمام روزه‌های فوت شده را قضا کند و چنانچه نتواند، قضای روزه‌ها از او ساقط نمی‌شود و بر عهده‌اش می‌ماند.