آیا پایان دموکراسی در ترکیه فرا رسیده است؟
رویدادهای پس از دستگیری شهردار استانبول، موجی از تحولات سیاسی و اجتماعی را به دنبال آورده و فضای سیاسی و افکاری عمومی ترکیه، هنوز هم عادی و آرام نشده است.
این روزها در رسانه‌ها و میادین و میتینگ‌های ترکیه، شاهد جدل لفظی بسیاری از سیاستمداران این کشور هستیم. حتی برخی از سیاستمدارانی که ارتباط مستقیمی با حوزه داخلی ندارند، وارد این دعواها شده‌اند.
به عنوان مثال، هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه در پست ایکس خود خطاب به اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلق نوشته است: «دیگر کافیست. حد خودت را بدان».
فیدان این پست را در پاسخ به سخنرانی جنجالی اوزل منتشر کرد که در آن، رجب طیب اردوغان رییس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه را کودتاگر خوانده بود.
اوزل که در کنگره اضطراری حزب جمهوری خلق، با کسب آرای کلیه اعضای کنگره مجدداً به عنوان رهبر انتخاب شد، دیروز هم خطاب به اردوغان گفت: «میادین را ترک نمی‌کنیم. تا امام اوغلو رییس جمهور ترکیه نشود، دست بردار نخواهیم شد».
شمار بازداشتی‌های استانبول، آنکارا و بورسا از 2 هزار نفر فراتر رفته و روزنامه لوموند فرانسه از قول اوزل اعلام کرده که تظاهرات خیابانی با نظم بیشتری ادامه خواهد داشت.
این روزنامه همچنین گزارش داده که دو روزنامه نگار سوئدی و انگلیسی به خاطر پوشش خبری تظاهرات از ترکیه اخراج شده‌اند و تاکنون 16 روزنامه نگار و عکاس مطبوعاتی نیز بازداشت شده‌اند که شیوه دستگیری آنها یعنی حمله پلیس ضدشورش در ساعات بامدادی به منازل این افراد، واکنش‌های منفی فراوانی به دنبال آورده است.
گاردین، تیم اردوغان را خشمگین کرد
حالا علاوه بر جراید و رسانه‌های ترکیه، بسیاری از رسانه‌های خارجی نیز درباره تنش و درگیری سیاسی بین حزب حاکم ترکیه و مخالفان، تحلیل و گزارش می‌نویسند.
هفته ناکه انگلیسی گاردین، اخیراً گزارش مفصلی درباره تظاهرات مخالفین اردوغان منتشر کرده و عکس روی جلد را نیز به یکی از هواداران امام اوغلو اختصاص داده که هم ماسک ضدگاز بر صورت زده و هم کلاه دروایش مشهور مولانا را بر سر گذاشته و عملاً به نماد بصری تظاهرات مخالفین اردوغان تبدیل شده است.
گاردین می‌نویسد: «بازداشت اکرم امام اوغلو شهردار محبوب استانبول در ماه گذشته، بزرگترین اعتراضات ضد دولتی ترکیه را در سال‌های اخیر به راه انداخته و مردم هر شب در جریان درگیری‌های خشونت‌بار با پلیس، شعار سر می‌دهند. اما پس از هزاران بازداشت و با اختلاف نظر در مورد چگونگی پیشبرد اعتراضات، جنبش اپوزیسیون بر سر دوراهی قرار گرفته است».
روث مایکلسون درباره تظاهرات استانبول می‌نیوسد، «بازداشت یک سیاستمدار جوان محبوب، باعث خشم خاص مخالفان دولت رجب طیب اردوغان شده است. حالا همه نگران این موضوع هستند که ممکن است ترکیه به سمت استبداد اقتدارگرایی کامل و غیرقابل بازگشت حرکت کند یا مسیری دیگر را دنبال کند».
در گاردین به این نیز اشاره شده که اورهان پاموک رمان‌نویس مشهور ترکیه‌ای برنده جایزه نوبل، پس از مدت‌ها سکوت، درباره وقایع اخیر واکنش نشان داده و نوشته است: «ترس عمیقی درباره ترکیه دارم. ترس عمیقی درباره دموکراسی در ترکیه دارم».
حق با خیابان هاست یا اردوغان؟
یک روزنامه نگار اروپایی مقیم استانبول می‌نویسد: «در میدان، صدای تظاهرات مردمی برخاسته است. بسیاری از آنان، قابلمه و ماهیتابه آورده و با قاشق و ملاقه بر آن می‌کوبند و علاوه بر حمایت از امام اوغلو، از بحران اقتصادی نیز شکایت می‌کنند. اما شبکه تلویزیونی دولتی تی.آر.تی ترکیه، اردوغان را در حالی نشان می‌دهد که در یک اتاق مجلل کاخ ریاست جمهوری نشسته و درباره برکت معنوی و اقتصادی ماه رمضان و پایان مشکلات اقتصادی ترکیه حرف می‌زند».
اردوغان بدون آن که به تظاهرات مردمی اشاره کند، دستاوردها و عملکردهای دولت خود را یکایک برشمرده و اعلام می‌کند که در شرایط فعلی، تیم اقتصادی دولت، موفقیت‌های بزرگی به دست آورده و اقتصاد ترکیه در مسیر رشد و اصلاحات است.
این گفته‌های اردوغان در حالی بیان شده که سه تن از کارآفرینان و تجاری که مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی می‌خواست آنها را به عنوان مهمان ویژه به کنفرانس اقتصادی بروکسل ببرد، به دستور اردوغان زندانی شده‌اند.
ارول اوندر اوغلو از گزارشگران بدون مرز، با اشاره به عدم بازتاب تصاویر تظاهرات خیابانی در بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی ترکیه نوشته: «روابط مالی دولت با گروه‌های رسانه‌ای، مشتی رسانه خاموش و منفعل به وجود آورده است. این حاصل دو دهه تلاش اردوغان برای ساخت یک جامعه دوقطبی و یک فضای رسانه‌ای قرق شده و انحصاری است. اردوغان اکنون حدود 85 درصد از رسانه‌های ملی و شرکتی را در ترکیه کنترل می‌کند، بنابراین ما در مورد فضای رسانه‌ای منصفانه که در آن کثرت‌گرایی شکوفا شود، نمی‌توانیم صحبت کنیم.»
مراد سامر استاد علوم سیاسی دانشگاه اوزیگین استانبول که تحقیقات مفصلی در مورد قطبی‌سازی سیاسی و اجتماعی دارد، درباره مواجهه رسانه‌ها با تظاهرات حامیان امام اوغلو می‌گوید: «ما یک نظام رسانه‌ای دارای موازنه و رویکرد منصفانه نیستیم. این عدم تعادل در پوشش اعتراضات آشکار می‌شود. وقتی کانال‌های طرفدار دولت، تظاهرات مخالفان یا تظاهرکنندگان را پوشش می‌دهند، آنها را به عنوان یک تهدید امنیتی به تصویر می‌کشند. اگر به رسانه‌های حامی دولت گوش دهید، می‌شنوید که مخالفان صرفاً یک مشت خرابکار هستند که به اردوغان توهین می‌کنند!»
شهردار آنکارا هم زندانی شود
اکرم امام اوغلو شهردار معزول و زندانی استانبول و منصور یواش شهردار آنکارا که هر دو آنها تحت حمایت حزب جمهوری خلق هستند، به عنوان دو رقیب اصلی اردوغان در انتخابات آتی ریاست جمهوری شناخته می‌شدند. اما حالا امام اوغلو زندانی شده و مدرک تحصیلی او نیز ابطال شده و عملاً نمی‌تواند نامزد انتخابات شود. ولی منصور یواش فعلاً مصون است. به همین خاطر، برخی از روزنامه نگاران و تحلیلگران ترکیه، با زبانی کنایی خطاب به اردوغان می‌گویند: «اکرم را گرفتی، منصور را هم باید دستگیر کنی!»
رویدادهای اخیر در ترکیه، بر موضع‌گیری سیاسی بسیاری از شهروندان این کشور تاثیر گذاشته است.
نتایج تحقیقات میدانی و نظرسنجی شرکت معتبر اُ.آر.سی (ORC) که در 26 استان انجام شده، نشان می‌دهد که دستگیری امام اوغلو، موجب خشم مردم شده و حزب جمهوری خلق به عنوان حزب حامی او، طرفداران بیشتری پیدا کرده است.
درصد رای احزاب اصلی ترکیه در حال حاضر از این قرار است.
1.حزب جمهوری خلق 30.2 درصد.
2.حزب عدالت و توسعه 28.1 درصد.
3.حزب حرکت ملی گرا 8 درصد.
4.حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها (اقماری پ.ک.ک) 7.5 درصد.
5.حزب ملی گرا و تندرو ظفر 5.1 درصد.
6.حزب ملی گرای خوب 5 درصد.
7.سایر احزاب 7 درصد.
به نظر می‌رسد واکنش‌های سیاسی به ویژه پس از دستگیری امام اوغلو به سرعت در افکار عمومی اثرگذار شده است.
منبع: تسنیم
ارسال نظرات