عضو مجمع نمایندگان طلاب تبیین کرد؛
نقش روحانیت در خنثی سازی توطئه دشمنان و تقویت همبستگی ملی در جامعه اسلامی
حجت الاسلام محمودی با اشاره به این که یک روایت دقیق، اخلاق‌محور و مستند، می‌تواند شایعه‌ای پُرسرعت را در نطفه خنثی کند، به تشریح نقش روحانیت در خنثی سازی توطئه دشمنان و تقویت همبستگی ملی در جامعه اسلامی پرداخت.
اشاره: جمهوری اسلامی ایران همواره در تاریخ خود با چالش‌های امنیتی و جنگ‌های خارجی مواجه بوده است. از زمان دفاع مقدس تا امروز، مردمان این سرزمین بارها ثابت کرده‌اند که همبستگی و داشتن روحیه مقاومت در همراهی با آموزه‌های دینی، عامل اصلی بقای ملی بوده است.
دشمنان انقلاب اسلامی ایران در تلاش است تا با استفاده از ابزارهای نوین ارتباطی، جنگ روانی و مدیریت افکار عمومی در جامعه اسلامی دو دستگی ایجاد کرده و با ایجاد تفرقه و تزلزل در وحدت مردم از طریق جنگ روانی، اهدام شوم خود را محقق کند.
در همین راستا با حجت الاسلام محمد حسین محمودی نماینده طلاب و فضلای بیرجند و نهبندان گفت وگویی انجام دادیم که مشروح آن را در ادامه از منظر خوانندگان می گذرانیم:
رسا- یکی از توطئه‌های جدی دشمن، ایجاد تفرقه و تزلزل در وحدت مردم از طریق جنگ روانی است. به نظر شما روحانیت چگونه می‌تواند در برابر این فتنه‌گری بایستد؟
این میدان، جبهه‌ٔ مهمی از «جهاد تبیین» است. دشمن با بهره‌گیری از رسانه‌های پرفریب، شایعات هدفمند، کلیپ‌های تقطیع‌شده و روایت‌های مغشوش، در پی شکستن انسجام ملی و بی‌اعتمادسازی مردم به نظام و روحانیت است. روحانیت در این میدان باید چند اقدام عملی و رسانه‌ای را با جدیت دنبال کند.
حضور فعال در فضای مجازی و روایت‌گری پیش‌دستانه
امروز لازم است که روحانیون جوان، خطبا، مبلغین، و حتی طلاب مستعد، در قالب‌های جذاب کوتاه‌نویسی، پادکست، ویدئوی ۱ دقیقه‌ای، استوری اینستاگرامی و پیام‌های ترکیبی متنی و تصویری—به جنگ روایت‌ها وارد شوند. یک روایت دقیق، اخلاق‌محور و مستند، می‌تواند شایعه‌ای پُرسرعت را در نطفه خنثی کند.
تولید محتوا بر اساس آموزه‌های اخلاقی و اجتماعی دین
مفاهیمی مانند «تقوای رسانه‌ای»، «نهی از منکر دیجیتال»، «اصلاح ذات‌البین در فضای مجازی» و «صبر در فتنهٔ اطلاعاتی» باید از حالت مفاهیم کلی خارج شده و به جزوه، کلیپ، اینفوگرافیک، نمایشنامه کوتاه، پویانمایی و موشن‌گرافی تبدیل شوند. وقتی کاربر در فضای مجازی با فتوایی ساده یا روایت اهل‌بیت علیهم‌السلام در قالب جذاب روبه‌رو شود، تأثیر آن ماندگارتر از خطابهٔ رسمی است.
تربیت حلقه‌های پاسخ‌گو و جریان‌ساز
روحانیت می‌تواند با تشکیل گروه‌های «طلاب رسانه‌ای» یا «مبلغان شبکه‌های اجتماعی»، برای پاسخ سریع، دقیق و مؤثر به شایعات و شبهات روز آماده باشد. این گروه‌ها در کنار هم، هم وظیفهٔ خنثی‌سازی را دارند، هم تولید روایت بدیل. برای مثال، اگر دشمن شایعه‌ای دربارهٔ هزینه‌کرد ایران در فلسطین منتشر کرد، بلافاصله باید مجموعه‌ای از آمارهای رسمی، بیانات رهبری، و مقایسهٔ کمک‌های غرب به اسرائیل، در قالب‌های متنوع منتشر شود.
حفظ جایگاه روحانیت به‌عنوان «مرجع اعتماد»
امروز اگر یک روحانی در روستا یا شهر کوچک، با صداقت، ادب، و زبان پدرانه، به روشنگری بپردازد، در ذهن مردم نفوذی بیشتر از صدها کانال خبری خارجی دارد. نباید بگذاریم که روحانیت در بازی دوگانهٔ «یا سکوت یا سیاست‌بازی» گیر کند؛ وظیفهٔ ما نه جناحی است، نه تبلیغاتی؛ بلکه روشنگری مستند و وحدت‌آفرین است.
تشویق به «بازنشر مسئولانه» در فضای مجازی
با یادآوری آیاتی مانند «إِن جاءَكُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا» (حجرات: 6)، می‌توان یک کمپین ساده در مساجد و هیئت‌ها راه‌اندازی کرد: «قبل از فوروارد، فکر کن!»، «شبهه را منتشر نکن، پاسخ را منتشر کن!» چنین پیام‌هایی اگر در قالب پوستر و استیکر جذاب ارائه شود، فرهنگ استفادهٔ مسئولانه از رسانه را تقویت می‌کند.
بنابراین، روحانیت اگر می‌خواهد همچنان پیشتازِ هدایت فکری و وحدت اجتماعی باشد، بایدهمراه با منبر و محراب، میدان رسانه را با عقل، اخلاص و سواد رسانه‌ای فتح کند. فتنهٔ تفرقه، تنها با نور حقیقت و زبان حکمت خاموش می‌شود.
رسا- اشاره کردید که روحانیت باید روحیهٔ مقاومت را در جامعه زنده نگه دارد. سؤال این است که بیانیه‌ها و مواضع مراجع تقلید و علمای دین، چگونه می‌تواند به «بسیج عمومی» مردم در حمایت از مظلومان فلسطین کمک کند؟
در فضای امروز که مخاطب در معرض بمباران خبری قرار دارد، هر پیام دینی اگر بخواهد اثرگذار باشد، باید دو ویژگی داشته باشد: مشروعیت شرعی و قابلیت بسیج اجتماعی. بیانیه‌های مراجع دقیقاً همین دو محور را تأمین می‌کنند.
مشروعیت دینی: برای جامعهٔ دیندار، سخن مرجع تقلید، فقط یک پیام سیاسی نیست؛ یک فرمان شرعی برای «تعیین تکلیف» است. وقتی فتوایی صادر می‌شود که حمایت از مظلوم، واجب و بی‌تفاوتی در برابر جنایت، حرام است، مردم احساس مسئولیت دینی پیدا می‌کنند. این یعنی جهت‌دهی ایمانی به افکار عمومی.
سرمایهٔ اجتماعی: مراجع، تنها نخبگان فکری نیستند؛ حلقهٔ اتصال اقشار مختلف‌اند، از هیئتی و بازاری گرفته تا دانشجو و فعال مجازی. گاهی یک جملهٔ کوتاه از مرجعی شناخته‌شده، به‌صورت زنجیره‌ای ده‌ها پویش، جلسه، راهپیمایی یا تولید محتوا را راه می‌اندازد. دقیقاً مثل اتفاقی که با فتوای تحریم تنباکو یا دفاع از مقاومت در سال‌های اخیر رخ داد.
الگوی اجرایی: بیانیهٔ مرجع می‌تواند به‌مثابهٔ یک «نقشهٔ راه» برای فعالیت‌های مردمی باشد: تولید کلیپ، پوستر، جلسات تبیینی، کارهای جهادی. تکرار همان پیام در خطبه‌های نماز جمعه، کانال‌های تلگرامی و پست‌های اینستاگرامی، آن را به ترند فکری تبدیل می‌کند.
این جریان، به‌مرور به مطالبه‌گری از رسانه‌های رسمی و مسؤولان هم منجر می‌شود.
رسا- خطبا و واعظان در منابر چگونه می‌توانند مواضع ایران را تبیین و چهرهٔ رژیم صهیونیستی را برای عموم مردم افشا کنند؟
منبر موفق، باید سه کارکرد مکمل داشته باشد: شناخت‌افزایی، احساس‌برانگیزی و کنش‌سازی.
شناخت‌افزایی: مخاطب باید روایت دقیق از ماجرا بشنود. اینکه صهیونیسم فقط یک جریان نظامی نیست، بلکه یک پروژهٔ نژادپرستانه، ضدبشری و حامی تبعیض جهانی است. خطیب باید با استناد به آمارها، قطعنامه‌های نقض‌شده، سخنان سران مقاومت و حتی رسانه‌های غربی، تصویر درستی از واقعیت ارائه دهد.
احساس‌برانگیزی هوشمند: منبر نباید فقط اشک بگیرد؛ باید اشک را به حرکت تبدیل کند. آیات امیدبخش مثل: «وَلَيَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن يَنصُرُهُ» (حج: ۴۰) وقتی با تفسیر امروزی همراه شود، اشتیاق و ایمان ایجاد می‌کند. گریه بر کودک شهید فلسطینی اگر به باور به پیروزی حق منجر نشود، کارکرد ناقص دارد.
کنش‌سازی: منبر باید با «پیشنهاد عملی مشخص» پایان یابد. مثلاً: «در فلان پویش آنلاین شرکت کنید»، «کالای صهیونیستی را تحریم کنید»، «این لینک را در وضعیت واتساپ یا استوری اینستاگرام بگذارید». وقتی مخاطب بداند چه کار کند، از حالت تماشاچی خارج می‌شود.
رسا- با توجه به جنگ روانی گستردهٔ دشمن و انتشار شایعات، آیا آموزه‌های دینی مانند امر به معروف و نهی از منکر می‌توانند در مقابله با این عملیات روانی کارآمد باشند؟
بدون تردید در مکتب اهل‌بیت، «امر به معروف» فقط مربوط به حجاب یا نماز نیست؛ بلکه شامل «دفاع از حقیقت» و «صیانت از افکار عمومی» هم می‌شود. امروز شفاف‌سازی در برابر دروغ‌های رسانه‌ای، خودش نوعی نهی از منکر است. سه راهبرد عملی: آموزش سواد رسانه‌ای دینی: مردم باید بلد باشند خبر را غربال کنند. مثلاً هر خبر را با سه سؤال بسنجند:
منبع خبر معتبر است؟ خبر به سود کدام جریان تمام می‌شود؟ با اخلاق اسلامی سازگار است؟ این آموزش را می‌توان از طریق منبر، کلاس اخلاق یا حتی پست‌های اینفوگرافیکی در فضای مجازی ارائه داد.
تشکیل هسته‌های راستی‌آزمایی
طلاب و روحانیون جوان که به فضای مجازی مسلط‌اند، می‌توانند گروه‌های fact-check دینی تشکیل دهند. به محض پخش شایعه، پاسخ مستند بدهند. این یعنی «نهی از منکر رسانه‌ای».
ترویج اخلاق گفتگو و صبر اجتماعی
قرآن می‌فرماید: «إِن جَآءَكُمْ فَاسِقٌۢ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُواْ» (حجرات: ۶). یعنی هر خبری را بدون تحقیق بازنشر نکنید. این یعنی صبر رسانه‌ای، راستی‌آزمایی، و عقلانیت ایمانی. اگر این فرهنگ جا بیفتد، فضا از شایعه‌محوری به سمت حقیقت‌محوری می‌رود.
ارسال نظرات