پیشرفت پایدار کشور مشروط تقویت ایمان است

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام و المسلمین سعید بهمنی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی در نشست «ایران قوی و حرکت در مسیر پیشرفت» که در خبرگزاری رسا برگزار شد، با تشریح جایگاه ایمان در قرآن، تأکید کرد: ایمان بنیادی‌ترین مبنای قدرت در اسلام است.

وی تاکید کرد: آیات قرآن صراحت دارند که موفقیت و برتری هر جامعه‌ای وابسته به ایمان آن است.

وی با اشاره به آیه ۱۳۹ سوره آل عمران گفت: «وَلَا تَهِنُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ»، برتری و عزت امت اسلامی در گرو ایمان است و هر قدرتی که خارج از این چارچوب شکل گیرد، ناپایدار خواهد بود. همچنین آیه‌ای دیگر در سوره محمد بیان می‌کند: «تَدْعُو إِلَى السَّلْمِ وَأَنتُمُ الْأَعْلَوْنَ إِن كُنتُم مُّؤْمِنِينَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ» که نشان‌دهنده معیت و پشتیبانی خداوند از مؤمنان است و این همراهی منشأ بنیادین قدرت محسوب می‌شود.

پیشرفت واقعی باید انسان‌محور باشد

حجت‌الاسلام والمسلمین بهمنی افزود: با چنین نگاه قرآنی پیشرفت باید انسان‌محور باشد و رشد فرد و جامعه شاخص اصلی حرکت از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب است. در قرآن هیچ گاه تأکید ویژه‌ای بر ابزارهای صرف اقتصادی یا نظامی به عنوان عامل پیشرفت نشده است بلکه تحول انسان و ارتقای ظرفیت‌های انسانی محور اصلی توسعه است.

وی به دوگانه‌های اساسی در قرآن اشاره کرد و گفت: شهید صدر تحول انسان را با دوگانه‌های نور و ظلمات تحلیل می‌کند، اما دوگانه ایمان و کفر نیز مسیر کنش‌های انسانی را تعیین می‌کند. پس از آفرینش انسان هر کنشی که انجام می‌دهد در چارچوب این دو مفهوم شکل می‌گیرد و شاخص ایمان با احساس و ادراک انسان قابل سنجش است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی ادامه داد: فرآیند پیشرفت یعنی رشد و ارتقای ایمان انسان نماینده نظریه قدرتی است که قرآن معرفی می‌کند. در جمهوری اسلامی که پرچم اسلام را در دست دارد توجه به هستی بنیادی انسان و تقویت ایمان او شرط لازم برای پیشرفت است.

وی در توضیح نقش معرفت و ایمان گفت: معرفت لزوماً اختیاری نیست؛ یعنی علم و شناخت ممکن است به صورت طبیعی یا فطری برای انسان ایجاد شود. اما ایمان کاملاً اختیاری است و مسئولیت آن با فرد است. خداوند می‌تواند شناخت و فهم را برای انسان فراهم کند اما ایمان آوردن و پذیرش آن تصمیمی شخصی است.

حجت‌الاسلام و المسلمین بهمنی تصریح کرد: در قانون اسلامی شش یا هفت بار کلمه «ایمان» ذکر شده است اما غالباً با نگاه پسینی به آن نگاه شده است؛ یعنی به این نکته اشاره دارد که در پرتو ایمان چنین نتایجی حاصل شده است.

وی افزود: هر ایمانی قدرت‌آفرین نیست بلکه تنها ایمانی که مطابق با چارچوب‌های شرع و قرآن باشدمنشأ قدرت و پیشرفت می‌شود.

لزوم توجه به ایمان در برنامه‌های توسعه‌ای

وی همچنین با انتقاد از نگاه غالب در اسناد و برنامه‌های توسعه‌ای گفت: در اسناد ما به این که ایمان چگونه توسعه یابد یا تکمیل شود توجهی نشده است. در حالی که پیشرفت قرآنی بدون ایمان امکان‌پذیر نیست و نادیده گرفتن آن می‌تواند مسیر توسعه کشور را مختل کند.

حجت‌الاسلام و المسلمین بهمنی با اشاره به آیه «اکمال دین» اظهار داشت: پیش از نزول این آیه همه مسلمانان مومن محسوب می‌شدند اما پس از آن تمایز میان مسلمان و مومن مشخص شد و متعلقات ایمان کامل گردید. این امر نشان می‌دهد که عامل اصلی قدرت، ایمان است و بر اساس آن دستور «أَعِدُّوا لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم» نیز به عنوان تکمیل‌کننده قدرت و آمادگی جامعه لحاظ می‌شود.

وی درباره سازوکارهای نهادی گفت: وزارت خارجه وظیفه دارد در جهت تولید و تقویت ایمان در جامعه و در تعاملات بین‌المللی نقش ایفا کند. افرادی وجود دارند که توانایی هدایت و تقویت ایمان دیگران را دارند و می‌توانند در این مسیر مؤثر باشند.

حجت‌الاسلام و المسلمین بهمنی در پایان خاطرنشان کرد: پیشرفت واقعی و پایدار در جمهوری اسلامی تنها با محوریت انسان و ایمان ممکن است. باید باور کنیم که هر حرکت توسعه‌ای بدون توجه به رشد ایمانی انسان ناقص و ناپایدار خواهد بود. بنابراین حاکمیت، نخبگان و جامعه باید همگام با تقویت ظرفیت‌های انسانی به توسعه و تکامل ایمان نیز اهتمام ویژه داشته باشند.

نشست «ایران قوی و حرکت در مسیر پیشرفت» با حضور جمعی از کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه اقتصاد، فرهنگ و علوم انسانی، به بررسی راهکارهای عملی تحقق پیشرفت مبتنی بر آموزه‌های قرآنی اختصاص داشت.