ایجاد دفتر مشاوره دینی برای هنرمندان، گام کلیدی حوزه در تعامل با هنر است

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام سلمان رضوانی، عضو مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، در نشست نقش حوزه در تأمین محتوای دینی برای سینما و رسانه‌ها که یکشنبه 18 آبان به معاونت تبلیغ حوزه‌های علمیه در مجتمع صدوقی برگزار شد، بیان داشت: فعالیت حوزه در عرصه هنر دو رویکرد متفاوت را شامل می‌شود: نخست، سیاست‌گذاری فرهنگی و مدیریت کلان فضا، و دوم، تولید محتوا و اثر هنری. 

وی با تأکید بر تمایز این دو مسیر گفت: سیاست‌گذاری نیازمند برنامه‌ریزی مرحله‌ای و علمی است؛ ابتدا تدوین سند بالادستی و نقشه راه، سپس تعیین راهکارها و نهایتاً اجرای اقدامات عملی. اما اگر هدف ما در حال حاضر تولید محتوا و تربیت نیرو برای همکاری با هنرمندان است، باید تمرکز دقیق بر این بخش باشد تا از پراکندگی جلوگیری شود.

حجت‌الاسلام رضوانی در ادامه، ضرورت شناسایی ظرفیت‌ها و منابع انسانی حوزه را برجسته کرد و افزود: ابتدا باید مشخص شود چه تعداد طلبه و پژوهشگر آشنا به هنر در حوزه وجود دارد و چه کسانی توانایی گفت‌وگو و همکاری مؤثر با هنرمندان را دارند. استفاده از این ظرفیت‌ها در کوتاه‌مدت و تربیت نیروهای جدید در بلندمدت، مسیر اصلی تحقق اهداف است.

وی همچنین بر هم‌افزایی با اسناد بالادستی و نهادهای همسو تأکید کرد و گفت: طرح‌های تولید محتوا برای هنرمندان می‌تواند ذیل سند تعامل حوزه و رسانه ملی تعریف شود تا سازوکارهای آموزشی، پژوهشی و عملیاتی آن مشخص گردد و فعالیت‌ها هدفمند و قابل ارزیابی باشند.

حجت‌الاسلام رضوانی درباره شناسایی حوزه‌های هنری گفت: نخستین گام در ساماندهی فعالیت‌های تبلیغی، شناخت و تعیین حیطه‌های هنری است که حوزه با آن‌ها تعامل دارد. در حال حاضر، هفت شاخه اصلی هنر در نظام طبقه‌بندی جهانی مطرح است: ادبیات، موسیقی، هنرهای تجسمی، تئاتر، سینما، معماری و رسانه‌های نوین. هر یک از این حوزه‌ها منطق و زبان خاص خود را دارند و برای ارتباط مؤثر با هر یک، لازم است شناخت تخصصی و طراحی برنامه متناسب وجود داشته باشد.

عضو مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما در ادامه، تفکیک دو نوع محتوای هنری را ضروری دانست: محتوایی که برای خود هنرمند تولید می‌شود، با هدف تغییر نگرش و ارتقای نظام فکری او و محتوایی که برای اثر هنری ارائه می‌شود، یعنی فراهم کردن مفاهیم دینی و اخلاقی برای بازآفرینی آن در قالب اثر هنری که در نهایت کنترل شناخت هنرمندان و هدایت نظام فکری آنان، به‌طور طبیعی می‌تواند بر آثارشان اثر گذارد.

حجت‌الاسلام رضوانی ایجاد دفتر مشاوره پژوهشی هنری را مطرح کرد و توضیح داد: این دفتر می‌تواند پژوهشگران و مشاوران دینی را برای همکاری با هنرمندان در پروژه‌های مختلف معرفی کند. برای مثال، اگر فیلم‌سازی قصد دارد اثری درباره عدالت اجتماعی یا خانواده اسلامی تولید کند، پژوهشگر حوزه می‌تواند مفاهیم قرآنی و روایی مرتبط را به شکل هنرمندانه در اختیار او قرار دهد. این همکاری نه مداخله در کار هنرمند است و نه تحمیل محتوا؛ بلکه هم‌افزایی معرفتی میان دین و هنر است که سطح آثار هنری و تأثیر اجتماعی آن را ارتقا می‌دهد.

عضو مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما با اشاره به ضرورت شناخت زیست‌بوم هنر، گفت: تا زمانی که عالمان دین با زبان هنر آشنا نباشند و دغدغه‌های هنرمندان را درک نکنند، نمی‌توانند مسیر تحول فرهنگی را هدایت کنند. هم‌زبانی با هنرمندان و گفت‌وگو در بستر فهم مشترک، مقدمه شکل‌گیری جریان فکری و فرهنگی نوین در پیوند میان دین و هنر است.

وی در پایان تأکید کرد: این مسیر نیازمند فرآیندی دقیق و تدریجی است؛ ابتدا شناسایی ظرفیت‌های موجود در حوزه‌های مختلف هنری، سپس گفت‌وگو و اعتمادسازی با هنرمندان، و نهایتاً تربیت نیروهای متخصص که هم زبان دین و هم زبان هنر را می‌فهمند. اگر این هم‌زبانی ایجاد شود، حوزه علمیه می‌تواند به جای صدور حکم از بیرون، از درون زیست‌بوم هنر جریان‌سازی کند؛ با شناخت، محبت و همراهی، نه با حذف و طرد.