رازهای جمع قرآن و منع حدیث؛ روایت تاریخی از تقابل قدرت و هدایت

به گزارش خبرنگار سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، عبدالعلی موحدی، نویسنده کتاب «گزارش اهل بیت(ع) از تقابل در مدیریت میراث نبوی» شامگاه ۲۰ آبان‌ماه در نشست علمی تاریخ تدوین میراث نبوی و رونمایی کتاب «گزارش اهل بیت(ع) از تقابل در مدیریت میراث نبوی» که در بنیاد فرهنگی امامت برگزار شد در سخنانی به تشریح این کتاب پرداخت و با بیان اینکه حدیث ثقلین و ارجاع به کتاب و سنت راهبرد خدا برای استمرار هدایت الهی بوده است، گفت: دو نوع مدیریت بعد از وفات پیامبر (ص) قابل مشاهده است؛ یکی مدیریت خلفا که بر مصدر امور نشستند و دیگری مدیریت اهل بیت(ع) و این تقابل از همانجا شروع شد. در کتاب به ده رفتار از سوی خلفا و ده تدبیر از سوی اهل بیت(ع) اشاره شده است.

وی افزود: هدف اصلی جریان خلفا به حاشیه بردن مرجعیت علمی و سیاسی اهل بیت بود؛ لذا در جمع قرآن، مصحف علی(ع) را با وجود توصیه پیامبر به جمع‌آوری، نپذیرفتند و برنامه منع تدوین حدیث را نیز پیگیری کردند و بستر این کار نیز از جریان قلم، دوات و منع از مکتوب شدن وصیت پیامبر(ص) بود.

موحدی بیان کرد: با تمسک به قرآن جلوی سنت نبوی و پیام آور خدا را گرفتند و به نتایجی نیز رسیدند و به تعبیر دیگر گر چه به ظاهر اعتباربخشی به قرآن بود اما هدف اصلی خدشه در مسیر هدایت الهی بود.

نویسنده کتاب گزارش اهل بیت(ع) از تقابل در مدیریت میراث اهل بیت(ع)، با بیان اینکه علی(ع) با مرجعیت قرآن قصد داشتند تا جایگاه خود را یادآور شوند، گفت: علی(ع) بعد از تجهیز، کفن و دفن پیامبر(ص) به جمع قرآن پرداختند اما این مصحف مورد قبول واقع نشده، لذا میراث کامل بود اما پذیرفته نشد؛ زیرا حواشی، توضیحات تفسیری و تأویل و شأن نزول و علوم قرآن و… در آن بود که بدون واسطه از زبان مقدس پیامبر شنیده بود. این نپذیرفتن نیز به ظاهر با تمسک به قرآن بود و وقتی از ایشان خواستند که قرآن را تحویل بده و برو، ایشان نپذیرفت و فرمود: من هم ضمیمه به این قرآن هستم.

پیامد سیاست‌های منحرفانه

وی اضافه کرد: پیامد سنگین جریان حاکم، ایجاد گره‌های کور در شیوه و نحوه گردآوری قرآن و مصحف و یکسان‌سازی آن است و نمی‌توانند از پس شبهه تحریف بربیایند. وقتی آیات رجم و رضاع کبیر را حذف می‌کنند، فساد روش آنان هم آشکارتر است اما در سیره عملی و قولی اهل بیت(ع) علاوه بر حفظ مصحف و زیر سؤال نبردن اعتبار قرآن، مصحف ناپذیرفته را به نقل شفاهی تبدیل کردند و این کار از زمان خود علی(ع) آغاز شد. از جمله راهبردهای اهل بیت، تربیت شاگردانی بود که نگذاشتند علوم و معارف قرآن مسکوت بماند.

موحدی تصریح کرد: مخالفان نیز وقتی متوجه این راهبرد ائمه شدند به منع تدوین حدیث نبوی پرداختند و این کار شنیع از خلیفه اول شروع شد. وقتی آتش به در خانه امیرمؤمنان زده شد باب آتش زدن باز شد و آتش زدن مصاحف نیز اتفاق افتاد و حب دنیا، ریاست و حسادت منشأ آن بود.

وی افزود: منع کتابت حدیث سبب شد تا اسرائیلیات، جعلیات و قصه پردازی در بین مردم رواج یابد و قیاس و رأی نیز وارد میدان شد تا هر کسی نظر دهد و بهره خود را داشته باشد؛ ائمه در برابر این راهبرد مخالفان، راهبرد ضد فشار را طراحی کردند که ترویج نقل و کتابت سنت نبوی در بین یاران و اصحاب مورد اعتماد بود.

موحدی تأکید کرد: اصل ماجرا نبرد بر سر اصالت دین بود؛ اهل بیت (ع) به حفظ پیوند قرآن و علم آن، ترویج کتابت در شبکه یاران پرداختند و هدف تضمین بقای نبوی بود و رویکرد حاکمیت نیز رویکرد تفکیک و تمرکز زدایی بود و در این راستا به جداسازی قرآن از مفسر حقیقی آن، جداکردن سنت از حاملان معصوم (ع) پرداختند و هدفشان تثبیت قدرت سیاسی بود.