گزارشی از روند فعالیت کارگروه های تخصصی فقهی دفتر تبلیغات اسلامی در موضوعات میان رشته ای
خبرگزاری رسا ـ دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، ضعف پژوهش محوری در نظام آموزشی حوزه، عدم حضور طلاب دارای تحصیلات بالاتر از درس خارح، محافظه کاری و عدم همکاری اساتید برای حضور در برخی کارگروه ها و کمبود مناظرات و گفت و های علمی طرفینی را از مهمترین موانع پیش روی کارگروه های تخصصی فقهی دفتر تبلیغات اسلامی در موضوعات میان رشته ای ذکر کرد.
حجت الاسلام مهدی قاسمی، دبیر حلقه علمی افق معاونت آموزش دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد گفت: در پی تأکید رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر نوآوری و تحول در علوم انسانی، کارگروه های تخصصی فقهی در موضوعات علمی میان رشته ای از آبان ماه سال گذشته در این مرکز آغاز به کار کرده است.
وی اظهار داشت: این کارگروه ها در هفت موضوع بین رشته ای علمی شامل «فقه و اصول و فلسفه فقه»، «فقه اقتصادی»، «فقه سیاسی»، «فقه فرهنگ و ارتباطات»، «فقه و قرآن»، «فقه و حدیث»، «فقه قانون» در قالب حلقه علمی افق فعالیت می کنند.
حجت الاسلام قاسمی افزود: میزان استقبال طلاب از هر کارگروه در پایان سال نشان دهنده نیاز و یا اقبال عموم به آن رشته بین رشته ای بود چنان که تاکنون کارگروه های «فقه و قرآن» و «فقه و حدیث» با بیشترین استقبال و کارگروه های فقه و سیاست و فقه و اصول با اقبال کمتری مواجه شده اند. در واقع برخی کارگروه ها که با دروس رسمی حوزه مرتبط بوده بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است.
وی با بیان اینکه دو نشست کارگروه فقه و سیاست با یک تعداد حداقلی اعضا برگزار شده است گفت: چنانچه این امر ادامه یابد بدین معناست که حوزه علمیه مشهد در بازه زمانی(89-88) نتوانسته مواد درسی و آموزشی لازم را که مبتنی بر رشته ای بین فقه و سیاست یا فقه و اقتصاد باشد راه اندازی کند.
دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی ابراز داشت: اینکه برخی کارگروه ها با استقبال بیشتری روبرو شده نشان می دهد که در این زمینه ها به حد کافی دانش پژوه،اهل قلم و پژوهشگر داریم.
وی افزود: هر حلقه از دو بخش تشکیل شده است؛ نقد مقالات که صاحب مقاله از یک هفته قبل، مقاله را به گروه داده و پس از ویرایش و مطالعه از سوی گروه با حضور یک کارشناس مسلط به موضوع در جلسه نهایی نقد می شود و قسمت دوم نشست های علمی است.
حجت الاسلام قاسمی با بیان اینکه اعضای این حلقه در موضوعاتی که حوزه هنوز کار جدی نکرده صاحب نظر می شوند اظهار داشت: میان هفده حلقه از حلقه های گروه های آموزشی دفتر تبلیغات خراسان حلقه علمی افق تنها حلقه ای است که نقشه راه یک ساله خود را بسته و موضوعات نشست های آن مشخص است و در هر رشته از قبل نزد کارشناسان رفته و از آن ها خواسته ایم موضوعات به روز را پیشنهاد کنند.
دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، هدف از تشکیل این کارگروه های تخصصی میان رشته ای را در راستای هدف کلی تشکیل حلقه ها دانست و گفت: در این حلقه تلاش می شود طلاب و دانش پژوهان حوزه به عناوین به روز و مورد نیاز جامعه بپردازند و ضمن آموزشی که در دوره های علمی دفتر می بینند به کارهای پژوهشی نیز وارد شوند.
وی افزود: در عین حال در پی موج افکنی نیز هستیم یعنی اعضای این حلقه ذهنیت طلاب و مدرسین را به سمت موضوعات بایسته پیش برند و اینطور نباشد که آموزش صرف در میان باشد.
حجت الاسلام قاسمی در خصوص نقش این کارگروه ها در اصلاح مبانی علوم انسانی تصریح کرد: همه این ها مقدمه ای است برای رسیدن به آن افق؛ اگر طلاب هم در اموزش و هم در دروس پایه حوزه مسلط شوند و در کنار آن پاسخ به نیازهای روز و جامعه را در حلقه ها فرابگیرند نهایتا وقتی به یک موضع علمی بالاتر رسیدند چون به صورت پژوهش محور، آموزش دیده اند در آینده در رشته خودشان ثمربخش و صاحب نظر و به صورت علمی و کاربردی راهگشا خواهند بود.
وی با بیان اینکه اعضای حلقه در حال حاضر اغلب از طلاب درس خارج هستند یادآور شد: در تحصیلات درس خارج به بالا هنوز نتوانسته ایم اعضای فعال داشته باشیم چرا که شرط حضور در حلقه اصطلاخا دست به قلم بودن است در حالی که آموزش هایی که طلاب می بینند صرفا آموزش محور بوده و پاسخگوی سیستم حلقه نیست.
دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی در خصوص همکاری این حلقه با سایر نهادها گفت: اگر نهادها و سازمان ها با معاونت آموزش ارتباط برقرار کند، خروجی های ما در اختیارشان هستند وگرنه به صورت رسمی چنین قراردادی نداریم و اعضا نیز تعلق سازمانی با حلقه ندارند .
وی گفت: در رشته های مختلف تا حدامکان از اساتید دانشگاه برای داوری مقالات یا مشاوره بهره گرفته و بعضا مناظراتی بین اساتید حوزه و دانشگاه داشته ایم.
حجت الاسلام قاسمی با بیان اینکه آیین نامه گفت و گوهای طرفینی نشست ها در حال تدوین است اظهار داشت: باید به این سمت برویم که بحث های علمی با حضور متخصص آن باشد نه به صورت یک طرفه.
وی در خصوص نظام مند شدن نتایج علمی کارگروه ها برای استفاده در تدوین دانشگاهی گفت: حلقه ها باید بیشتر به برگزاری مناظرات موظف شوند و بین گفت و گوهای یک طرفه بین استاد مدعو و اعضا منحصر نباشند تا از دل این مناظرات هم مستمع بهره ببرد و هم یک گام به سمت علمی شدن مباحث حوزوی و اسلامی شدن علوم انسانی پیش برویم.
دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی با اشاره به اینکه ما هنوز در حوزه خروجی مناسب در زمینه نظام سیاسی اسلام نداریم یادآور شد: این کار مین گذاری در حوزه مشهد است؛ در کارگروه اصول هم منظور ما تحولی بود که به دلیل محافظه کاری ها به نتیجه نرسید، می خواستیم بگوییم که در آموزش این امکان هست که یک ماده درسی اصولی به روزتر که توسط یک نویسنده معاصر هم نگاشته شده، هم عرض با متن موجودحوزه هم تدریس شود اما می بینیم متاسفانه استاد دارد این ماده را درس می دهد ولی حاضر نیست بیاید در این کارگروه ها ارائه دهد ظاهرا یا هنوز وقتش نشده یا ترس از این می رود که آنچه سنت است و در مسیر معمولی در 200 سال طی شده ازبین برود.برخی هم این امر را با مسائل سیاسی پیوند می دهند و می گویند اگر قوه قاهره تغییر کند معنایش از دست دادن سنت های گذشته است لذا به محافظه کاری رو می آورند.
حجت الاسلام قاسمی با تأکید براینکه این ماده درسی باید از سوی مسوولان و برنامه ریزان در نظام درسی گنجانده شود افزود: در کارگروه اصول قصد داریم نقاط ضعف و قوت ثمرات اصولی گذشته را که صاحب سبک بودند و کتابی هم نوشته اند پیدا کرده و به گوش مخاطبان برسانیم .
وی با اشاره به اینکه حلقه علمی افق از سال 84 تاکنون 70 نشست گفت و گوی علمی و 75 نشست بررسی و نقد مقالات برگزار کرده است، ابراز داشت: پس از سه ماه مطالعه و مشاوره با محققان هر رشته از حوزه و دانشگاه، گروه آموزشی فقه و مبانی اجتهاد دفتر تبلیغات خراسان رضوی با شعار «جستجوی افق های تازه در مطالعات فقه و اجتهاد» زیر نظر گروه آموزشی فقه تصمیم به تدوین این کارگروه های تخصصی گرفت که در واقع نقشه راه و برنامه عملی یک ساله حلقه افق به شمار می رود.
دبیر حلقه علمی افق دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی، جذب نخبگان حوزوی و تربیت طلاب ورزیده و نوپرداز جهت انجام رسالت های علمی ـ پژوهشی در عرصه فقه و علوم وابسته را از مهمترین اهداف اجرای این طرح ذکر کرد.
وی با اشاره به حضور بیش از 40 نفر عضو ثابت در این حلقه علمی، خاطرنشان کرد: سایر پژوهشگران علاقمند نیز می توانند با معرفی یکی از اعضای ثابت در این کارگروه ها حضور یابند.
حجت الاسلام قاسمی در پایان اعلام آمادگی کرد: در صورت تمایل مدارس علمیه نشست های حلقه افق به صورت مشترک با نشست هایی که خود مدارس در زمینه های مرتبط با موضوعات کارگروه ها دارند برگزار شود.
گفتنی است کارگروه های تخصصی فقهی در موضوعات میان رشته ای علمی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی پنجشنبه هر هفته ساعت 18 در محل این دفتر برگزار می شود و تا کنون دیدارهای علمی با متخصصان در موضوعات و علما از جمله صافی گلپایگانی، شبیری زنجانی، سبحانی و موسوی خلخالی تاکنون انجام شده است./930/ز503/ص
ارسال نظرات