از تلخی کشف حجاب تا افتخار زنان محجبه؛ روایتی از بیانات رهبر معظم انقلاب

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حجاب یکی از مسائلی است که در طول تاریخ معاصر ایران و جهان اسلام همواره محور بحث‌ها و منازعات فکری، فرهنگی و اجتماعی بوده است. در این میان رهبر معظم انقلاب اسلامی حضرت آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای با نگاهی عمیق، دقیق و جامع حجاب را نه صرفاً یک حکم شرعی بلکه نمادی از هویت، کرامت و آزادی زن می‌دانند که باید در بستر فرهنگی و تاریخی جامعه ایرانی به درستی فهم و پاسداری شود.

در نگاه رهبر معظم انقلاب برای فهم دقیق اهمیت حجاب باید تجربه تلخ تاریخی کشف حجاب در ایران را به یاد آورد. ایشان در دیداری پس از بازدید از نمایشگاه «حماسه گوهرشاد» در سال ۱۳۹۶ می‌فرمایند: «من سالی که کشف حجاب شد، در دنیا نبودم؛ بنده متولد ۱۳۱۸ هستم یعنی چهار سال بعد از کشف حجاب ولیکن خب مادرم ‌و اینها نقل می‌کردند قضایا را و اینکه در خانه می‌ماندند، مدتها بیرون نمی‌رفتند و برای بیرون رفتن‌های اضطراری چه مشکلاتی را ‌تحمل می‌کردند.‌ هم از مادرم شنیدیم و هم از زنهای دیگر شنیدیم. خیلی قضایای واقعاً دردناکی است که اتفاق افتاده. اینها همه ‌باید دیده بشود. یعنی اگر واقعاً مسئله‌ی حجاب بحث می‌شود، این قضایا دیده بشود.»

این بازخوانی تلخ تاریخی گواهی است بر آنکه تحمیل و اجبار بدون درک فرهنگی و اجتماعی نه تنها به نتیجه مطلوب نمی‌رسد بلکه باعث رنج‌ها و زخم‌های عمیق روحی و اجتماعی می‌شود. زنان آن دوران مجبور به تحمل محرومیت‌ها و فشارهای روانی شدند امری که نباید از یادها برود و لازم است در فهم و طرح مسئله حجاب همیشه مدنظر قرار گیرد.

حجاب؛ نماد هویت ایرانی و اسلامی زن

رهبر معظم انقلاب همواره بر این نکته تاکید کرده‌اند که حجاب یک موضوع صرفاً دینی نیست بلکه بخشی از هویت فرهنگی، ملی و تاریخی زنان ایران است. ایشان در بیاناتی که در دیدار با مداحان اهل‌بیت(ع) در پایان سال ۱۳۹۶ داشتند، می‌فرمایند: «امروز ما در داخل کشور، مفتخریم به حجاب زنانمان؛ زنان ما با چادر -که یک حجاب ایرانی است؛ چادر، حجاب ایرانی است- و ‌با حجاب اسلامی، به بالاترین رتبه‌های علمی رسیده‌اند، به بالاترین رتبه‌های هنری و فرهنگی رسیده‌اند، جزو برجسته‌ترین‌ها ‌شدند، در مسائل اجتماعی اثرگذاری کردند؛ در‌عین‌حال خانه‌داری‌شان را هم کردند، بچّه‌شان را هم تربیت کردند، شوهرداری هم ‌کردند.»

این سخنان به روشنی بیانگر این است که حجاب نه مانعی برای پیشرفت زنان در عرصه‌های مختلف است و نه به معنای محدودیت حضور اجتماعی آنان. بلکه حجاب به عنوان یک عنصر هویتی و فرهنگی با وجود همه تغییرات اجتماعی به زنان ایرانی امکان داده است که ضمن حفظ شخصیت و عزت خود در بالاترین سطوح علمی، هنری و اجتماعی به موفقیت دست یابند. به عبارتی زن محجبه نه تنها منزوی نیست بلکه پرتوان و اثرگذار است.

حضور بانوان در عرصه‌های بین‌المللی با حفظ عفاف

یکی از نکات قابل توجه در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب حمایت صریح از زنان ورزشکار ایرانی است که در میادین ورزشی بین‌المللی با حفظ حجاب و عفاف حضور فعال دارند. ایشان در دیدار با مدال‌آوران المپیک و پارالمپیک در سال ۱۳۹۱ می‌فرمایند: «همه باید قلباً از زنان ورزشکار ما که در میدانها با حجاب، با عفاف، با متانت و با وقار حاضر میشوند، تشکر کنند.» این نگاه ضمن قدردانی از این قشر فعال و پرتوان پاسخی است روشن به ادعاهای تبلیغاتی که حجاب را مانعی برای حضور زن در میادین رقابت‌های جهانی معرفی می‌کنند. در واقع رهبر معظم انقلاب با این تأکید نشان می‌دهند که حفظ حجاب و عفاف نه تنها با ورزش حرفه‌ای و حضور در عرصه‌های عمومی منافات ندارد بلکه می‌تواند نماد اقتدار و هویت فرهنگی و دینی در عرصه جهانی باشد.

حجاب؛ مایه آزادی، نه اسارت

یکی از مهم‌ترین مفاهیمی که رهبر معظم انقلاب درباره حجاب بیان کرده‌اند مفهوم آزادی است. برخلاف تبلیغات رایج مادی‌گرایانه که حجاب را نشانه اسارت زن معرفی می‌کنند، ایشان تصریح می‌نمایند: «حجاب مایه‌ی تشخص و آزادی زن است؛ برخلاف تبلیغات ابلهانه و ظاهربینانه‌ی مادیگرایان، مایه‌ی اسارت زن نیست.» (۱۳۹۱/۰۲/۲۳) این سخن در حقیقت نگاه مادی و سطحی به آزادی را به چالش می‌کشد و مفهومی عمیق‌تر و اصیل‌تر از آزادی را مطرح می‌کند؛ آزادی‌ای که در چارچوب کرامت انسانی، عزت نفس و ارزش‌های دینی محقق می‌شود. به عبارتی آزادی در نگاه رهبر معظم انقلاب رهاشدگی بی‌قید و شرط نیست بلکه استقلال در چارچوبی از ارزش‌ها و اخلاق است که حجاب نمادی از آن به شمار می‌آید.

حجاب؛ حفاظ کرامت انسانی زن

حجاب در منظومه فکری رهبر معظم انقلاب علاوه بر اینکه نماد هویت دینی و ملی است حفاظی برای کرامت زن محسوب می‌شود. ایشان بر این باورند که حجاب باعث می‌شود زن به عنوان یک انسان با کرامت و شخصیت مستقل در فضای اجتماعی حضور یابد و از نگاه‌های تحقیرآمیز و جنسی مصون بماند. این نگاه کاملاً در برابر فرهنگ غربی قرار می‌گیرد که زن را گاهی به عنوان ابژه جنسی معرفی می‌کند.

در واقع حجاب در این چارچوب ابزار حفظ حرمت و احترام زن و تضمین کننده جایگاه شایسته او در جامعه است. با حفظ حجاب زن نه محدود و اسیر بلکه محترم، باوقار و اثرگذار است

از دیگر نکات برجسته بیانات رهبر معظم انقلاب تأکید بر نقش متعادل زن در جامعه است. ایشان زنان محجبه را کسانی می‌دانند که هم در عرصه‌های عمومی، علمی، هنری و اجتماعی فعال و موفق هستند و هم در ایفای نقش‌های خانوادگی مانند خانه‌داری، تربیت فرزندان و شوهرداری به خوبی عمل می‌کنند. این تصویر زن در برابر دو قطب ناپایدار قرار می‌گیرد: زن منزوی و خانه‌نشین یا زن رها شده از ارزش‌ها و معیارهای اخلاقی.

رهبر معظم انقلاب معتقدند زن محجبه موفق به حفظ تعادل میان مسئولیت‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی خود شده است. این تعادل رمز سلامت و پویایی خانواده و جامعه است.

پیام فرهنگی و اجتماعی بیانات رهبری

با توجه به نکات مطرح شده، بیانات رهبر انقلاب دارای پیام‌های مهم فرهنگی و اجتماعی است: ضرورت حفظ و پاسداری از حجاب به عنوان یک نماد هویتی و کرامتی زن؛ تاکید بر نقش زنان محجبه به عنوان عناصر فعال و اثرگذار در تمامی عرصه‌های اجتماعی و علمی؛ ضرورت توجه به تاریخ تلخ کشف حجاب و عبرت‌گیری از تجربه‌های گذشته؛ رد تبلیغات سطحی و مادی‌گرایانه علیه حجاب و تبیین مفهوم حقیقی آزادی و کرامت زن؛ اهمیت ترویج الگوی زن متعادل که در کنار موفقیت‌های اجتماعی، نقش‌های خانوادگی را نیز به خوبی ایفا می‌کند.

نتیجه‌گیری

در پایان می‌توان گفت که نگاه رهبر معظم انقلاب به حجاب فراتر از یک دستور شرعی است و حجاب را نماد هویت، کرامت، آزادی و اقتدار زن می‌داند. این نگاه جامع و همه‌جانبه می‌تواند نقشه راهی برای سیاست‌گذاران فرهنگی، هنرمندان، فعالان اجتماعی و زنان ایران اسلامی باشد تا با درک صحیح و تلاش مستمر، جایگاه زن محجبه را به عنوان الگویی موفق، پویا و اثرگذار در جامعه به رخ جهانیان بکشانند.

حجاب همانگونه که رهبر معظم انقلاب فرمودند نه مانع بلکه مایه افتخار نه اسارت بلکه مظهر آزادی و نه محدودیت بلکه نمادی از شخصیت و تشخص زن ایرانی-اسلامی است.

مهدی الهی