دیوار کوتاه نگارش در حوزه معارف اسلامی
خبرگزای رسا ـ نویسنده و پژوهشگر حوزه دین و تاریخ تشیع یکی از آسیب‌های کتاب‌های معارف اسلامی را سازماندهی نشدن موضوعات پژوهشی این حوزه و عدم تطابق آنها با نیازهای جامعه دانست و گفت: سازمان‌ها و مراکزی باید در نظر گرفته شوند که پس از معرفی برگزیدگان جشنواره‌های گوناگون، این استعدادها را در مسیر صحیحی هدایت و حمایت کنند.
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام ابوالفضل هادی‌منش، مدیر تولید محصولات فرهنگی بعثه مقام معظم رهبری، اظهار داشت: متاسفانه در حوزه پژوهش‌های تالیفات دینی سطح عمومی، به تخصص‌ها احترام گذاشته نمی‌شود و هر فردی به خود اجازه می‌دهد دست به قلم ببرد. این در حالی است که در رشته‌های دیگر، افراد غیر متخصص به نوشتن نمی‌پردازند.
وی با بیان این که دیوار نگارش در رشته معارف اسلامی بسیار کوتاه است، عنوان کرد: با وجود این مشکل، یکی از آسیب‌های جدی که پژوهش‌های دینی را تهدید می‌کند، ذوقی شدن مطالب و محدود شدن موضوعات به سلیقه و انتخاب پژوهشگر است. اوست که تعیین می‌کند چه چیزی بنویسد و چگونه بنویسد. در این باره مراکز و موسسات اندکی وجود دارند که از پژوهشگران بخواهند دست به قلم ببرند و در حوزه یا موضوع خاصی تحقیق و پژوهش کنند.
پژوهشگر حوزه دین، انتخاب‌ها و موضع‌یابی نویسندگان این حوزه را کاملا فردی خواند و یادآور شد: البته باید پذیرفت که به دلیل متخصص بودن پژوهشگران این حوزه، آنها انتخاب درستی خواهند داشت، اما این مطلب به طور کامل نمی‌تواند نیازها دنیای پژوهش را پاسخگو باشد. بهتر است مراکزی که در حوزه پاسخ‌های اجمالی و تبلیغی فعالیت دارند، به اقدامات پژوهشی و تمرکز بر پژوهشگران بیشتر بپردازند.
مدرس نویسندگی یادآور شد: در برخی از حوزه‌های نظیر فقه و حقوق، موضوعاتی وجود دارد که به پژوهشگران ارجاع داده می‌شود تا درباره آنها بنویسند، اما در سایر مواقع به سراغ موضوعات دینی رفتن بر اساس انتخاب پژوهشگران است. با توجه به صرف زمان و هزینه برای پژوهش کارآمد، اگر این پژوهش از سوی نهادی که نیازها در آنجا بررسی و دسته‌بندی شده‌اند، مورد سنجش و بیان قرار گیرند، با مشخص شدن مساله و ساز و کارهای آن، دیگر سرمایه‌های فردی هدر نمی‌رود و پژوهشگران به جای برگزیدن سوژه‌هایی که به نظر آنها جالب‌اند، به سراغ نیازهای جامعه خواهند رفت.
مدیر نظارت و ارزشیابی بخش عربی خارجی نمایشگاه بین‌المللی کتاب مشخص نشدن ساحت بسیاری از پژوهش‌های فردی و عدم توجه به حوزه‌های تخصصی را از دیگر مشکلات عدم مسوولیت‌پذیری موسسات در ارایه موضوعات پژوهشی و حمایت از طرح‌های تحقیقاتی نویسندگان خواند و اظهار کرد: تاحدی می‌توان تشخیص متخصصان را به عنوان افرادی که دراین باره تجربه دارند پذیرفت، اما ای کاش سازمانی وجود داشته باشد تا نظیر مباحث فقه و حقوق، در تمامی گرایش‌ها با ارزیابی نیاز جامعه آنها را به پژوهشگران انتقال دهد.
ججت‌الاسلام هادی‌منش با تاکید بر این که تشخیص پژوهشگر به مساله علمی شخصیت می‌بخشد، عنوان داشت: پژوهش‌های پراکنده با اتلاف توان و هزینه‌هایی همراه‌اند و با نگاهی سلیقه‌ای و فردی مانوس می‌شوند.
نویسنده کتاب «آیین ستایشگری» درباره راهکار مواجهه با این مساله گفت: تمامی پژوهش‌ها به ویژه تحقیقات حوزه معارف دینی نیازمند سازماندهی‌اند. البته در بسیاری از پژوهشگاه‌ها این اتفاق می‌افتد و در این مراکز به محققان جهت‌دهی می‌شود، اما اشتباه غالبی که در این باره وجود دارد، این است که برخی تصور می‌کنند در نشر علم و دانش باید از آثار دیگران استفاده کرد. مساله دیگر نیت برخی از افراد است که تنها برای تبرک دست به قلم می‌شوند و از باب پاداش اخروی می‌نویسند. محصول این اندیشه کتاب‌های ریز و درشتی است که در بازارند و نویسنده تنها به این بهانه که اثری از خود بر جای بگذارد، به تالیف پرداخته است. اگرچه من منکر اجر اخروی این کار نیستم، اما این موضوع موجب موازی‌کاری، فعالیت‌های پراکنده و صرف هزینه‌های فراوان می‌شود.
نویسنده کتاب «ماه در فرات» درباره راه‌کارهای جهت‌دهی به استعدادهای حوزه نویسندگی و پژوهش اظهار داشت: جشنواره‌های گوناگون با هدف شناسایی استعدادها صورت می‌گیرند و همواره این سوال مطرح می‌شود که چه اقدامی برای به کارگیری این استعدادها، مهارت‌افزایی افراد و به کارگیری این توانمندی‌ها برای نیاز جامعه صورت می‌گیرد، شناسایی و تقدیر از این پژوهشگران چه فایده‌ای برای جامعه دارد، اگر نتوانیم در راستای برطرف کردن نیاز جامعه و با سازماندهی از این استعدادها استفاده کنیم؟
براساس گزارش ایبنا، پژوهشگر حوزه دین با پیشنهاد حمایت از برگزیدگان جشنواره‌های گوناگون و جهت‌دهی استعدادهای آنها برای برطرف ساختن نیاز جامعه، برنامه‌ریزی در این حوزه را از جمله ملزومات خواند و تصریح کرد: با این اقدام برخی از مشکلات تالیفات از جمله پژوهش‌محور نبودن آنها کاهش خواهد یافت. اگر مراکزی را برای این منظور قرار دهیم، موضوع تالیفات و نیازهای مطالعاتی جامعه بررسی و تحلیل می‌شوند و سپس برای ورود در قالب‌های مکتوب و راهیابی به جامعه مهیا خواهند شد. این موضوع حتی از اثر سنجی‌ها، نیازسنجی و دریافت بازخورد پس از روانه شدن اثر به بازار نشر مهم‌تر است./917/د103/ص
ارسال نظرات