تعامل حکومت با حوزه های علمیه نقش موثری در بومی سازی علوم انسانی دارد

حجت الاسلام رضا رمضان نرگسی، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا بیان داشت: از دیر باز حوزه های علمیه بر محور کار علمی عمیق و تحقیقات دقیق شکل گرفته است و بالندگی داشته، کتاب‌های علی بزرگان ما نشان می‌دهد تا چه اندازه تتبع علمی ارزشمند بوده است.

وی اظهار داشت: در قرن اخیر به خصوص بعد از دوره قاجار یعنی در دوره رضاخان و پسرش، مساله پژوهش کمرنگ شد که این مساله به نوع ارتباط حکومت و دانش برمی‌گردد.

این محقق حوزه علمیه قم اظهار داشت: در زمان صفویه هر چند عالمان دینی نقش مستقیمی در حکومت نداشتند اما همکاری میان حوزه‌های علمیه و حکومت وجود داشت و دست نیاز حکومت به سمت حوزه‌های علمیه بود و این موجب می شد تا علوم اسلامی توسعه پیدا کند و حتی عالمان دینی در رشته های مهندسی هم صاحب نظر تحویل دهند و می‌بینیم که در حوزه تمدنی اصفهان، عالمان دینی اماکن بی نظری را طراحی کرده‌اند.

وی گفت: امکاناتی که حکومت صفوی برای حوزه‌های علوم دینی مقرر می‌دارد، نتیجه‌اش صد و ده جلد بحار الانوار علامه مجلسی می‌شود و تیمی که صد نفر شاگرد را گرداگرد علامه جمع می‌کند و دانش حدیث را متحول می‌سازد.

این پژوهشگر حوزه علمیه قم بیان داشت: به نظر من تا زمانی که امکانات حکومتی نباشد، پژوهش یک کار کم دامنه خواهد بود و در این فضا پژوهش‌های جمعی شکل نمی گیرد.
وی با بیان اینکه نحوه تعامل حکومت با حوزه های علمیه، نقش موثری در پروسه پژوهش دارد، گفت: در دوران شاهنشاهی، دولت با حوزه های علمیه به مقابله برمی‌خیزد و در این دوران تمام تلاش حوزه حفظ اصل و موجودیت خویش است و طبیعی است که پژوهش سایه ای کمرنگ خواهد داشت.

این محقق حوزه علمیه قم بیان داشت: در دوران پهلوی، نظام ستم شاهی می کوشید تا با رواج تبلیغات کاذب علیه روحانیت، جایگاه مردمی حوزه را تخریب کند و روحانیون می کوشیدند تا اصل هویت خود را حفظ کنند و طبیعی بود که فعالیت هایی همچون پژوهش که در قالب بالندگی حوزه تعریف می شود، مهجور شود.

وی بیان داشت: آموزش در حوز ه های علمیه ممکن است بدون پشتوانه حکومت ادامه پیدا کند اما برای بخش پژوهش این مساله امکان پذیر نیست، زیرا پژوهش نیاز و پیش نیازهای گوناگونی داراد.

این پژوهشگر موسسه امام خمینی(ره) بیان داشت: امروز دانش های انسانی را از حوزه های علمیه طلب می کنند تا در زمینه اصلاح و ارائه نظریه های جدید فعال شوند.

وی بیان داشت: اساس علوم انسانی برای حوزه های علمیه است و پژوهش در علوم انسانی از طریق حوزه‌های علمیه بومی خواهد شد و این حوزه های علمیه هستند که می‌توانند نقش فعالی در بهسازی علوم انسانی داشته باشند.
 
وی با تاکید بر اینکه ملاک‌های علوم انسانی اسلامی و غربی متمایز است گفت: مشاوری که بر اساس علوم غربی مشاوره می دهد برای اختلافات خانوادگی طلاق را پیشنهاد می دهد در حالی در روان‌شناسی مطلوب ما، فرزند نقش محوری دارد و همسران به خاطر فرزند باید با هم کنار بیایند.

این محقق علوم اسلامی بیان داشت: بازسازی علوم انسانی و اسلامی کردن علوم انسانی که از تاکیدات مقام معظم رهبری است، رسالتی بر دوش حوزه های علمیه است تا با انجام دادن کار علمی عمیق و پروهش های راهگشا، این مسیر را سرعت بخشند. /909/