نقد دیدگاه وهابیت درباره استمداد از اولیای الهی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، استمداد از اولیاء عنوان کتابی از سلسله مباحث وهابیت‌شناسی به قلم علی اصغر رضوانی است که با تدوین مرکز تحقیقات حج و به همت مؤسسه فرهنگی هنری مشعر منتشر شده است.

بیشتر فرق اسلامی استغاثه و کمک گرفتن از ارواح اولیای الهی را جایز دانسته، بلکه آن را ارجح و در راستای توحید می‌دانند و از دیدگاه آنان شخصی که از اولیای الهی یعنی پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه معصومین علیهم السلام کمک و مدد می‌جوید به این سبب نیست که آنان را در برآورده شدن حاجتش مستقل می‌داند.

معتقدان استمداد از اولیای الهی بر این باورند که این بزرگواران مقرب درگاه خداوند متعال و واسطه بین خلق و خالق هستند که به اذن و اراده و مشیّت الهی در این عالم تصرف می‌کنند، اما وهابیان بر خلاف بیشتر فرق اسلامی، این مسأله را شدیدا تحریم کرده، بلکه آن را بزرگ‌تر از شرک جاهلیت می‌دانند.

این کتاب در سه عنوان اصلی انواع استعانت از غیر، استغاثه به ارواح اولیا از دیدگاه اهل سنت و فتواهای وهابیان و پاسخ به شبهات استغاثه تنظیم شده است که در عنوان نخست آن استعانت از غیر در زمان حیات، استعانت در مسائل غیرعادی از اولیا و استعانت به دعای خیر بررسی شده است.

الغای خصوصیت از زمان حیات، شرک خواندن با اعتقاد به الوهیت، نفی استقلال از افعال اولیا، سلطه غیبی اولیا به جهت قرب الهی، سلطه غیبی اولیا در طول سلطه الهی، استغاثه به غیر خدا با نظر غیر استقلالی، جواز طلب یاری از غیرخدا، تأثیر واسطه در فیض، اقسام نسبت به استناد فعل و فاصله بین توحید و شرک در بخش انواع استعانت با غیر مطرح می‌شود.

در بخش استغاثه به ارواح اولیا از دیدگاه اهل سنت، دیدگاه علمای اهل سنت درباره استغاثه به ارواح اولیا از جمله حسن بن علی سقاف شافعی، جلال الدین سیوطی، موسی محمدعلی، زاهد کوثری، یوسف بن اسماعیل نبهانی، ابن الحاج مالکی، ابن قدامه حنبلی و ولی الله دهلوی و احمدرضا بریلوی و چند تن از علمای دیگر مطرح شده است.

بخش سوم یعنی فتواهای وهابیان و پاسخ به شبهات استغاثه به بررسی چند شبهه در این زمینه و پاسخ به آن اختصاص دارد که نهی از خواندن غیرخدا، ردّ کمک جبرئیل توسط ابراهیم، مذمت کمک‌طلبی از غیر خدا، نفی حسابرسی غیر خدا و اجابت از خدا نه واسطه و استغاثه فقط از خدا برخی از شبهات مطرح شده در این بخش است.

در مطلبی از این کتاب با عنوان «دیدگاه علمای اهل سنت درباره استغاثه به ارواح اولیا» سخنی از حسن بن علی سقاف شافعی به چشم می خورد که در بخشی از آن می خوانیم: «توسل، عبادت کسی که به او توسل برای رسیدن به خدا شده نمی باشد؛ زیرا که رسول خدا صلی الله علیه و آله شخص کوری را چنین تعلیم داد که بگوید: بار خدایا! همانا من به واسطه پیامبرت محمد، پیامبر رحمت به سوی تو رو می کنم. ای محمد! همانا در حاجتم از خدا به تو رو می نمایم».

این عالم اهل تسنن می افزاید: «این حدیث، صحیح و مشهور بین اهل علم است که ترمذی و بیهقی در (دلائل النبوة) و حاکم آن را نقل کرده و مطابق شرط بخاری و مسلم آن را تصحیح نموده و ذهبی و دیگران نیز با سندهای صحیح آن را اثبات کرده اند؛ همانا که استغاثه به مخلوق نیز عبادت او به حساب نمی آید».

گفتنی است، کتاب استمداد از اولیاء به قلم علی اصغر رضوانی در قطع رقعی، 176 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت هزار و نهصد تومان از سوی حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است. /920/ن602/ق