نگاه تقریبی آیت‌الله بروجردی یک مدل استثنایی و نادر بود
حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با اشاره به شخصیت علمی و معنوی حضرت آیت‌الله بروجردی(ره)، از ایشان به عنوان یکی از رهبران هوشمند و نادر اسلامی به ویژه شیعی در طول تاریخ نام برد.
وی اجتماعی اندیشی را از ویژگی‌های کلان حضرت آیت‌الله بروجردی عنوان و اظهار کرد: نگاه آیت‌الله بروجردی به جامعه بود، اجتماعی می‌اندیشید و این اجتماعی‌اندیشی در ایشان حتی مرزهای شیعه را در نوردیده بود و به مناسبات شیعه و سنی و حتی به نقاط دور دست میان جوامع اسلامی نظر داشت.
حساسیت‌شناسی آیت الله بروجردی در فضای مناسبات اجتماعی
رییس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی با اشاره به آینده‌اندیشی حضرت آیت‌الله بروجردی گفت: مرحوم آیت‌الله بروجردی از نوادر شخصیت‌ها و رهبران شیعی است که در فضای عالم اسلامی به آینده نظر داشت و حساسیت‌شناسی در فضای مناسبات اجتماعی از ویژگی‌های برجسته ایشان بود.
وی افزود: چه بسا کسانی دارای نگاه معطوف به جامعه و مناسبات اجتماع هستند، اما از پس شناخت حساسیت‌ها برنمی‌آیند؛ حضرت آیت‌الله بروجردی حساسیت‌های تاریخی و حساسیت‌های زمان خود را به خوبی می‌شناخت و با نگاه به آینده ارائه برنامه و تدبیر اندیشه می‌کرد تا این مناسبات در یک مسیر و مدار درست و بی‌تنش قرار گیرد.
این استاد حوزه و دانشگاه از شجاعت در فضاهای اجتماعی به عنوان دیگر ویژگی کلان حضرت آیت‌الله بروجردی نام برد و افزود: کسی که در جایگاه رهبری نشسته، اگر دچار تعلل شود و یا تصمیم دقیقی نگیرد، نمی‌تواند نقش خود را نسبت به ایجاد مناسبات درست به خوبی ایفا کند.
وی تصریح کرد: آیت‌الله بروجردی حساسیت‌ها را به خوبی می‌شناخت و متناسب با آن حساسیت‌ها و به فراخور اقتضائات زمان همراه شجاعت تصمیم‌گیری می‌کرد و امروز هم رهبر معظم انقلاب در ارتباط با فضای مناسبات اسلامی با ادبیات غنی که مطرح می‌کنند از یک نگاه دقیق و رو به پیشی برخوردارند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی ادامه داد: از ویژگی‌های دیگر نگاه کلان آیت‌الله بروجردی(ره) آن بود که هیچ‌گاه نگاهی را که بین گذشته و حال فاصله بیندازد پی نمی‌گرفت و به جامعه تزریق نمی‌کرد، بلکه گذشته، حال و آینده را در یک مسیر واحد می‌دید و در عین حال با نگاه به حساسیت‌ها سعی می‌کرد این رابطه را تنظیم و این روند را بازتعریف کند.
دیدگاه تقریبی آیت الله بروجردی: تمرکز بر مرجعیت علمی به جای تمرکز بر عنصر خلافت
وی با اشاره به دیدگاه تقریبی حضرت آیت‌الله بروجردی خاطرنشان کرد: ایشان معتقد بود که در بنای مناسبات جامعه کلان اسلامی که درون آن شیعه و سنی جای می‌گیرند، تمرکز بر عنصر خلافت به معنای جدا شدن از چنین امری و عدم ایجاد چنین مناسباتی است که به صلاح اسلام نیست.
رییس شورای تقریب حوزه علمیه قم ابراز داشت: حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) بدیلی را در این زمینه ارائه کردند و آن تمرکز بر مرجعیت علمی بود که این مرجعیت علمی دو ویژگی را با خود همراه داشت؛ حساسیت‌برانگیز نیست، قابل استحصال و قابل تحقق است.
وی بیان کرد: حضرت آیت‌الله بروجردی یک نگاه واقع‌گرایانه و دلسوزانه، یک نگاه مناسبات‌اندیشانه و یک نگاه ایجاد جامعه متشکل از شیعه و سنی با روابط تقریبی و نزدیک به هم را پی می‌گرفتند و در تنظیم گذشته و حال و ایجاد رابطه با گذشته و ارائه یک نسخه برای تعامل با اهل سنت، دقیق‌ترین نگاه را که می‌تواند مناسبات شیعه و سنی را تنظیم کند تعریف می‌کردند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی، مدیریت حضرت آیت‌الله بروجردی را دارای بازخوردهای بسیار جالبی دانست و گفت: در زمان ایشان شیعه یک صدای واحد و قوی دارد، چراکه اگر دچار چند صدایی می‌شد و هر یک مسیری را می‌رفت، از ورود نیرومند در جهان اسلام و ارتباط با دیگران عاجز بود.
نگاه تقریبی آیت‌الله بروجردی یک مدل استثنایی و نادر
وی افزود: نگاه تقریبی حضرت آیت‌الله بروجردی یک مدل استثنایی و کم‌یاب به معنای نادر بود که به عنوان یک اتفاق تاریخی، شیرین، در خدمت اسلام و برجسته شدن مکتب اهل بیت(ع)، ایجاد مناسبات بین شیعه و سنی و رفع حساسیت‌ها، عظمت دادن به اسلام، علاقه‌مند کردن اهل سنت به ارتباط بدون تنش با شیعه در آن دوران اتفاق افتاد.
رییس پژوهشگاه مطالعات تقریبی مجمع جهانی تقریب اسلامی با اشاره به خدمات علمی حضرت آیت‌الله بروجردی به شیعه، ابراز داشت: شیعه در دوره ایشان به نقطه اوج جلب توجه رسیده و در یک نقطه ممتاز و برجسته توانست تعامل صحیحی را با جناح دیگر اسلامی یعنی اهل سنت برقرار کند؛ البته یک بار دیگر شیعه به نقطه اوج جلب توجه رسید و آن زمانی بود که انقلاب اسلامی برپا شد.
وی افزود: حضرت آیت‌الله بروجردی توانست حوزه علمیه را از یک مرحله برخوردار از توان‌های بالقوه به یک مرحله بهره‌مند از وضعیت‌های بالفعل سوق دهد و هدایت کند؛ در دوره ایشان توجه به کتاب، پژوهش و عرضه مجلات و اندیشه و مقاله یک ارتقای ویژه‌ای پیدا می‌کند و تحت‌الحمایه این عالم برجسته انجام می‌گیرد.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی با بیان این‌که فقه در دوره حضرت آیت‌الله بروجردی از یک وضعیت فاقد مکتب بودن در بعضی از جنبه‌های خود ارتقا پیدا می‌کند و در قالب یک مکتب بروز عرضه می‌شود، گفت: مکتب فقهی حضرت آیت‌الله بروجردی حاصل جمعی بین نگاه‌های فقهی قم آن روز، نگاه‌های فقهی اصفهان تا پیش از آن روز و نگاه‌های فقهی نجف است.
وی توجه به حوزه‌های علمیه و علمای بلاد و اصالت بخشیدن و صیانت دادن به آنها را از دیگر ویژگی‌های حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) برشمرد و اظهار داشت: بنیانگذار ارتباط حوزه با بلاد و رابطه برقرار کردن و نظم دادن بین آنها، حضرت آیت‌الله بروجردی بود و در این مسیر تأمل بالا و نگاه سعه صدرانه‌ای داشت.
ارائه تفاسیر حوزوی و دانشگاهی از خدمات تقریبی آیت‌الله بروجردی
این استاد حوزه و دانشگاه، ایجاد حوزه یکپارچه، غیرقابل نفوذ و اصیل در زمان طاغوت را از اقدامات آیت‌الله بروجردی برشمرد و افزود: اگر نبود آن خاستگاه پررونق و برجسته که به برکت آیت‌الله بروجردی ایجاد شده بود، امام راحل با آن اندیشه‌های بلند، برای استفاده از فرصت‌ها و در جایگاه رهبری قراردادن حوزه در جامعه آن روز فرصتی به دست نمی‌آورد.
وی تصریح کرد: دوره مرجعیت آیت‌الله بروجردی از شیرین‌ترین و پرظرفیت‌ترین دوره‌های تاریخی رهبری و مرجعیت شیعه در طول تاریخ است که از قدرت بسیار زیاد شیعه در آن زمان حکایت دارد و می‌تواند با وحدت کلمه، وحدت مسیر و وحدت سیاست‌گذاری تعامل دقیق، فعال و سازنده‌ای را با جهان اهل سنت پیدا کند.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی ارتباط مطلوب حوزه زمان آیت‌الله بروجردی را با جهان اهل سنت یادآور شد و با بیان این‌که حوزه‌های امروز نباید از داشتن چنین ارتباطی محروم بمانند، عدم برقراری ارتباط مناسبات را سبب شکل‌گیری مناسبات معکوس به ضرر حوزه‌های علمیه، شیعیان، اهل سنت و به نفع دشمنان دانست.
وی با بیان این‌که به مدل و الگوی دست‌ساخت حضرت آیت‌الله بروجردی در فضای انقلاب اسلامی احتیاج بیشتر، اساسی‌تر، فوری‌تر و حساس‌تری است، ادامه داد: حضرت آیت‌الله بروجردی تقریب را نه به عنوان یک تاکتیک زودگذار بلکه به عنوان یک واجب تلقی کرد و چون به آن اعتقاد داشت برای آن هزینه می‌کرد، این مناسبات را صادقانه می‌پذیرفت و امری لازم برمی‌شمرد.
رییس مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی خواستار ارائه تفاسیر حوزوی و دانشگاهی از خدمات تقریبی حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) برای عزت و سرافرازی اسلام شد و تصریح کرد: دیدگاه تقریبی و نگاه جهان‌بینی و تفسیری حضرت آیت‌الله بروجردی باید سرفصل مطالعات علمی، پژوهشی و درسی برای حوزه‌های علمیه و دانشگاه‌های کشور شود.
ضرورت بازشناسی شخصیت علمی و معنوی حضرت آیت‌الله بروجردی
وی از طلاب علوم دینی خواست که حضرت آیت‌الله بروجردی را الگوی خود قرار دهند و گفت: این الگوها به سادگی به دست نیامده‌اند، عوامل بسیاری دست داده و زمانی طولانی گذشته تا شخصیتی در دل تفکر شیعه به یک الگو تبدیل شود؛ بازشناسی و تحلیل روان‌شناختی، علم‌شناختی، جامعه‌شناختی و شیعه‌شناختی این شخصیت‌ها از واجبات است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی خاطرنشان کرد: اگر شخصیت آیت‌الله بروجردی را به درستی نشناسیم در یک فضای خلأ قرار می‌گیریم، شبهات، ابهامات و نگاه‌های درجا زننده ما را فرا می‌گیرد و فرصت‌های طلایی را در علم‌آموزی، پژوهش، فقه‌اندوزی، مباحث کلان روحانیت و زمینه‌های مباحث اجتماعی و چگونگی ارتباط با جهان خارج از دست می‌دهیم.
وی ادامه داد: حضرت آیت‌الله بروجردی در ایجاد و تعریف حلقه‌های ارتباطی فقه، اعم از حدیث، رجال و فقه سلف، حرف‌های نهادینه‌شده‌ای را برای حوزه به جای گذاشت و در عزت‌بخشی به روحانیت و تعریف اخلاق روحانیت و تعامل روحانیت با جامعه و توکل اجتماعی، نقش برجسته و استثنایی داشت.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که زندگی، رهبری، مدیریت و مرجعیت آیت‌الله بروجردی نمادی از قدرت و معجزه توکل اجتماعی است، تصریح کرد: حوزویان عادت کرده‌اند که در کنار بزرگ‌ترین شخصیت‌ها و استثنایی‌ترین زندگی‌های اجتماعی قرار بگیرند اما کمترین فعالیت را در شناخت و تحلیل آنها نشان ندهند.
وی خطاب به طلاب توصیه کرد: این شخصیت‌ها بسیار نادر و معاصر هستند و حوزویان مدل‌ها و الگوهای عجیبی برای تعریف مناسبات دارند و روا نیست عقب‌تر از آنها قرار بگیرند و امروز که ندای هویت‌بخش رهبر معظم انقلاب در ارتباط با مناسبات جهان اسلام بلند است، هرگز نباید این فرصت را از دست بدهند. /920/ت301/ی