فقه تنها راه رسیدن به شریعت است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، نشست علمی «امکان‌سنجی تعمیم حجیت نسبت به حوزه‌های نوظهور در علوم انسانی» صبح امروز در در سالن اجتماعات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قم برگزار شد.

بر اساس این گزارش، حجت‌الاسلام والمسلمین احمد مبلغی، استاد حوزه و دانشگاه به بیان بحث کارآمدی فقه در عصر امروز با حفظ حجیت آن پرداخت و گفت: التزام فقه به حجیت و لوازم آن در مواردی موجب شده که با واقعیت‌های بیرونی درگیری دقیق و پاسخ‌گویانه نداشته باشد.

وی با اشاره به عدم حضور کارآمد فقه در بعضی از حوزه‌های نوظهور، افزود: شریعت بر اساس مبانی کلامی و دلایل بی‌شمار توانایی پاسخ‌گویی به مسائل روز هر زمانی را دارد؛ ضعف ناکارآمدی امروزی به فقه برمی‌گردد چرا که فقه مجموعه تلاش‌های فقیهان برای به چنگ آوردن شریعت و رشد کردن آن است.

این دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این‌که شریعت گسترش فراوانی دارد و ابعاد بی‌شماری را فرا گرفته است، اظهار داشت: فقه تنها بخش‌هایی از شریعت را رصد کرده؛ از آن‌جایی که ما قائل به تخطئه هستیم هنوز تمام اموری که در شریعت نهفته است رصد نشده است.

وی اضافه کرد: فقه تنها راه رسیدن به شریعت است و باید در موارد بسیاری کارآمدی دین را نشان دهد بنابراین وظیفه ما این است که کارآمدی‌های فقه را برجسته و پررنگ کنیم تا  پاسخگوی مسائل روز شود.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی با اشاره به علت ناکارآمدی فقه خاطرنشان کرد: فقه متمرکز و پایبند به رجوع شبه انحصاری به نص آیات و روایات بوده و در استنباط حکم به عقل مراجعه‌ نمی‌شود و معرفت ما به نص شناختی نیز ناقص است و آگاهی دقیقی از نصوص نداریم.

وی تأکید کرد: هستی شناسی، پیوند شناسی نص با غیر و مضمون شناسی نص، سه محور اصلی برای معرفت یافتن به نص روایات هستند که در فقه فقط مضمون شناسی نص به صورت جدی در حال انجام است.

رییس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با اشاره به مضمون شناسی نص، تصریح کرد: تمام کوشش فقیه معطوف به مضمون نص روایات وارده است تا بتواند از این مضمون دریافت شده حکمی را استنباط کند.

وی ادامه داد: عمل مضمون شناسی با تمام قدرت و قوت در حال انجام است و در این مسیر تجربه‌ها و قواعد بسیاری تولید شده و در اختیار علما قرار گرفته است و این باعث شده تا اجتهاد در وضعیت تحول یافته و پر ظرافتی قرار گیرد.

حجت‌الاسلام والمسلمین مبلغی تأکید کرد: شکل گیری و انجام گرفتن نص به صورت کامل و دقیق متوقف بر دو مرحله هستی شناسی نص و پیوندشناسی آن با غیر است که این دو مرحله در بسیاری وجوه انجام نگرفته و در بعضی وجوه یه صورت تک بعدی صورت یافته است.

وی خاطرنشان کرد: علما در ارتباط با هستی شناسی نص، با وجود ملاحظاتی مانند خبر واحد به علم رجال رجوع می‌کنند؛ هدف علم رجال نیز شناخت واقعی یا ساختگی بودن نص روایات است.

این دانشیار پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اضافه کرد: هستی شناسی نص فقط مربوط به علم رجال نیست و باید ببینیم که یک نص در چه زمانی و با چه شرایطی تولد یافته است چون نخستین وضعیت هستی یک نص تولد او است، اما در مورد شرایط و ظروف اجتماعی نص هیچ مطالعه منظم و علمی نداریم.

وی با اشاره به پیوند شناسی نص با غیر تأکید کرد: آنچه امروزه بر ذهن‌های اجتماعی نقش بسته، نگاه انقطاعی در مقابل نگاه ارتباطی به نصوص روایات است در صورتی که برای شنیدن سخن یک انسان عادی هم به سابقه سخنانش دقت می‌کنیم./997/پ202/پ