بهره‌گیری از هنر برای فرهنگ‌سازی راست‌گویی/ فرهنگ‌سازی باید از دبستان آغاز شود
حجت‌الاسلام حسن مهدویان، استاد حوزه و دانشگاه، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در پاسخ به پرسش‌های «آیا ما در معاشرت‌هاى روزانه، به هم دیگر به طور کامل راست می‌گوییم؟ و در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟» با بیان این‌که به سخن و عمل خلاف واقع دروغ میگویند، گفت: بیشتر مردم بر این باورند که دروغ‌گفتن، تنها به معنای سخن خلاف واقع گفتن است.
وی ادامه داد: دروغ دارای ابعاد مختلف است، تنها به این معنا نیست که فردی بگوید فلان کار انجام شده یا نشده بلکه عمل و رفتار انسان‌ها اگر خلاف واقعیت باشد فرد گرفتار دروغ شده است، همچنین اگر ظاهر و باطن افراد متفاوت باشد به نوعی دروغ‌گویی مبتلا شده است.
صدیقین از هدایت شدگان هستند
این نویسنده و محقق حوزوی خاطرنشان کرد: اگر فردی در ظاهر به گونه‌ای رفتار کند که دیگران او را یک فرد خداترس، مطیع خدا و با اعتقادات محکم بداند ولی در باطن خود نسبت به گفته‌های خدا اعتقاد محکم نداشته و خداترس نباشد در حقیقت آن فرد نیز از دروغ‌گویان به شمار می‌آید.
حجت‌الاسلام مهدویان با اشاره به سوره حمد اظهار داشت: ما در سوره حمد می‌‌خوانیم خدایا ما را به راه راست هدایت کن، راه کسانی که به آنها نعمت دادی، ممکن است سؤال شود هدایت شدگان چه کسانی هستند، خداوند در سوره نسا می‌فرماید«الَّذِینَ أَنْعَمَ اللَّـهُ عَلَیْهِم مِّنَ النَّبِیِّینَ وَالصِّدِّیقِینَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِینَ» و این آیه هدایت شدگان را مشخص می‌کند.
وی ادامه داد: در این آیه خداوند صدیقین را بلافاصله بعد از انبیا بیان کرده، شهدا و صالحان را نیز بعد از صدیقین بیان می‌کند که این نشان از جایگاه والای صدیقین در نزد خداوند متعال دارد، البته باید توجه داشت صدیق به کسی گفته می‌شود که سخنش با عملش یکی باشد.
دروغ‌گویی سبب ذوب شدن ایمان می‌شود
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان این‌که عمل نکردن به وعده نیز از مصادیق دروغ‌گویی است، بیان داشت: به هر میزان که کذب وارد زندگی افراد شود به همان میزان نیز ایمان فرد ذوب می‌شود، هر قدر انسان به سمت کذب حرکت کند ایمان او نیز کاهش یافته و نابود می‌شود.
وی ابراز داشت: وقتی ایمان و اخلاقیات فرد به واسطه دروغ‌گویی ذوب شود فرد به جایی می‌رسد که ممکن است خداوند متعال و قرآن کریم، ائمه(ع) و انبیا را نیز تکذیب کند و نتیجه تکذیب خداوند متعال و اهل‌بیت(ع) سقوط فرد از مقام انسانیت است.
این نویسنده حوزوی سلب اعتماد در جامعه میان افراد را از آثار و آفات دروغ‌گویی در جامعه دانست و گفت: متأسفانه امروز در برخی جوامع دروغ‌گویی یک امر عادی شده است، افراد باید مراقب باشند که این رذیله اخلاقی در وجود آنها عادت نشود چرا که رهایی از این خصلت زشت کار بسیار دشواری است.
زیربنای جامعه صداقت است
وی افزود: زیر بنای جامعه به محبت، ارتباطات با یکدیگر و صداقت بستگی دارد، در حالی که دروغ زیر بنای جامعه را از بین می‌برد، اگر در جامعه صداقت از بین برود ارتباط میان همسران، اعضای خانواده و مردم جامعه با یکدیگر خدشه‌دار می‌شود.
حجت‌الاسلام مهدویان با تأکید بر این‌که اگر در جامعه کذب رواج داشته و صدق خدشه‌دار شود نمی‌توان در آن جامعه زندگی کرد، خاطرنشان کرد: وقتی در جامعه دروغ‌گویی میان افراد شود هیچ یک از افراد در کارها به یکدیگر اعتماد نمی‌کنند و این خود سبب می‌شود جامعه برای زندگی مناسب نباشد.
به کوچکی گناه نگاه نکن به بزرگی کسی نگاه کن که نافرمانی می‌کنی
وی ادامه داد: در تاریخ نقل شده فردی سه بار نزد پیامبر(ص) آمد و از ایشان خواست که به او نصیحتی کند، رسول‌الله(ص) در هر سه مرحله جمله‌ای با این مضمون فرمودند «از دروغ‌گویی بپرهیز»؛ همچنین در روایتی دیگری از معصومان(ع) آمده «کلید تمام شرارت‌ها دروغ‌گویی است».
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به روایت «به کوچکی گناهی که انجام می‌دهی نگاه نکن بلکه به بزرگی کسی نگاه کن که مخالفت او را انجام می‌دهی»، گفت: کذب در تمام مباحث زندگی تخریب کننده است و اگر کسی به رذیله اخلاقی دروغ‌گویی گرفتار شود گناهان خود را کوچک می‌شمارد که این خود نیز از گناهان به شمار می‌آید.
خانواده مهم‌ترین نقش را در فرهنگ‌سازی راست‌گویی دارد
وی خاطرنشان کرد: معرفت پیدا کردن به خدا، توجه به قیامت و قبر سبب کم شدن دروغ‌گویی در میان مردم می‌شود، همچنین توجه به آثار و آفات دروغ‌گویی که سبب تخریب جایگاه، شخصیت فرد در جامعه می‌شود و دوری کردن از افرادی که نسبت به رذیله اخلاقی گرفتار هستند سبب می‌شود که این رذیله اخلاقی در جامعه رواج زیادی نداشته باشد.
حجت‌الاسلام مهدویان با تأکید بر این‌که باید تشکلات آموزشی و پژوهشی کشور نسبت به فرهنگ‌سازی راست‌گویی دقت داشته باشند، اظهار داشت: خانواده مهم‌ترین کانون برای فرهنگ‌سازی و نهادینه کردن راست‌گویی در افراد است، اگر پدر و مادر که بهترین الگو برای فرزندان هستند از دروغ‌گویی بپرهیزند فرزندان نیز به پیروی از آنها گرفتار این رذیله اخلاقی نمی‌شوند.
تلاش آموزش و پرورش برای فرهنگ‌سازی راست‌گویی از مقاطع ابتدایی
وی تصریح کرد: تشکلات آموزشی و پرورشی کشور نیز بایددر مرحله بعد از دوران پیش دبستانی و دبستانی نسبت به فرهنگ‌سازی راست‌گویی در میان کودکان توجه داشته و اقدام کنند چرا که شخصیت افراد از دوران کودکی شکل می‌گیرد، اگر آموزش و پرورش از دوران پیش دبستانی و دبستانی نسبت به فرهنگ‌سازی و تربیت کودکان در امر راست‌گویی تلاش کند مسلما ثمره بیشتری خواهد داشت.
استفاده از هنر برای فرهنگ‌سازی راست‌گویی
این استاد حوزه و دانشگاه در پایان تأکید کرد: همچنین می‌توان از هنر برای فرهنگ‌سازی راست‌گویی در جامعه استفاده کرد مانند ساخت فیلم درباره برکات راست‌گویی و آفات دروغ‌گویی؛ البته آشنا کردن افراد با قرآن و اهل‌بیت(ع) نیز تأثیر زیادی در فرهنگ‌سازی راست‌گویی در جامعه خواهد داشت.
شایان ذکر است، مقام معظم رهبری در دیدار جوانان خراسان شمالی به ارائه فهرستی از آسیب‌های سبک زندگی پرداختند و بیست پرسش مطرح کردند، دو پرسش از این پرسش‌ها مربوط به موضوع دروغ بود.
گفتنی است، پرسش‌های زیر بخش از پرسش‌های مطرح شده از سوی مقام معظم رهبری است:
چرا فرهنگ کار جمعى در جامعه‌ى ما ضعیف است؟
علت کار گریزی چیست؟
چرا در روابط همسایگى‌مان رعایت‌های لازم را نمی‌کنیم؟
چرا در زمینه‌ى فرهنگ رانندگی، مردمان منضبطى به طور کامل نیستیم؟
حد زاد و ولد در جامعه‌ى ما چیست؟
الگوى تفریح سالم چیست؟
نوع معمارى در جامعه‌ى ما چگونه است؟ چقدر متناسب با نیازهاى ماست؟
در بین ما دروغ چقدر رواج دارد؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان طلاق زیاد است؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى در میان بعضى از ماها چیست؟
چقدر به قانون احترام می‌کنیم؟ علت قانون گریزی در برخى از مردم چیست؟
انضباط اجتماعى در جامعه چقدر وجود دارد؟
وجدان کارى در جامعه چقدر وجود دارد؟
چرا برخى از حرف‌های خوب، ایده‌هاى خوب، در حد رؤیا و حرف باقى می‌ماند؟
چه کنیم که ریشه‌ى ربا در جامعه قطع شود؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟
تجمل‌گرایی چیست؟ بد است؟ خوب است؟ چقدرش بد است؟ چقدرش خوب است؟
چرا در بین بسیارى از مردم ما مصرف‌گرایی رواج دارد؟
چرا پشت سر یکدیگر حرف می‌زنیم؟
چرا در برخى از بخش‌های کشورمان روى آوردن جوان‌ها به مواد مخدر زیاد است؟
چرا صله‌ى رحم در بین ما ضعیف است؟
آپارتمان‌نشینى چقدر براى ما ضرورى است؟ چقدر درست است؟
طراحى لباسمان چقدر متناسب با نیازهاى ما و عقلانى و منطقى است؟
آرایش در بین مردان و زنان چقدر درست است؟
آیا ما در معاشرت‌های روزانه، به همدیگر به طور کامل راست میگونیم؟
بعضى‌ها با داشتن توان کار، از کار می‌گریزند؛ علت کار گریزی چیست؟
علت پرخاشگرى و بى‌صبرى و نا بردباری در میان بعضى از ماها چیست؟
حقوق افراد را چقدر در رسانه‌ها ، در اینترنت و... مراعات می‌کنیم؟
تولید کیفى در بخش‌های مختلف، چقدر مورد توجه و اهتمام است؟
چرا به ما میگویند که ساعات مفید کار در دستگاه‌هاى ادارى ما کم است؟
چرا در بعضى از شهرهاى بزرگ، خانه‌هاى مجردى وجود دارد؟ این بیمارى غربى چگونه در جامعه‌ى ما نفوذ کرده است؟
چه کنیم که طلاق و فروپاشى خانواده، آنچنان که در غرب رایج است، در بین ما رواج پیدا نکند؟
چه کنیم که زن در جامعه‌ى ما، هم کرامت و عزتش حفظ شود، هم وظائف اجتماعی‌اش را انجام دهد و هم حقوق اجتماعی و خانوادگی‌اش محفوظ بماند؟چه کنیم حق همسر، حق فرزندان رعایت شود؟ /993/ت301/ن