بسیاری از مشکلات به دلیل آشنایی نداشتن با آداب اسلام است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله عبدالله جوادی آملی روز یکشنبه در درس تفسیر خود که در مسجد اعظم برگزار شد، در ادامه تفسیر سوره مبارکه احزاب گفت: پیامبر(ص) نکاح آورد، فرمود «نِسَآؤُکُمْ حَرْثٌ لَّکُمْ فَأْتُواْ حَرْثَکُمْ أَنَّى شِئْتُمْ وَقَدِّمُواْ لأَنفُسِکُمْ»، اگر همسر داشتید برای خودتان فرزند صالح پیش بفرستید، شما باید فرزند صالح و نسل بعد را تربیت کنید، فرمود به فکر آینده باشید، زنان شما کشتزار شما هستند، شما این مزرعه را بایر نگذارید، پیامبر(ص) نه رهبانیت را امضا کرد و نه اجتماع نر و ماده آورد، بلکه نکاح آورد و این سنت همه انبیا و مربوط به نبوت عامه بود.
وی با اشاره به آیه «تُرْجِی مَن تَشَاء مِنْهُنَّ وَتُؤْوِی إِلَیْکَ مَن تَشَاء وَمَنِ ابْتَغَیْتَ مِمَّنْ عَزَلْتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْکَ ذَلِکَ أَدْنَى أَن تَقَرَّ أَعْیُنُهُنَّ وَلَا یَحْزَنَّ وَیَرْضَیْنَ بِمَا آتَیْتَهُنَّ کُلُّهُنَّ وَاللَّهُ یَعْلَمُ مَا فِی قُلُوبِکُمْ وَکَانَ اللَّهُ عَلِیمًا حَلِیمًا» ابراز کرد: وضع پیامبر(ص) با دیگران فرق می‌کند و گاه در نیمه‌های شب به او وحی می‌شود و نمی‌تواند به عدالت میان زن‌ها تقسیم کند، می‌فرماید نوبت هر کدام از آنان را که بخواهی به تأخیر انداز و هر کدام را که میل داری نزد خود جای بده، «ترجی» و «ارجا» به معنی تأخیر است، نه برای پیامبر(ص) حرجی است و نه همسران پیامبر(ص) باید اعتراض کنند.
مفسر برجسته قرآن کریم ابراز کرد: برخی از زنان خودشان را به پیامبر هدیه کردند تا به بیت نبوت برسند، خداوند در این آیه می‌فرماید اگر خواستی می‌توانی قبول کنی اگر نخواستی می‌توانی قبول نکنی نه بر شما حرج است و نه بر آنان حرجی وجود دارد اما اگر این را مربوط به بودن در خانه همسران و حق مضاجعه باشد آن هم درست است، به این معنا است که تو مانند مردهای نمی‌توانی فلان شب معین در خانه همسرانت باشی زیرا این خانه مهبط وحی است.
فرد باید نسبت به خود سرکشی و مراقبه داشته باشد
وی با اشاره به آیه « لَا یَحِلُّ لَکَ النِّسَاء مِن بَعْدُ وَلَا أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنْ أَزْوَاجٍ وَلَوْ أَعْجَبَکَ حُسْنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَکَتْ یَمِینُکَ وَکَانَ اللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ رَّقِیبًا» ابراز کرد: می‌فرماید ای پیامبر(ص) تو بعد از این نه می‌توانی همسر دیگری اختیار کنی و نمی‌توانی همسری اینان را راها کنی و همسر دیگری بگیری، در عرب هم زن و هم مرد را زوج می‌گویند و زوجه لغت فصیح نیست لذا در قرآن از زوجه استفاده نشده است و درباره حوریان بهشت از ازواج نام برده شده است، هم شوهر و هم همسر زوج است، گرچه زیبایی آن تو را خوش آید.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به ازدواج‌های پیامبر اکرم(ص) ابراز کرد: پیامبر قلبش متیقن به حب الهی بود و بسیاری از این ازدواج‌ها به لحاظ مسائل سیاسی بود، خیلی‌ها می‌خواستند به بیت نبوت نزدیک شوند، از طرف دیگر هم باید نگاه کرد حضرت رسول(ص) عبادت‌های بسیاری داشتند، هیچ‌کدام از این‌ها قلب حضرت را به خود مشغول نمی‌کرد، اگر هم حضرت رسول(ص) ازدواج می‌کرد، برای تبلیغ اسلام استفاده می‌کرد.
وی با قرائت آیه «وَکَانَ اللَّهُ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ رَّقِیبًا» ابراز کرد: خدای سبحان بر هر چیزی مراقب است، رقیب از رقبه می‌آید یعنی کسی که گردن می‌کشد تا مراقب چیزی باشد، در امتحانات مدارس کسی سرکشی می‌کند و می‌بیند که مبادا تقلبی صورت بگیرد، افراد درست می‌نویسند یا اشتباه می‌نویسند، انسان باید نسبت به خودش سرکشی و مراقبه داشته باشد، خدای سبحان رقیب است یعنی چیزی از او فوت نمی‌شود.
تزکیه تنها در عبادت نیست
مؤلف کتاب الحیاة در ادامه با اشاره به آیه 53 سوره مبارکه احزاب خاطرنشان کرد: پیامبر(ص) که رهبری امت و جامعه را بر عهده دارد باید برنامه‌ریزی داشته باشد و نمی‌شود هر کس هر وقت خواست، پیش پیامبر(ص) برود، برای همین نیز انس‌بن‌مالک زمانی حاجب پیامبر(ص) بود، البته سرزده نرفتن و اجازه برای ورود به خانه این یک امر عمومی است و اختصاص به پیامبر(ص) ندارد، که این مطلب در سوره نور آیه 28 اشاره شده است، یک وقت ارحام کسی دیگر است، انسان اگر وقت ملاقات نگرفت و گفتند فعلا فرصت نیست نباید نگران شود، اگر کسی می‌خواهد خانه کسی برود باید وقت قبلی بگیرد.
وی اظهار کرد: تزکیه تنها در اخلاق و آداب فردی نیست بلکه در رعایت نظم عمومی و آداب اجتماعی هم هست، اگر به شما گفته شود که بازگردید، برگردید، مثلا در یک حسینیه یک نفر مسؤول سخنرانی است، یک عده قبلا رفته‌اند و وقت گرفته‌اند اگر شما رفتید و به شما گفتند بازگردید، بازگردید، دین اسلام دین تزکیه است و تزکیه تنها در عبادت نیست، در آداب اجتماعی و رعایت نظم است.
آداب حضور در خانه یک عالم
حضرت آیت‌الله جوادی آملی در آیه 53 سوره احزاب ابراز کرد: اى مؤمنان وارد حجرههاى پیامبر نشوید مگر آنکه به شما براى صرف طعامى اجازه داده شود، بىآنکه بىتابانه منتظر آمادهشدنش باشید، ولى چون دعوت شدید، وارد شوید، و چون غذا خوردید، پراکنده شوید، و سرگرم سخنگویى نشوید، چرا که این کارتان پیامبر را رنج مىدهد و او از شما شرم مىکند، وقتی رفتید آن‌جا حرف‌های عادی و غیرعلمی نزنید، مجلس پیامبر مجلس علم است، حرف‌های غیر علمی در محضر پیامبر(ص) جز خسارت چیز دیگر نیست، انسان یا عالمانه حرف می‌زند یا ساکت است، یا از قبل سؤالات علمی را تهیه کرده است.
وی با تأکید بر این نکته که در خانه مراجع و اساتید هم باید آدابی که در خانه پیامبر(ص) وارد شده است را رعایت کنید، اظهار کرد: در خانه مراجع و اساتید هم همین‌طور است برای این‌که مراجع، علما و اساتید وارثان انبیا هستند، بدون دعوت به خانه علما و اساتید نروید، وقتی هم که دعوت کردند، زودتر نروید و وقتی هم رفتید سرتاپا علم باشید و وقتی غذا را میل کردید آن‌جا ننشینید، در یک مجلس عالم فرد حرف‌های عادی نمی‌زند، اگر رفتید خانه یک عالم یا مرجع گوش باشید یا سؤال علمی را قبلا تهیه کنید و یا ساکت باشید، آن روز این حرف‌ها نوبر و تازه بود، الان هم کمابیش این حرف‌ها تازه است، بسیاری از مشکلات ما برای این است که با آداب دینی آشنا نیستیم.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم با تأکید بر این نکته که آداب اسلام باید از سوی مسلمانان رعایت شود، بیان کرد: اگر به دیدار کسی بدون وقت قبلی رفتیم و کاری داشت و گفت فعلا کار دارم، نباید ناراحت شویم، زیرا ما پذیرفتیم قرآن حق است، یا اگر در محضر عالمی رفتیم حرف‌های ناروا و عادی بر زبان نیاوریم، او که نمی‌تواند بگوید این حرف‌ها چپست که اینجا می‌زنید، روح او اذیت می‌شود، روح لطیف یک محقق با حرف‌های کوچه بازاری اذیت می‌شود، و خداوند این آداب را با نازل کردن آیات با ما در میان گذاشته است.
حیف است که انسان خواب محض باشد
وی با قرائت «وَإِذَا سَأَلْتُمُوهُنَّ مَتَاعًا فَاسْأَلُوهُنَّ مِن وَرَاء حِجَابٍ ذَلِکُمْ أَطْهَرُ لِقُلُوبِکُمْ وَقُلُوبِهِنَّ»، بیان کرد: اگر مطلبی را خواستید به یکی از همسران پیامبر(ص) بگویید ادب بیت نبوت را رعایت کنید و از پشت حجاب و حایلی از آنان چیزی را بخواهید و نه این‌که در را حتما باز کنید و مستقیم با آنان گفت‌وگو کنید، این کار برای دل‌های شما و دل‌های ایشان پاکیزه‌تر است، اگر سؤالی دارید من وراء حجاب باشد، مشکل ما این است که این علومی که در فضای جامعه رایج است علوم تجربی است و کارهای روزانه ما هم کارهای تجربی است و با علم تجربی و با عمل تجربی آن علوم تجریدی گیرمان نمی‌آید.
حضرت آیت‌الله جوادی آملی ابراز کرد: نه از کارهای روزانه ما بعد از مرگ خبری است و نه این علوم تجربی بعد از مرگ به درد ما می‌خورد، هر چیزی ملکوتی دارد و خداوند به حضرت ابراهیم ملکوت آسمان‌ها و زمین را نشان داد و فرمود « وَکَذَلِکَ نُرِی إِبْرَاهِیمَ مَلَکُوتَ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ» و بعد در سوره یس فرمود هر چیزی یک ملکوتی دارد و ملکوت هر چیزی به دست خدای سبحان است: «فَسُبْحَانَ الَّذِی بِیَدِهِ مَلَکُوتُ کُلِّ شَیْءٍ وَإِلَیْهِ تُرْجَعُونَ»، به ما هم در سوره اعراف فرمود در ملکوت آسمان‌ها و زمین نگاه کنید: «أَوَلَمْ یَنظُرُواْ فِی مَلَکُوتِ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَمَا خَلَقَ اللّهُ مِن شَیْءٍ»، با علوم تجربی ابدیت ما تأمین نمی‌شود و حیف است که انسان که خواب محض باشد./914/پ201/ج