نگاهی به دعای ابوحمزه ثمالی(6)؛
دعایی که گوشه چشمی به غیرخدا داشته باشد مستجاب نمی‌شود
خبرگزاری رسا ـ استاد خارج فقه حوزه علمیه قم از دعا به عنوان کلید ارتباط با خدا نام برد و گفت: برای برقراری ارتباط با خدا به هیچ واسطه‌ای نیاز نیست و چه نیکو است که بنده می‌تواند در هر زمان و هر مکانی، سرّ خودش را با او در میان بگذارد و حاجت‌روا شود.
«الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أُنَادِیهِ کُلَّمَا شِئْتُ لِحَاجَتِی وَ أَخْلُو بِهِ حَیْثُ شِئْتُ لِسِرِّی بِغَیْرِ شَفِیعٍ فَیَقْضِی لِی حَاجَتِی وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا أَدْعُو غَیْرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیْرَهُ لَمْ یَسْتَجِبْ لِی دُعَائِی؛ سپاس خداى را که هرگاه خواهم براى رفع حاجتم صدایش کنم،و هرجا که خواهم براى رازونیاز با او بىپرده خلوت کنم و او حاجتم را برآورد،سپاس خداى را که غیر او را نمىخوانم،که اگر غیر او را مىخواندم دعایم را مستجاب نمىکرد.»
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در ادامه تفسیر فرازهایی از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی با بیان اینکه دعا کلید ارتباط با خدا است، گفت: ارتباط بین بنده و خدا یک ارتباط همیشگی و دائمی است که هر وقت بخواهد، این ارتباط برقرار می‌شود.
وی افزود: هرگز نمی‌توان با دیگران غیر از خدا چنین ارتباطی را برقرار کرد، ارتباطی که برای برقراری آن هیچ واسطه‌ای لازم نیست و چه نیکو است که بنده می‌تواند در هر زمان و هر مکانی با خداوند متعال مرتبط شده و سرّ خودش را با او در میان بگذارد و گرفتاریش برطرف و حاجت‌روا شود.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با بیان اینکه غیر از خداوند متعال هرگز نباید کسی را خواست، دعا برای دیگری غیر از باریتعالی را غیرممکن دانست و گفت: اگر کسی بخواهد چراغی را در یک اتاق روشن کند باید تنها یک کلید را بزند و اینجا می‌گویند به کلیدهای دیگر دست نزن که لامپی روشن نمی‌شود.
وی ادامه داد: اگر گفته می‌شود که دعا کلید ارتباط با خدا است و با غیر از او این ارتباط هرگز برقرار نمی‌شود، به آن معنا است که دعا غیر از او قابل پذیرش نیست، از این رو می‌گوییم «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا أَدْعُو غَیْرَهُ وَ لَوْ دَعَوْتُ غَیْرَهُ لَمْ یَسْتَجِبْ لِی دُعَائِی» یعنی اگر غیر از او را بخوانم و دعا کنم، مستجاب نمی‌شود.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با بیان اینکه دعا تنها مرتبط با خدا می‌شود، تصریح کرد: شاید برخی اینطور فکر کنند که من نباید غیر از خدا را بخوانم، معنا این است که اگر هم غیر او دعا کنم اصلا خوانده نمی‌شود و طرف دعای من غیر از او نمی‌تواند قرار بگیرد؛ بنابراین خواندن من تنها باید برای خدا و متصل به او باشد.
وی با این توضیح که اگر دعا و توجه خود را به دیگری غیر از خدا معطوف کنیم، دعای ما را نمی‌تواند مستجاب کند و حتی ارزش و قابلیت آن را که بتواند گوشه‌ای از دعا را مستجاب کند ندارد، گفت: هرگز نباید دعا و خواسته‌مان را به دیگری ببریم چراکه محقق نمی‌شود و اگر هم دعا کنیم، خواهیم دانست که توان استجابت ندارد.
«وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا أَرْجُو غَیْرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیْرَهُ لَأَخْلَفَ رَجَائِی وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَکَلَنِی إِلَیْهِ فَأَکْرَمَنِی وَ لَمْ یَکِلْنِی إِلَى النَّاسِ فَیُهِینُونِی وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی تَحَبَّبَ إِلَیَّ وَ هُوَ غَنِیٌّ عَنِّی وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَحْلُمُ عَنِّی حَتَّى کَأَنِّی لا ذَنْبَ لِی فَرَبِّی أَحْمَدُ شَیْءٍ عِنْدِی وَ أَحَقُّ بِحَمْدِی؛ و سپاس خداى را که به غیر او امید نبندم،که اگر جز به او امید مىبستم ناامیدم مىنمود،و سپاس خداى را که مرا بخویش وا گذاشت،ازاینرو اکرامم نمود،و به مردم وا نگذاشت تا مرا خوار کنند،و سپاس خداى را که با من دوستى ورزید،درحالىکه از من بىنیاز است،و سپاس خداى را که بر من بردبارى مىکند تا آنجاکه گویى مرا گناهى نیست!پروردگارم ستودهترین موجود نزد من بوده و به ستایش من سزاوارتر است.»
این استاد اخلاق حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنان خود به تفسیر فراز دیگری از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی پرداخت و با اشاره به «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لا أَرْجُو غَیْرَهُ وَ لَوْ رَجَوْتُ غَیْرَهُ لَأَخْلَفَ رَجَائِی»، گفت: حمد و سپاس از آن خداوند متعالی است که امیدی به غیر از او ندارم و هرچه امید دارم منحصر به او است.
وی امید بستن به دیگری غیر از خداوند را تخلف در رجا و امید دانست و با اشاره به فراز دیگری از این دعای با فضیلت، اظهار کرد: این ناحیه از سوی خداوند شروع شده و او کار ما را به خودش واگذاشته است، ما را به خود واگذاشته نه به دیگری، به این معنا که تو هر وقت گرفتاری و مشکلی داری باید به من برگردانی.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با بیان اینکه خداوند متعال ما را به خود واگذار کرده و با همین کار گرامیمان داشته است، افزود: باید خداوندی که ما را به مردم واگذار نکرده تا اهانت کنند و نتوانند کارمان را صحیح انجام دهند، آن خدایی که به ما اظهار دوستی فرموده و فرموده است که بندگانم را دوست می‌دارم، شکر کرد.
وی با اشاره به اینکه خداوند در برابر این دوستی که سبب رشد و کمال ما می‌شود، هیچ احتیاجی به ما نداشته است، گفت: امام سجاد(ع) اینجا بیان را تغییر می‌دهند و می‌فرمایند سپاس آن خدایی که در مقابل گناهان من حلم می‌ورزد، فوری عصبانی نمی‌شود و نتیجه گناه را به من برنمی‌گرداند؛ حتی به قدری حلم می‌ورزد که تصور می‌کنم دیگر گناهی مرتکب نشده‌ام.
استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با اشاره به فراز «فَرَبِّی أَحْمَدُ شَیْءٍ عِنْدِی وَ أَحَقُّ بِحَمْدِی»، ابراز کرد: اینجا دیگر نهایت حمد را بالا می‌برد و می‌فرماید که پروردگار من احمد است و سزاوار حمد و ستایش بیشتر؛ وقتی می‌گوییم «الحمدالله» یعنی من حمد به خدا می‌کنم و هیچ شکری نسبت به دیگران نخواهم داشت.
«اللَّهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطَالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً وَ مَنَاهِلَ الرَّجَاءِ إِلَیْکَ [لَدَیْکَ] مُتْرَعَةً وَ الاسْتِعَانَةَ بِفَضْلِکَ لِمَنْ أَمَّلَکَ مُبَاحَةً وَ أَبْوَابَ الدُّعَاءِ إِلَیْکَ لِلصَّارِخِینَ مَفْتُوحَةً؛ خدایا راههاى درخواست حاجتهایم را به جانب تو باز مىیابم،و آبشخورهاى امید را نزد تو پر مىبینم،و یارى خواستن از فضل براى آنکه تو را آرزو کرد بىمانع مىبینم،و درهاى دعا را براى فریاد کنندگان گشوده مىنگرم.»
وی همچنین در ادامه تفسیر دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی فراز «اللَّهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطَالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً» را مورد بررسی قرار داد و با بیان اینکه خداوند متعال همه راه‌های معرفت را به ما نشان داده است، گفت: از رحمت‌های بزرگ الهی آن است که برای برطرف شدن حاجت راهنمایی می‌فرماید تا بتوانیم به آنچه به صلاح است برسیم.
آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با اشاره به اینکه آب مایه حیات است و گاهی امید را به آب رحمت، آب حیات و آب امید معنا می‌کنند، ادامه داد: چشمه‌های امید و فهم مطالب به سوی خداوند متعال منتهی می‌شود و همه امیدها به درگاه خدا است، اینکه مایه رحمت، مغفرت و کمال را به آب معنا می‌کنیم برای آن است که مطلب را بفهمیم.
وی تصریح کرد: سرچشمه امید و رسیدن به معارف، خداوند متعال است و همه درخواست‌ها و مطالب از او سرچشمه می‌گیرد و همه چیز به سرچشمه حقیقی معرفت و سرچشمه اصلی وجود که خداوند متعال است برمی‌گردد که البته همه راه‌ها و مسیر امید انسان را خداوند نشان داده است.
این استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه خداوند متعال، انسان را برای رسیدن به فضل و کرم و مقام‌های عالی علم و هرچه فضیلت است یاری می‌کند، گفت: اینکه امام سجاد(ع) در دعا می‌فرماید «الاسْتِعَانَةَ بِفَضْلِکَ لِمَنْ أَمَّلَکَ مُبَاحَةً وَ أَبْوَابَ الدُّعَاءِ إِلَیْکَ لِلصَّارِخِینَ مَفْتُوحَةً»، یعنی خداوند راه رسیدن به فضل و کمال را در این امید شایسته قرار داده و وسیله آسان آن را مهیا کرده است.
وی با اشاره به اینکه مباح را گاهی به معنای آسان می‌گیریم و گاهی در ترجمه لغت به فارسی می‌گوییم مسیر برای او باز شده است، افزود: تمام راه‌های دعا و خواندن به سوی خدا باز شده است و چیزی نیست که بسته شده باشد؛ البته منظور از صارخین آنهایی هستند که برای رسیدن به خواسته‌های خودشان ایستادگی می‌کنند./920/ت301/ن
ارسال نظرات