پاسخ استاد فلاح‌زاده درباره میزان فطریه، احکام و کفاره امسال
خبرگزاری رسا ـ مسؤول ستاد ترویج احکام گفت: پرداخت زکات فطره تنها به کسانی که در ماه رمضان روزه گرفته‌اند اختصاص ندارد، حتی کسانی که نسبت به روزه عذر داشته‌اند و یا از روی عمد و غیرعمد روزه نگرفته‌اند، باید زکات فطره پرداخت کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین محمدحسین فلاح‌زاده، مسؤول ستاد ترویج احکام در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، عید سعید فطر را پیشاپیش به همه مؤمنان و روزه‌داران تبریک گفت و با طرح سؤالاتی درباره میزان فطریه، احکام آن و کفاره امسال، اظهار کرد: شب و روز عید فطر آداب بسیاری دارد، نماز عید فطر مستحب مؤکد بوده و پرداخت زکات فطره از اعمال واجب است.
وی با بیان اینکه احکام زکات فطره به سؤال‌های زکات فطره بر چه کسانی واجب است، چه وقت باید پرداخت شود، چه چیز و چه مقدار باید پرداخت شود، به چه کسانی باید پرداخت شود و مصرف زکات فطره کدام است، پاسخ می‌دهد، گفت: پرداختن زکات فطره مکمل و متمم روزه و یک واجب مستقل است.
شرایط و زمان پرداخت زکات فطره
وی با اشاره به شرایط پرداخت زکات فطره گفت: پرداخت زکات فطره بر کسانی که در شب عید فطر، مکلف باشند، فقیر و نانخور دیگران نباشند، واجب می‌شود که باید زکات فطره خود و افراد تحت تکفل خود را بپردازند، چه افراد واجب‌النفقه باشند و چه واجب النفقه نباشند؛ بنابراین زکات فطره بر افراد غیر مکلف، غیر بالغ و غیر عاقل و همچنین بر افراد فقیر و مستمند واجب و کسانی که نان خور دیگران هستند واجب نیست.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده با بیان اینکه وقت زکات فطره تا ظهر روز عید فطر است و بسیاری از فقها فرموده‌اند بنابر احتیاط، پیش از خواندن نماز عید، زکات فطره پرداخت شود، افزود: زکات فطره هم واجب و هم عبادت است، مؤمنان توجه کنند که باید زکات فطره را با نیت پرداخت کنند و حتی‌الامکان سعی شود از وقت مشخص شده برای پرداخت زکات فطره تأخیر نشود، حتماً زکات فطره را در آن زمان بپردازند و اگر هم پرداخت در آن زمان امکان ندارد، حداقل از اندوخته جدا کنند.
موارد و مقدار زکات فطره
وی از گندم، آرد، نان، برنج، خرما و امثال آن به عنوان نوع زکات فطره نام برد و با بیان اینکه پرداخت قیمت موارد یاد شده هم اشکالی ندارد، ابراز داشت: احتیاط مستحب آن است که افراد برای پرداخت زکات فطره، قوت غالب خود را حساب کنند، یعنی اگر در زندگی‌شان بیشتر برنج می‌خورند، سه کیلو برنج برای هر فردی محاسبه کنند و بپردازند.
این کارشناس احکام شرعی مقدار زکات فطره را برای هر نفر به مقدار یک ساع (سه کیلو) عنوان کرد و با بیان اینکه سرپرست یک خانواده پنج نفره باید 15 کیلو گندم، آرد، نان، برنج، خرما و مانند آن بپردازد، گفت: در سؤالی که از دفاتر برخی مراجع و همچنین دفتر مقام معظم رهبری به عمل آمده است، مبلغ 3500 تومان را بر حسب قوت غالب گندم و مبلغ 15000 تومان را بر حسب برنج اعلام کرده‌اند که خوب است افرادی که تمکن مالی دارند قیمت بالاتر را و حتی برخی فقها اعتقاد دارند قوت غالب خودشان را بپردازند.
موارد مصرف زکات فطره
وی با اشاره به اینکه مصرف زکات فطره همان مصارف هشتگانه اعم از فقرا، مساکین، در راه ماندگان، بدهکاران، فی سبیل الله، فی الرقاب، غارمین و مولفه قلوبهم است، خاطرنشان کرد: بسیاری از فقها بر حسب احتیاط فرموده‌اند که زکات فطره به فقیر و مستمند مؤمن پرداخت شود، که خوب است مؤمنان به این احتیاط عمل کنند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده با بیان اینکه فقیر کسی است که خرج زندگی‌اش را کم می‌آورد و مخارجش بیشتر از درآمدش است و لزوما فرد گدا نیست، با طرح این سؤال که اگر کسی نتواند زکاتش را مستقیما به فقیر بپردازد تکلیف چیست، پاسخ داد: اگر امکان دارد مبلغ زکات فطره را از اموالش جدا کرده و کنار بگذارد تا بعدا بپردازد و اگر مؤسسات و سازمان‌های مورد اطمینانی وجود دارند که مصرف زکات فطره می‌پردازند می‌تواند به آنها بپردازد.
فطریه مهمان یک شبه
وی با بیان اینکه بیشتر فقها فرموده‌اند که زکات فطره میهمان یک شبه بر عهده خودش است، گفت: زکات فطره میهمانی که غروب شب عید فطر آمده و چند شب دیگر هم می‌ماند و عرفا می‌گویند خرجش با صاحب‌خانه است، برعهده میزبان می‌باشد اما زکات فطره میهمان یک شبه که صدق نانخور نمی‌کند، برعهده خودش است؛ در هر صورت اگر زکات فطره بر میزبان واجب شد و مهمان زکات فطره خود را به عهده گرفت، مانعی ندارد که وکالتا از طرف میزبان آن را پرداخت کند.
پرداخت زکات فطره برای دانشجویان، کارمندان، کارگران و پرسنل ادارات
استاد فلاح‌زاده بیان داشت: زکات فطره افرادی که در پادگان‌ها، بیمارستان‌ها، ادارات، شیفت شب کاری و یا در مراکز درمانی به عنوان پرستار و دکتر مشغول به کار هستند و همان‌جا افطار می‌کنند، بر عهده پادگان، بیمارستان، اداره و امثال آن نیست؛ اگرچه براساس فتاوا زکات میهمان برعهده میزبان است، اما غالب فقها فرموده‌اند میهمانی که نانخور به حساب آید آن هم نانخور شخص نه نانخور بیت‌المال؛ بنابراین زکات فطره برعهده آنان نیست.
وی با بیان اینکه اگر خرج فردی به عهده خودش است، باید خودش زکات فطره را بپردازد، اما اگر خرج او را افراد دیگر مانند پدر و مادر برعهده دارند، زکات فطره برعهده آنان است، گفت: دانشجویانی که در خوابگاه‌ها هستند و ممکن است غذا به آنها بدهند نیز همین حکم را دارند و افرادی هم که از سال‌های قبل زکات فطره بدهکار هستند و نپرداخته‌اند، آن را باید به قیمت روز محاسبه کنند.
پرداخت زکات فطره برای فرزند تازه متولد شده، فرزندخوانده و زن شاغل
وی ادامه داد: زکات فطره بچه‌ای که شب عید و قبل از مغرب شب عید متولد شده باشد، باید پرداخت شود، اما اگر پس از آن متولد شود واجب نیست، بلکه مستحب است که پرداخت شود و فرزندخوانده هم اگر خرجی‌اش به عهده پدرخوانده یا مادرخوانده است، زکات فطره‌اش را هم باید آنها بپردازند.
مسؤول ستاد ترویج احکام زکات فطره زنی که شاغل است، درآمد دارد اما به سبب طلاق گرفتن منزل پدرش زندگی می‌کند را برعهده پدر دانست و گفت: زن اگرچه از سوی شوهر سابق هم مبلغی دریافت کند، اما چون فعلا نانخور پدرش محسوب می‌شود و مستقل نیست، زکات فطره این فرد را باید پدر بپردازد.
وی با بیان اینکه پرداخت زکات فطره غیرسادات بر سادات حرام است، تصریح کرد: افرادی که خودشان سید نیستند، زکات فطره را نمی‌توانند به سادات بپردازند و کسانی هم که سید هستند از غیرسید نمی‌توانند زکات فطره دریافت کنند، اما سادات می‌توانند زکات فطره خود را به سادات فقیر بپردازند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح زاده یادآور شد: زکات فطره تنها بر کسانی که روزه گرفته‌اند واجب نیست بلکه بر کسانی که روزه نگرفته‌اند چه با عذر و چه بدون عذر، یک واجب مستقل است که اگر دارای شرایطی که گفته شد، بودند باید زکات فطره خود را به عنوان وظیفه شرعی بپردازند.
این کارشناس مسائل شرعی در بیان آداب شب و روز عید فطر اظهار داشت: شب و روز عید فطر مستحبات و آداب بسیار زیادی دارد که در کتاب‌های دعا آمده و از جمله می‌توان به نماز پرشکوه عید سعید فطر اشاره کرد که انشاءالله کسانی که توانایی دارند شرکت خواهند کرد و از ثواب آن بهره‌مند خواهند شد.
کفاره روزه، میزان و موارد آن
وی با اشاره به اینکه بسیاری از مؤمنان به ویژه بیماران، معذورین و کهنسالان که نتوانستند روزه بگیرند نسبت به کفاره روزه سؤال می‌کنند، گفت: اگر فردی روزه نگرفت و عذر داشت، در صورتی که پس از ماه رمضان عذرش برطرف شود، باید قضای روزه را به جا بیاورد و کفاره‌ای ندارد، مگر در برخی موارد مانند خانم باردار و یا شیرده که عده‌ای از فقها احتیاط دارند و فرموده‌اند افزون بر قضای روزه، یک مد طعام هم باید به فقیر بپردازد.
استاد حوزه علمیه قم با بیان اینکه اگر فردی توانایی قضای روزه را نداشت، یک مد طعام برابر با 750 گرم طعام به فقیر بدهد یا برای هر روز، فقیر را به یک وعده غذا مهمان کند، با تأکید بر اینکه بین زکات فطره و کفاره فرق اساسی است، افزود: می‌توان به عنوان زکات فطره، مبلغ آن را پرداخت کرد، اما هیچ پولی را نمی‌توان به عنوان کفاره پرداخت و حتماً باید طعام باشد.
وی از گندم، جو، آرد، نان و چیزهایی که جایگزین نان می‌شود مثل برنج و ماکارونی به عنوان موارد پرداخت کفاره نام برد و ادامه داد: گوشت، لباس و امثال اینها برای پرداخت کفاره کفایت نمی‌کند؛ البته مؤمنان به سبب دشواری، می‌توانند قیمت کفاره را محاسبه کرده و به مراکزی که مورد اطمینان است یا دفاتر مراجع و حتی به افرادی که مورد اطمینان هستند پرداخته و وکالت دهند پول را تبدیل به طعام کرده و به فقیر بدهند.
حجت‌الاسلام والمسلمین فلاح‌زاده با یادآوری این مطلب که برای کفاره روزه باید دو ماه پی در پی روزه گرفت که 31 روز اول حتما باید پشت سر هم باشد و بعد از آن اگر متفرق شد اشکالی ندارد، تصریح کرد: برای کفاره روزه به جای 60 روز روزه می‌توان به 60 نفر مستمند یک وعده غذا داد یا بنده‌ای را آزاد کرد که سومی برای افراد امکان ندارد و معمولا افراد مورد دوم یعنی دادن طعام به 60 نفر مستمند را انتخاب می‌کنند.
وی متذکر شد: افرادی که ماه رمضان با عذر روزه نگرفته‌اند مانند بیماران یا مسافران، باید پس از ماه مبارک رمضان قضای روزه را به جا آورده و کفاره هم ندارد، اما افرادی که از قضای روزه معذور بوده‌اند مانند افراد کهنسال که گرفتن روزه برای آنان مشقت دارد، یا بیماری که بیماری‌اش تا ماه رمضان سال بعد ادامه داشته و نتوانسته قضا به جا آورد، قضای روزه از اینها ساقط است و برای هر روز باید یک مد طعام به فقیر بدهند.
مسؤول ستاد ترویج احکام تصریح کرد: تمام افرادی که روزه قضا دارند به هر جهتی با عذر یا بدون عذر توجه داشته باشند که تا پیش از ماه مبارک رمضان سال آینده باید قضای روزه را به جا آورند که اگر تأخیر شود و قضای روزه را به جا نیاوردند، باید برای هر روز همین فدیه را یعنی مقدار 750 گرم طعام به فقیر بپردازند./920/ت301/ی
ارسال نظرات