جامعه مطلوب اسلامی دارای چه ویژگی‌هایی است؟
خبرگزاری رسا ـ رییس مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی با تبیین ویژگی‌های جامعه مطلوب اسلامی، آسیب‌شناسی رابطه با خدا، ارتباط انسان در جامعه آرمانی و اهمیت بحث جامعه آرمانی را مورد بررسی قرار داد.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، بحث جامعه آرمانی و آرمان شهر از مباحث چالش برانگیز و پرطرفدار در بین فلاسفه، نظریهپردازان علوم اجتماعی و سایر اندیشمندان بوده است، از این رو به جهت اهمیت این موضوع سلسله گفتگوهایی با حجتالاسلام پوریانی رییس مرکز مطالعات فرهنگی و اجتماعی انجام شده است که توجه علاقهمندان را به آن جلب میکنیم.
اهمیت بحث جامعه آرمانی
حجتالاسلام پوریانی در ابتدای گفتگو با اشاره به اهمیت بحث جامعه آرمانی برای اندیشمندان از قدیم تا کنون، اظهار داشت: از دیرباز تصور جامعه آرمانی همیشه ذهن منتظران را واداشته، رومیان قدیمی‌ترین معماران جامعه آرمانی هستند، افلاطون از فلاسفه یونان در بحث جمهوریت از همه مشهورتر است و از دانشمندان جهان اسلام که بحث جامعه آرمانی را مطرح کرده‌اند، افرادی مثل فارابی در کتاب آرای مدینه فاضله، و نظامی گنجوی درکتاب اسکندرنامه را می‌توان نام برد.
وی ادامه داد: از طرفی نویسندگان و دانشمندان مسیحیت نیز این بحث را مطرح کرده‌اند. مانند آگوستین قدیس در شهر خدا، توماس در کتاب هیچ کجا و فرانسیس بیکن در کتاب آتلانتیس نو. یک عده هم مخالفان این نظریه هستند مثل کارل پوپر فیلسوف مشهور اتریشی در فصل 9 کتاب «جامعه باز و دشمنان آن» نسبت به طرح‌های ناکجاآبادی موضع بسیار انتقادی دارد و آن را رویاگرایی می‌داند و معتقد است کار مضر و زیان بخشی است.
حجتالاسلام پوریانی اضافه کرد: حقیقت این است که طرح جامعه آرمانی دارای چند ویژگی است:
1. واقع بینانه بعد جامعه شناختی را بررسی می‌کند
2. راه و روش رسیدن به جامعه آرمانی را نشان می‌دهد
3. اهداف اصلی، نهایی و واسط را درنظر می‌گیرد. یعنی جامعه آرمانی مشخص می‌کند که دارای مراتبی است که سهل‌الوصول بودن پاره‌ای از مراتب آن‌ها را در خواست و اراده مردم برانگیزاند.
جامعه آرمانی اسلامی دارای چه ویژگی‌هایی است
رییس مرکز مطالعات فرهنگی اجتماعی در ادامه بحث با اشاره به ویژگی‌های جامعه آرمانی اسلامی، متذکر شد: جامعه آرمانی اسلامی دارای ویژگی‌های متعددی است از جمله:
1) ایمان افراد به اصول دین و مذهب:
که این خود شامل: 1. ایمان افراد به اصول دین 2. ایمان به خدا و توحید 3. ایمان به صفات او مانند عدل 4. ایمان به معاد 5. ایمان به نبوت 6. ایمان به امامت و ولایت، است.
2) عمل صالح افراد جامعه؛ که خود شامل موضوعاتی مانند:
1. ادب و مراعات آن در جامعه مطلوب اخلاقی.
2. معاشرت و برخورداری‌های هدف دار: «.... وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِیمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّکَاةَ ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ إِلَّا قَلِیلًا مِنْکُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ»؛ و یاد کن هنگامى را که از بنى اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خدا را نپرستید و به پدر و مادر و خویشاوند و یتیمان و درماندگان نیکى کنید و با مردم ـ چه مؤمنان و چه کافران ـ با خوش‌زبانی سخن بگویید و به نیکى معاشرت کنید و نماز را بر پا دارید و زکات بپردازید ، ولى جز اندکى از شما ، همه پشت کردید و روى برتافتید . ( بقره/83)
3. اعراض از لغو و اعمال بیهوده:«وَالَّذِینَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ»و آنان که از کار بیهوده رویگردانند.(مومنون/ 3)
4. اخوت و برادری: «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا بَیْنَ أَخَوَیْکُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»همه مؤمنان ـ چه آنان که با یکدیگر در ستیزند و چه غیر آنان ـ جز این نیستند که با یکدیگر برادرند ، پس بر شما فرض است که میان آن دو گروه از برادرانتان که با یکدیگر در ستیزند صلح و سازش برقرار کنید و همگان تقواى الهى را رعایت کنید ، باشد که مورد رحمت قرار گیرید . (حجرات/ 10)
5. وعده به عهد و پیمان
6. اصلاح ذاب البین:«إِنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا وَظَلَمُوا لَمْ یَکُنِ اللَّهُ لِیَغْفِرَ لَهُمْ وَلَا لِیَهْدِیَهُمْ طَرِیقًا»کسانى که کافر شده و با انکار قرآن بر خود ستم کرده‌اند نشاید که خدا آنان را بیامرزد و نشاید که آنان را به راهى هدایت کند، (نساء/ 168 )
3) پرستش و عبادت خدواند.
4) خدا را شریک و همتا قائل نشدن.
ارتباطات انسان در جامعه آرمانی
حجتالاسلام پوریانی درباره ارتباطات انسانی در جامعه آرمانی اظهار داشت: انسان‌ها در جامعه آرمانی دارای چهار نوع ارتباط هستند:
1. ارتباط فرد با خدا
2. ارتباط فرد با خودش
3. ارتباط فرد با طبیعت
4. ارتباط فرد با انسان‌های دیگر
وی در تبیین ارتباط فرد با خداوند متذکر شد: در جامعه آرمانی هر فردی به وحدت آفریننده جهان هستی ایمان دارد، و از دیدگاه وجودی، خود را به عنوان موجودی که هستی خود را از خدا دارد می‌شناسد. همچنین انسان باید با دعا، مناجات و ... با او ارتباط داشته باشد. از طرفی هم انسان معترف است که خدای متعال رب و پروردگار اوست و انسان عبد او است. خدا هم قوت و قدرت و شوکت و جلال مطلق دارد. انسان نسبت به او نهایت ضعف و عجز دارد و پیروی و فرمانبرداری باید داشته باشد.
آسیب شناسی رابطه با خدا:
وی در ارتباط با آسیب شناسی ارتباط با خدا نیز یادآور شد: آسیب‌های مختلفی ممکن است در ارتباط انسان با خدا خدشه وارد کنند از جمله:
1) غفلت و خدا فراموشی: یعنی توجه انسان به دنیا بیشتر از توجه او به خدا باشد. «وَلَا تَکُونُوا کَالَّذِینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْسَاهُمْ أَنْفُسَهُمْ ۚ أُولَٰئِکَ هُمُ الْفَاسِقُونَ»و مانند کسانى نباشید که خدا را از یاد بردند و خدا هم حقیقت خودشان را از یادشان برد تا آن که ندانستند که کیستند و چه باید بکنند . اینان از مسیر بندگى خدا خارج شده اند. (حشر/19) و راه کار از بین بردن غفلت نیز، به یاد خدا بودن (احزاب/41) و یاد مرگ است.
2) نومیدی از رحمت خدا.
3) کفران نعمت.
حجتالاسلام پوریانی در ادامه بحث با اشاره به اموری که موجب بهبود رابطه با خدا می‌شوند افزود: برای ایجاد رابطه مطلوب با خدا، یقظه(بیداری از خواب غفلت)، شکر گزاری به درگاه خدا، خوف و رجا، رضا و تسلیم می‌توانند انسان را به خدا نزدیکتر کنند./9191/د101/ی
ارسال نظرات