تدوین پایان‌نامه «اهداف و مقاصد شریعت در فقه اسلامی»
حجت الاسلام محمد هادی میهن دوست، مدرس حوزه علمیه مشهد، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد درباره پایان نامه خود با عنوان «جایگاه اهداف و مقاصد شریعت در فقه اسلامی» گفت: با توجه به نیاز امروز جامعه که کمتر در منابع شیعی به این موضوع پرداخته شده است، این پایان نامه گردآوری شده است.
وی با تأکید براین که در واقع فقه بایستی منبع حکم جدید شریعت قرار بگیرد، تصریح کرد: پرداختن به فقه در منابع اهل سنت مشهودتر است و این درحالی است که در فقه امامیه هنوز فعالیت های پررنگی در منابع شیعی صورت نگرفته است.
مدرس حوزه علمیه مشهد با بیان این که موضوع این پایان نامه با عنوان«اهداف و مقاصد شریعت در فقه اسلامی» دست نخورده است، اظهار داشت: در واقع این موضوع در فقه امامیه جای کار فراوان دارد و این پایان نامه می تواند نقطه آغازی برای فعالیت های دیگر طلاب لحاظ شود.
بنابراین گزارش این پایان نامه شامل چهار فصل با عناوین کلیات و مفاهیم، استنباط اهداف و حجیت مقاصد شریعت، کاربرد اهداف و مقاصد شریعت و بررسی مهمترین اهداف و مقاصد شریعت است که در بخش های مفهوم اهداف و مقاصد شریعت، تاریخچة بحث از اهداف و مقاصد شریعت در فقه سنی و شیعه، نگاهی به تقسیمات اهداف و مقاصد شریعت، جایگاه بحث اهداف و مقاصد شریعت در علوم،نسبت مفهوم «مقاصد» با مفاهیم مرتبط و مشابه خلاصه می شود.
فصل دوم نیز شامل بخش های استنباط اهداف و حجیت مقاصد شریعت،امکان شناخت مقاصد شریعت، روش‌های استنباط اهداف و مقاصد، بررسی حجیت اهداف و مقاصد شریعت وفصل سوم نیز شامل بخش های کاربرد اهداف و مقاصد شریعت، تأثیر مقاصد در فقه و اجتهاد، کارکرد اصولی مقاصد شریعت، مقاصد شریعت و مقاصد قرآن است.
بررسی مهمترین اهداف و مقاصد شریعت، اهداف پنج‌گانه ضروری،فقه و نظم، فقه و عدالت، فقه و امنیت نیز از مهمترین بخش های فصل چهارم این پایان نامه است.
در بخش مقدمه این پایان نامه آمده است، هر قانون‌گذار حکیمی در پس جعل قوانین، اهداف و اغراضی را در نظر داشته و برای رسیدن به آن اهداف، احکام و قانون‌هایی را وضع کرده است.
جعل تک‌تک احکام شرعی نیز بی‌توجه به هیچ هدف و غرضی نمی‌تواند باشد؛ چرا که این، مقتضای حکمت خداوندگار حکیم است؛ چنان‌چه این اهداف و اغراض در قالب نصوص شرعی منعکس شده است؛ گاه به تصریح و گاه به اشاره.
دانش مقاصد و اهداف شریعت، با استفاده از نصوص شرعی و عقل، در پی کشف این مقاصد است تا از این ره‌گذر به فهم بهتر نصوص دست‌یابد و در برخی نگاه‌ها مستند و منبعی برای جعل احکام جدید شرعی باشد.
نوشتار حاضر در پی آن‌است تا پس از تبیین مفهوم و خواستگاه و تاریخچه دانش مقاصد شریعت، به روش‌های کشف و ادله حجیت آن پرداخته و فوائد و کارکردهای آن را نشان دهد. سعی نگارنده بر این بوده است در نگارش مباحث مختلف این تحقیق، بی‌توجه به مبانی فقه امامیه نباشد./934/