سیره اهل‌بیت در عزاداری سالار شهیدان
حجت‌الاسلام محمد مهدی معماریان، معاون امور نمایندگی‌های بنیاد فرهنگی امامت، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا گفت: قرآن کریم امت اسلام را به سبب 10 ویژگی بر امم تمام پیامبران پیشین برتری داده است.
وی در ادامه افزود: خداومند متعال در پاسخ به حضرت موسی کلیم الله در خصوص علت برتری اسلام بر امت‌های دیگر، 10 ویژگی ممتاز را برای امت حضرت محمد(ص) می‌شمارد که 9 ویژگی آن قابل اکتساب برای دیگر امم است اما یک ویژگی منحصر به فرد این امت بیشترین برتری را آفریده است.
کارشناس کلام و تاریخ اسلام اظهار داشت: امت اسلام ویژگی‌هایی همچون صلات، زکات، صوم، حج، جهاد، نماز جمعه، نماز جماعت، قرآن و علم آموزی دارد که برای دیگر امت‌ها هم دست یافتنی است اما در اسلام عاشورایی اتفاق افتاده که این امت را در میان تمام امت‌های پیامبران الهی برتری داده است.
فضیلت گریه و عزاداری بر امام حسین(ع)
وی اضافه کرد: هنگامی که حضرت موسی از خداوند در خصوص چیستی عاشورا سؤال کرد، پرودگار حق تعالی این واقعه را به گریه کردن و تباکی بر نوه حضرت رسول اکرم(ص) توصیف کرده و فرمود، هیچ عبدی از بندگان من در آن زمان نیست که گریه کند یا خود را به گریه بزند مگر این‌که او را به بهشت خواهم برد.
وی افزود: خدای متعال می‌فرماید، کسی نیست که مال خود را در راه پسر پیامبر(ص) هزینه کند مگر این‌که آن مال را در همان دنیا به 70 برابر باز می‌گردانم و بهشت را روزی او می‌کنم؛ همچنین هیچ مرد و زنی نیست که بر مصیبت عاشورا اشکی از چشمانش جاری شود مگر این‌که اجر 100 شهید را به او می‌دهم.
حجت‌الاسلام معماریان خاطرنشان کرد: امت پیامبر اکرم(ص) با عاشورایی برتری داده شده که خدای متعال ویژگی‌های آن را گریه کردن، تباکی، مرثیه، عزاداری و انفاق مال بیان می‌کند.
وی با اشاره به اهمیت مرثیه خوانی برای امام حسین(ع) در سیره ائمه معصومین(ع) اظهار داشت: در زمان امام صادق(ع) عده از زیارت حضرت اباعبدالله(ع) برمی‌گشتند که این امام همام از وجود مرثیه خوان در میان ایشان سؤال کردند؛ هنگامی که متوجه وجود روضه خوان می‌شوند خدا را شکر کرده که در میان مردم کسانی هستند که به سمت ما اهل‌بیت(ع) آمده و مدح و روضه ما را می‌خوانند.
پاداش اهل‌بیت(ع) به عزاداران حسینی
معاون امور نمایندگی‌های بنیاد فرهنگی امامت افزود: امام رضا(ع) مؤمنان را پاداش داده و تشویق به روضه خوانی برای امام حسین(ع) می‌کردند به طوری که وقتی مرثیه خوانانی همچون دعبل خزاعی به نزد ایشان مشرف می‌شدند، در صدر مجلس جای داده می‌شده و امر به مرثیه خوانی می‌شدند.
وی تصریح کرد: دعبل خزاعی می‌گوید روزی به نزد حضرت علی بن موسی الرضا(ع) رفتم و ایشان مرا امر به مرثیه خوانی برای جد غریبشان امام حسین(ع) کرده و فرمودند برای حسین(ع) شعری بگو که اگر به واسطه اشعار تو کسی به گریه درآید، به یقین به بهشت خواهی رفت.
مراتب گریه و عزاداری
حجت‌الاسلام معماریان با اشاره به سیره اهل‌بیت معصومین(ع) در مرثیه و عزاداری عنوان داشت: نخستین مرحله عزاداری در سیره اهل‌بیت(ع) یاد کردن مصائب سید و سالار شهیدان است؛ پس از این مرحله گریستن بر این امام مظلوم و در مرحله سوم جزع کردن و بی تابی در عزاداری بر حضرت اباعبدالله(ع) است.
وی عنوان کرد: روزی یک فرد به نزد امام صادق(ع) آمد و از عجز خود برای زیارت رفتن حضرت اباعبدالله(ع) شکوه کرد؛ امام صادق(ع) فرمودند حال که نمی‌توانی به زیارت بروی، آیا مصیبت‌های امام حسین(ع) را یاد می‌کند؟ آن مرد پاسخ مثبت داد و امام صادق دوباره فرمودند آیا جزع نیز می‌کنی؟ آن فرد گفت بلی، به آن اندازه گریه می‌کنم که اثر این جزع بر چهره من نمایان می‌شود. در اینجا حضرت صادق(ع) فرمودند، خداوند اشک تو را مورد رحمت خویش قرار دهد که تو از کسانی هستی که با شادی ما شاد و با حزن ما اندوهگین می‌شوی.
کارشناس کلام و تاریخ اسلام در بیان آثار عزاداری بر حضرت سیدالشهدا(ع) گفت: امام صادق(ع) به فردی که برای سید و سالار شهیدان عزاداری می‌کرد، فرمودند، به واسطه این عزاداری‌ها به هنگام مرگ حضور پدران مرا در بالای سر خود درک خواهی کرد که به ملک الموت سفارش را می‌کنند تا با تو مهربان‌تر از مادر باشند.
جاری شدن اشک اهل‌بیت(ع) در ماه محرم
وی اضافه کرد: در روایات اسلامی از ائمه معصومین(ع) آمده است که محرم ماه حزن ما و سرور دشمنان ما اهل‌بیت است؛ همچنین در روایتی دیگر آمده است که عاشورای امام حسین(ع) اشک‌های ما اهل‌بیت را جاری و پلک‌هایمان را زخم کرده است.
حجت‌الاسلام معماریان با بیان این‌که حزن بر امام حسین(ع) کمترین مرحله عزاداری است، خاطرنشان کرد: کسی به بهانه تقیه، حزن بر امام حسین(ع) را نمی‌تواند کنار بگذارد.
وی با بیان این‌که تباکی و اظهار گریه دومین مرحله عزاداری است، گفت: برخی تباکی را با ریا اشتباه می‌گیرند در صورتی این مسأله امری از سوی اهل‌بیت معصومین(ع) است چراکه انسان نباید در برابر مصیبت‌های امام به حق خود بی تفاوت بوده و تنها تماشاچی باشد.
معاون امور نمایندگی‌های بنیاد فرهنگی امامت اضافه کرد: تباکی به این معنا نیست که کسی ادای گریه درآورد، بلکه باید حالت حزن گرفت تا در برخی موارد هم تبدیل به بکاء و زاری شود.
تباکی همان حالت حزن است
حجت‌الاسلام معماریان تصریح کرد: بی حالی هنگام عزاداری نباید سبب بی تفاوتی فرد شود و اگر چنانچه حال گریه به او دست نمی‌دهد باید تباکی کند که در مرحله دوم عزاداری است.
وی با بیان این‌که بالاتر از گریه کردن در عزاداری، جزع بر عزای سید الشهدا(ع) است، خاطرنشان کرد: دعبل می‌گوید به محضر امام رضا(ع) رسیدم و دیدم این امام رئوف همچون فردی که فرزندش را از دست داده باشد، حزین و دگرگون و ناراحتند؛ هنگامی که وارد شدم، مرا تحویل گرفته و در کنار خود جای دادند؛ سپس به من امر کردند تا روضه بخوانم و فرمودند که ایام محرم، ایام ناراحتی و حزن ما اهل‌بیت است و کسی که بر مصائب ما گریه کند یا دیگران را بگریاند، اجرش را تنها خدا می‌تواند بدهد.
اطعام حسینی در سیره اهل‌بیت(ع)
کارشناس کلام و تاریخ اسلام با اشاره به اطعام حسینی در سیره اهل‌بیت(ع) خاطرنشان کرد: فرزند امام سجاد(ع) می‌گوید وقتی امام حسین(ع) شهید شدند، زنان بنی هاشم لباس سیاه پوشیده و بر عزای ایشان عزاداری می‌کردند و آن کسی که غذای و طعام ایشان را فراهم می‌کرد، شخص زین العابدین حضرت سجاد(ع) بود.
وی با بیان این‌که تلاش برای برگزاری مراسم های عزاداری جزء سیره اهل‌بیت معصومین(ع) و علمای وارسته شیعه بوده است، گفت: مهم‌ترین مسأله در گریه و عزاداری بر امام حسین(ع) قبول شدن آن از سوی دستگاه اهل‌بیت(ع) است؛ در تاریخ آمده که عمر بن سعد هم هنگام فرمان قتل، مشغول گریستن بود اما به یقین هیچگاه گریه‌اش قبول نمی‌شود و اجری نخواهد برد.
حجت‌الاسلام معماریان افزود: اجری که فرد به واسطه گریه کردن بر مصائب اهل‌بیت(ع) به دست می‌آورد، نباید آن را با گناهان مکرر خراب کند؛ به‌ویژه این‌که گناه توفیق گریه و عزاداری را سلب می‌کند.
وی ادامه داد: در روایتی از کتاب کامل الزیارات آمده است که ای گریه کننده بر حسین(ع) اگر می‌دانستی خدا به واسطه این عزاداری‌ها چه اجری و پاداشی برایت فراهم کرده است، خوشحالی تو بیش از ناراحتیت می‌بود.
راهکارهای توفیق یافتن برای گریه بر عزای اباعبدالله(ع)
معاون امور نمایندگی‌های بنیاد فرهنگی امامت در پاسخ به این‌که «چه کنیم تا بر عزای سید الشهدا(ع) بگرییم؟» گفت: در روایتی از حضرت امام صادق(ع) آمده است که خشکی چشم از قساوت قلب و این قساوت به سبب گناه فراوان فرد است.
وی با بیان این‌که سیره علما بر این بوده است که شب نخست ماه محرم را به توبه و استغفار مشغول می‌شدند، خاطرنشان کرد: دومین عاملی که اشک را در عزای اباعبدالله(ع) بر چشم جاری می‌کند، بالا رفتن معرفت به اهل‌بیت معصومین(ع) است.
حجت‌الاسلام معماریان با بیان این‌که علت گریه فراوان امام زمان(عج) بر مصائب جد غریبش معرفت ایشان به مقام امامت است، گفت: وظیفه روحانیان و مبلغان دینی، تلاش در راستای افزایش معرفت عموم مردم به اهل‌بیت معصومین(ع) است.
وی با بیان این‌که هرچه معرفت به اهل‌بیت(ع) بالاتر رود، اشک‌ها آسان‌تر جاری می‌شود، تصریح کرد: زیارت‌های اهل‌بیت معصومین(ع) همچون زیارت غدیریه، عاشورا، وارث و جامعه کبیره لبریز از معرفت جویی و معرفت شناسی ائمه اطهار(ع) است که ترویج و تبیین مفهوم این زیارات تأثیر بسزایی در معرفت افزایی افراد دارد./997/ت301/س