وحدت حوزه و دانشگاه دستوری و بخشنامه‌ای نیست
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله عبدالله جوادی آملی، استاد اخلاق حوزه علمیه قم، امروز بعد از نماز جماعت ظهر و عصر در سلسله جلسات درس اخلاق که در بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء برگزار شد، با اشاره به اهمیت وحدت حوزه و دانشگاه، گفت: ما در صدد وحدت حوزه و دانشگاه و حتی وحدت نظام اسلامی هستیم که این وحدت به عاطفه نیاز دارد و شهید بهشتی و به‌ویژه شهید مفتح در این راه تلاش فراوان کردند و در نهایت با شهادت شان توانستند این وحدت را به وجود آورند.
وحدت حوزه و دانشگاه در سایه علم و عاطفه امکانپذیر است
وی وحدت حوزه و دانشگاه را در سایه علم و عاطفه امکانپذیر خواند و اظهار داشت: حوزه علمیه می‌گوید «خدا چنین گفت، خدا چنین گفت» و دانشگاه می‌گوید «خدا چنین کرد، خدا چنین کرد» که هر دو دینی هستند.
حضرت آیت الله جوادی آملی ابراز کرد: دانشگاه غرق در دین است و مگر می‌شود افعال خداوند غیر دینی و سکولار باشد همانند این که ماهی در دریا از سایر ماهی‌ها سؤال کند آب چیست و کجاست؟
وی تصریح کرد: در حال حاضر فیزیکدان، شیمیدان و طبیب در دانشگاه لاشه علم را تدریس کرده و موضوع علم قرار داده‌اند و کسی از خالق عالم و این که چرا خلق کرد؛ بحث نمی‌کند و بیشتر می‌گویند «این چنین است و بعد این چنین می‌شود» اما از فاعل اصلی کسی نمی‌گوید و مبدأ و مقصد را کنار گذاشته‌اند.
مفسر برجسته قرآن کریم خاطرنشان کرد: ما در کشوری زندگی می‌کنیم که اساسش قرآن و عترت است و اگر کسی جهان بینی‌اش الحادی باشد سرگردان و سکولار است و گرنه ممکن نیست بحث کردن از کارهای ائمه اطهار(ع) دینی باشد اما بحث در افعال خداوند غیر دینی تلقی شود.
وی گفت: جهان بینی، جهان داری و جهان آرایی وظیفه همگانی است یعنی نخست جهان را بفهمیم، در مرحله بعد جهان را حفظ کنیم و در نهایت جهان را بیارائیم و آلوده نکنیم.
حضرت آیت الله جوادی آملی بیان داشت: برخی علوم موضوعش فعل انسان است همانند هنر، بافندگی، خوانندگی، نوازندگی و... که می‌تواند دینی و غیر دینی باشد و در مواقعی نیز با دین هماهنگی ندارد که باید هماهنگ شود اما علوم پایه همانند ریاضی، طب، شیمی و فیزیک و علوم تجربی دینی هستند زیرا بحث درباره فعل خداوند است.
وحدت حوزه و دانشگاه، دستوری و بخشنامه‌ای نیست
وی تأکید کرد: وحدت حوزه و دانشگاه، وحدت سفارشی، دستوری و بخشنامه‌ای نیست بلکه در مرحله نخست وحدت علمی و در گام بعد وحدت عاطفی است که پیامبر اکرم(ص) نیز از ابتدا شالوده و طرح آن را برای امت اسلامی ریختند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم افزود: پیامبر اکرم(ص) فرمودند «أنا و علی أبوا هذه الامه» همه ما اعضای یک خانواده هستیم که حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه(س) پدر و مادر امت هستند و در هر عصری امامی است که باید از ایشان پیروی کنیم.
روایت «سلمان منا اهل البیت» فقط اختصاص به حضرت سلمان ندارد
وی با اشاره به روایت «سلمان منا اهل البیت» خاطرنشان کرد: این روایت فقط اختصاص به حضرت سلمان ندارد بلکه بسیاری از اصحاب پیامبراکرم(ص)، یاران ائمه اطهار(ع) و حتی برخی از محدثان قم به این جایگاه رسیدند تا جزء «اهل بیت» باشند و از فرزندان پیامبراکرم(ص) محسوب شوند.
استاد درس خارج حوزه علمیه قم، روایت «منا اهل البیت» را فرصتی برای تمام شیعیان دانست و ابراز کرد: شیعیان به هر اندازه‌ای که با اهل بیت(ع) ارتباط داشته باشند به ایشان نزدیک می‌شوند و به نسبت جایگاهشان فرزند، نوه، نتیجه، نبیره و... محسوب می‌شوند.
وی به میراث پیامبر اکرم(ص) اشاره کرد و یادآور شد: پیامبر اکرم(ص) میراث فراوانی داشتند و از علما با روایت «العلما ورثه الانبیاء» دعوت کردند تا آن را ببرند که شامل علوم وحیانی، تفسیر، حکمت، نظام الهی، سیاست اسلامی، اجتماع دینی، فرهنگ دینی و.... است.
ارث مادی و معنوی با هم متفاوت است
حضرت آیت الله جوادی آملی، ارث مادی و معنوی را متفاوت خواند و افزود: اگر کسی بخواهد ارث مادی را بگیرد شرطش مرگ مورث است و تا مورث نمیرد به وارث چیزی نمی‌رسد اما شرط ارث معنوی و ملکوتی، مرگ وارث است یعنی باید زمینه را در خودش ایجاد کند.
وی با اشاره به روایت «موتوا قبل ان تموتوا» بیان داشت: در ارث معنوی تا وارث، موت اختیاری اتخاذ نکند از وهم و غضب در بخش نظر و از شهوت و غضب در بخش عمل نمیرد سهمی از مورث نمی‌برد.
حضرت آیت الله جوادی آملی به روایتی از امام رضا(ع) اشاره و خاطرنشان کرد: حضرت فرمودند «تزاوَرُوا تحـابـوا و تصـافحُـوا و لا تحـاشمـوا» به دیدن یکدیگر بروید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.
وی تنها راه اصلاح جامعه را عمل به گفتار اهل بیت(ع) عنوان کرد و گفت: معروف است که می‌گویند «سنگ روی سنگ بند نمی‌شود» و درست است که در ساختن برج و ساختمان به ملاتی نرم احتیاج داریم که گفتار ائمه اطهار(ع) یعنی عاطفه، گذشت، انسانیت، جوانمردی، احسان و... در جامعه نقش آن ملات نرم را دارد.
جامعه را با بی‌مهری و خشونت نمی‌شود اداره کرد
حضرت آیت الله جوادی آملی تصریح کرد: جامعه را با بی‌مهری و خشونت نمی‌شود اداره کرد و اگر جامعه‌ای به این صفات ناپسند مبتلا شد نتیجه‌اش عصبانیت، تعداد زیاد پرونده‌های زد و خورد در دستگاه قضا، مرگ زود رس، اضطراب و افزایش بیماری است.
وی کلام ائمه اطهار(ع) را متنزل خواند و افزود: کلام ائمه اطهار(ع) از جای بلند آمده است و مخاطب را آسمانی می‌کند چنان که دیوان حافظ، سعدی، مولوی و ثنایی انسان را بالا می‌برند اما برخی سخنان نازل، زمینی و در بستر خاک هستند یعنی سیر افقی دارند همانند اشعار منوچهری دامغانی که از شرق به غرب و از شمال به جنوب است و با همه هنرمندی‌اش طیاره نیست و سیاره است.
حضرت آیت الله جوادی آملی به نقش خانواده در تربیت فرزندان اشاره کرد و گفت: پیامبراکرم(ص) نخست با ارزش دادن به خانواده این نهاد را سامان داد و در مرحله بعد جامعه را مورد توجه قرار داد تا جامعه را یکدست کند.
بهترین فضیلت برای بانوان مادر شدن است
وی با اشاره به اهمیت عاطفه در روابط خانوادگی و اجتماعی تأکید کرد: بانوان توجه کنند که بهترین فضیلت برای بانوان مادر شدن است و فقط مادر می‌تواند مجرای فیض خالقیت باشد و در دوران بارداری همه فضائل را به فرزند منتقل می‌کند و اگر بانویی برای فرزندش مادری کند فرزند جوانش معتاد و گمراه نخواهد شد که این در مهد و کودک و جاهای دیگر پیدا نمی‌شود.
مفسر برجسته قرآن کریم بیان داشت: فردی در شهر ما خدمات فراوانی به مردم داشته و مسجد و مدرسه زیادی ساخته است این فرد نزد من آمد و از دست مردم گله‌مند بود و گفت «مردم در ساختن خانه سالمندان به من کمک نمی‌کنند» من به او گفتم «تو باید خوشحال باشی که کسی راضی نمی‌شود که مادر و پدر پیرش را به خانه سالمندان بسپارد و این جای شکر دارد.»
وی عطوفت و مهربانی با دیگران را نشانه‌ای از دینداری و پیروی از ائمه اطهار(ع) خواند و گفت: عاطفه چشیدنی است نه شنیدنی و خواندنی؛ عاطفه یافتنی است نه فهمیدنی.
حضرت آیت الله جوادی آملی یادآور شد: پیامبر اکرم(ص) کلامی که عاطفه کسی را جریحه‌دار کند نگفته است و ما نیز باید مواظب سخن گفتنمان باشیم چنان که قرآن می‌فرماید «وَقُل لِّعِبَادِی یَقُولُواْ الَّتِی هِیَ أَحْسَنُ» آن چیزی را بیان کنید که بهتر و خوبتر است.
وی اصرار قرآن کریم را بر رعایت اخلاق در گفتار و رفتار بیشتر از احکام دانست و تصریح کرد: کسی که قلم به دست است و می‌تواند دو جور بنویسد چرا یک جور می‌نویسد تا آبروی کسی برود، چرا یک جور حرف می‌زند تا کسی متهم شود و کسی که می‌تواند دو جور حرف بزند چرا به گونه‌ای حرف می‌زند که فردی را برنجاند مگر آبرو بردن و رنجاندن فضیلت است؟
بخش وسیعی از اضطراب‌ها در جامعه ناشی از رفتار و گفتار ناپسند است
استاد اخلاق حوزه علمیه قم، بخش وسیعی از اضطراب‌ها را ناشی از رفتار و گفتار ناپسند دانست و گفت: پیامبراکرم(ص) متخلق به ادب و حیا بودند و قبل از بعثت، کنیزان و بردگان را از روی ادب «فتی و فتاه» یعنی پسر جوان و دختر جوان صدا می‌زدند که این رفتار موجب شد آن جامعه رام و متحد شود و بر دو امپراطوری ایران و روم غلبه کند.
حضرت آیت الله جوادی آملی در پایان افزود: اعراب هیچ گاه نمی‌توانستند با سلاح بر ایران مسلط شوند بلکه مردم ایران، تشنه عدل، ادب و احسان اسلام بودند زیرا همان گونه که چشم ظاهر از گل لذت می‌برد چشم باطن نیز ادب، مهربانی و اخلاق زیبا را دوست دارد./908/پ200/ج