نگاهی به شرح «زیارت جامعه کبیره»
خبرگزاری رسا ـ شرح «زیارت جامعه کبیره» از آثار انتشارات دارالحدیث است که تاکنون به چاپ‌های متعددی رسیده و با استقبال مردم همراه بوده است.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از دارالحدیث، «شرح زیارت جامعه کبیره» از آثار ارزشمند مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث است که تا کنون به چاپ‌های متعددی رسیده و با استقبال همراه بوده است.
زیارت جامعه کبیره، یکی از میراث‌های گران قدر دهمین پیشوای پیروان اهل بیت علیهم السلام، امام هادی علیه السلام است. یکی از محورهای مهم فعّالیت های فرهنگی ـ سیاسی این امام بزرگوار، جهت تبیین جایگاه واقعی اهل بیت علیهم السلام و گسترش مکتب تشیع، فرهنگ سازی برای زیارت قبور نیاکان خود، بویژه امیر مؤمنان و امام حسین علیهم السلام بوده است.
«شرح زیارت جامعه کبیره» مجموعه ای مشتکل از قریب به ۱۲۰ سخنرانی آیت الله محمدی ری شهری در شرح این زیارتنامه شریف است که در سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۲ در شبکه قرآن سیما تولید و پخش شده است و نرم افزار آن نیز در سال ۱۳۸۵ با نام شرح مجموعه گل منتشر شد. برای معرفی بهتر این کتاب، مقدمه آن که به قلم آیت الله ری شهری است را مرور می‌کنیم تا با ویژگی‌ها و بخش‌های مختلف این اثر ارجمند آشنا شویم:
«به نظر می‌رسد که هدف امام هادی علیه السلام از این گونه اقدامات فرهنگی ـ سیاسی، تبدیل کردن زیارتگاه‌های اهل بیت علیهم السلام به مراکزی برای آشنا شدن مسلمانان با اسلام ناب و جایگاه اهل بیت علیهم السلام در اسلام بود. این کوشش ارجمند، در برابر توطئه دشمنان اسلام علوی ـ که تلاش می‌کردند تا این پایگاه‌های مستحکم را در میان مردم، از بین ببرند ـ و برای مقابله با شیادانی که با نشر افکار غلوآمیز خود در باره امامان علیهم السلام، زمینه ساز جدایی جامعه اسلامی از اهل بیت علیهم السلام می‌شدند، انجام گرفت و بدین سان، مجموعه ای از زیارت نامه‌های ارزنده و آموزنده، از این امام بزرگوار، به یادگار مانْد که مشهورترین و معتبرترین آن‌ها، «زیارت جامعه کبیره» است.
این زیارت نامه ـ که تبیین و شرح آن، موضوع کتابی است که در پیش چشم خوانندگان گرامی قرار دارد- در واقع، کوتاه‌ترین و کامل‌ترین متون امام شناسی است که به روشنی، مرزهای توحید، نبوّت و امامت را مشخّص کرده، آن‌ها را توضیح می‌دهد و به دور از هر گونه غلو، جایگاه راستین اهل بیت علیهم السلام را بیان می‌نماید.
زیارت جامعه و تفسیر قرآن
شاید نخستین پرسشی که با ملاحظه نام این کتاب به ذهن خواننده می‌رسد، این باشد که: چه رابطه ای میان قرآن کریم و «زیارت جامعه» وجود دارد که شرح این زیارت نامه، تفسیر قرآن، نامیده شده است؟
در پاسخ این پرسش، باید گفت که قرآن، کتاب انسان سازی است؛ انسانی که می‌تواند مظهر اَسما و صفات الهی شود و خلیفةُ اللّه گردد، و امام نیز، کامل‌ترین انسان‌هاست.
این سخن، بدین معناست که انسان، اگر قرآن را به طور کامل در زندگی خویش جریان بخشد، به مرتبه انسان کامل می‌رسد. از این رو، امام، تحقّق عینی و کاملِ قرآن، در انسان است و بدین سان، خاتم پیامبران ـ که کامل‌ترین انسان‌ها و امامِ امامان است ـ، کامل‌ترین نسخه قرآن ناطق است و پس از او، اهل بیت قرآنی آن بزرگوار، نسخه‌های دیگری از انسان کامل و قرآن ناطق‌اند. لذا گزارش شده که در جنگ صِفّین، هنگامی که دشمن با تزویر می‌خواست از قرآن صامت بر ضدّ قرآن ناطق و ارزش‌های قرآنی سوء استفاده کند، امام علی علیه السلام فرمود:
أَنا القُرآنُ النّاطِقُ. قرآن ناطِق، منم.
و در روایتی دیگر، آمده که فرمود: هذا کتابُ اللّهِ الصّامِتُ وَأَنا المُعَبِّرُ عَنهُ، فَخُذُوا بِکتابِ اللّهِ النّاطِقِ وَ ذَروا الحُکمَ بِکتابِ اللّهِ الصّامِتِ، إِذ لا مُعَبِّرَ عَنهُ غَیری. این، کتاب خاموشِ خداست و من، سخنگوی اویم. پس به کتاب گویای خداوند، دست بیاویزید و حکم کردن بر اساس کتاب خاموش خدا را وا نهید؛ چرا که جز من، سخنگویی برای آن نیست.
بنا بر این، تبیین ویژگی‌های اهل بیت علیهم السلام، در واقع، تشریح عینی قرآن در زندگی انسان است و شرح «زیارت جامعه»، در حقیقت، تفسیر قرآن ناطق و انسان کامل است.
گفتنی است که متن این کتاب، برگرفته از مطالبی است که به وسیله نگارنده این سطور، طی ۱۲۲ برنامه تلویزیونی، برای «سیمای قرآن»، تهیه و از این شبکه تلویزیونی پخش گردیده است و اینک، پس از اصلاح و تکمیل، تقدیم علاقه مندان می‌گردد.
ویژگی‌های کتاب حاضر
به دلیل اهمّیت «زیارت جامعه» و ضرورت شرح آن، تاکنون شرح‌های متعدّدی بر این زیارت، نوشته شده که هر یک، ویژگی‌های خاصّ خود را دارند. کتاب حاضر نیز دارای ویژگی‌هایی است که به برخی از آن‌ها، اشاره می‌شود:
۱. استناد گسترده به قرآن و حدیث
نخستین و مهم‌ترین ویژگی شرح حاضر، استناد گسترده آن به قرآن و احادیث اسلامی است، به گونه ای که خواننده، علاوه بر آشنایی با معانی زیارت نامه، با انبوهی از آیات و روایاتی که موجب تقویت متن آن می‌شود، نیز آشنا می‌گردد.
۲. همگانی بودن مطالب
از آن جا که مطالب این کتاب، برای «سیمای قرآن» تهیه می‌شد، تلاش گردید که تا جای ممکن، ساده و برای همگان، قابل فهم و سودمند باشد. به همین دلیل، برخی از حکایات و خاطره‌های آموزنده، بدان افزوده گردید.
۳. نقد برخی آرا
در برخی از موارد، این کتاب، آرای دیگران را در شرح برخی از عبارت‌های این زیارت، مورد نقد قرار می‌دهد و تفسیر جدیدی را که به نظر، انطباق بیشتری با آن عبارات و دیگر روایات دارد، ارائه می‌نماید.
۴. توضیح واژه‌ها
در این کتاب، «زیارت جامعه» به یکصد و ده بخش، تقسیم شده و در آغاز هر بخش و پیش از شرح آن، واژه‌هایی که نیاز به توضیح دارند، با بهره گیری از منابع معتبر لغت، واژه شناسی گردیده‌اند.
گفتنی است کتاب «شرح زیارت جامعه کبیره» متشکل از ۶۸۴ صفحه در قطع وزیری و با جلد سخت می‌باشد و برای نخستین بار در سال ۱۳۸۷ منتشر و در سال ۱۳۹۳ برای ششمین بار توسط سازمان چاپ و نشر دارالحدیث تجدید چاپ شده است./998/د101/ق
ارسال نظرات