علم روانشناسی باید متناسب با اقتضائات فرهنگی و دینی هر کشور پایه‌ریزی شود
به گزارش خبرگزاری رسا، حجت الاسلام عباس پسندیده، رییس پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث با تأکید بر لزوم تحول علم روان شناسی موجود اظهار کرد: اگر چه دانش روان شناسی موجود در دانشگاه ها، تجربی و وارداتی است اما باید توجه داشت که تمامی ابعاد یافته ها و روش های علوم غربی نادرست نیست.
وی تاکید کرد: در حقیقت نگاه صفر و یک به این موضوع صحیح نیست، باید نکات مثبت علم روان شناسی غرب را پذیرفت و جنبه های منفی آن را مورد تجدید نظر، نقد و بررسی قرار داد.
این استاد دانشگاه ادامه داد: به طور حتم باید در علوم غربی موجود تحول ایجاد کنیم؛ در یک جامعه اسلامی علم روان شناسی باید متناسب با فرهنگ و دین همان جامعه طراحی و تولید شود.
مؤلف کتاب «الگوی اسلامی شادکامی» در ادامه با بیان این که از علم روان شناسی به عنوان روان شناسی فرهنگی یاد می کنند و حتی غربی ها نیز معتقدند که علم روان شناسی باید متناسب با فرهنگ هر ملیتی شکل گیرد، تصریح کرد: اخیرا برخی کشورها نظریه شادکامی و روان شناسی غربی ها را به چالش کشیده اند؛ چینی ها معتقدند مولفه هایی که غربی ها برای شادکامی و احساس رضایت از زندگی مطرح می‌کنند، با فرهنگ شرقی ها سازگار نیست.
وی اضافه کرد: وقتی مؤلفه های شادی درباره مردم شرقی و کشورهای اسلامی، با ابزار و معیارهای غربی مورد ارزیابی و سنجش قرار می گیرد، نتایج مأیوس کننده ای به دست می آید، این در حالی است که ابزار سنجش شادی و احساس رضایت از زندگی و هر موضوع دیگری باید بنا بر اقتضائات و فرهنگ مردم هر کشور تعیین شود. قطعا احساس رضایت از زندگی در فرهنگ و کشوری متفاوت است همان طور که شرقی ها به جنبه های درونی و باطنی و غربی ها بیشتر به ظواهر و بیرون توجه دارند.
عضو هیأت علمی دانشگاه قرآن و حدیث قم در ادامه درباره پایه های معرفت شناسی علم روانشناسی افزود: معتقدیم که خداوند برای انسان سیستم روانی و برنامه و نظم مشخصی در نظر گرفته و روح و روان او را بر اساس مدلی خاص تنظیم کرده است. تنها خالق انسان است که از این برنامه خبر دارد و معصومین علیهم السلام نیز به واسطه خداوند از بافت روانی انسان خبر دارند. به همین جهت متناسب با این موضوع، روان شناسی صحیح باید از ایات و روایات استخراج شود.
وی تأکید کرد: به عنوان مسلمان نه تنها باید از مبانی اسلامی پیروی کنیم، بلکه به دلیل آن که اساسا نظم روانی انسان ها را خداوند طراحی کرده است، این امر اقتضا می کند قواعد و آموزه های روان شناسی را از خودِ سازنده یعنی خدا و فرستاده های او دریافت کنیم.
حجت الاسلام پسندیده با اشاره به بحث معناداری زندگی با رویکرد اسلامی، بیان کرد: البته این بحثی نیست که به تازگی مطرح شده باشد اما اخیرا توجه بیشتری به آن شده است؛ معناداری زندگی لایه های مختلفی دارد و به این مساله می پردازد که اساسا انسان برای چه زندگی می کند و این سوال نقش مهمی در زندگی فرد و جهت دهی به آن و امید بخشی و سلامت روانی دارد.
مؤلف کتاب «پژوهشی در فرهنگ حیا» عنوان کرد: آنچه در زندگی انسان نجات بخش است، معنای اصیل و واقعی حقیقت آفرینش است که از قرآن و حدیث به دست می آید؛ امروز معنای زندگی در غرب بر اساس سکولار شکل می گیرد که معنای آن با ارزش ها و معیارهای اسلامی که بر پایه توحید استوار است، مغایرت دارد.
رییس پژوهشکده اخلاق و روان شناسی اسلامی پژوهشگاه قرآن و حدیث در پاسخ به این سوال که آیا علم النفسی که عرفا و فلاسفه اسلامی بحث می کردند، می تواند طلیعه و مقدمه ای برای روانشناسی اسلامی باشد، خاطر نشان کرد: از آنجا که اندیشمندان اسلامی تحقیقاتی را در زمینه روان شناسی داشته اند می توان علم النفس را به عنوان پیشینه تاریخی برشمرد.
وی ادامه داد: روان شناسی امروز، کاملا تجربی است. نکته مهم آن است که آیا روان شناسی می تواند بر اساس تجربه استوار باشد یا باید از مبانی اسلامی و نظرات اندیشمندان این حوزه استفاده کرد؟. علم النفس فلاسفه که با نگاه فلسفی تدوین شده، از مجموع تمامی ابعاد بوده است.
حجت الاسلام پسندیده در پایان یادآور شد: مجموع این عوامل می تواند به تولید علم روان شناسی کمک کند. در این میان تنها نباید به عقل و نقل یا تجربه صرف بسنده کرد بلکه از هر عامل متناسب با نیاز روان شناسی روز می توان استفاده کرد و تمامی عوامل یاد شده را با هم در نظر گرفت./998/د101/ی
منبع: پایگاه خبری تحلیلی طلیعه