سلحشور؛ آبروی سینمای ایران

به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، وقتی خبرهای ضد و نقیض از بیماری سرطان فرج‌الله سلحشور آمد با او تماس گرفتم و جویای احوالش شدم. در جریان کسب اطلاعات از سناریوی سریال حضرت موسی(ع) موضوع عارضه ریوی را مطرح کردم؛ او مثل همیشه با روی خوش و آن ادبیات همیشگی دغدغه‌مندش این‌طور پاسخ ما را داد: «خداوند به بنده‌اش هرچه می‌دهد نعمت است، شاید در این سرطان ریه هم حکمتی باشدکه بنده حقیری چون من از درک آن عاجزم!»  
 

اما آخرین باری که این رزمنده میدان سخت مقابله با جنگ نرم در سینمای ایران را دیدم، بسیار رنجور و آزرده‌خاطر شدم. زیرا سلحشور پرتحرک و با صلابت این بار روی صندلی چرخ‌دار نشسته بود. همواره توصیه‌اش این بود که مراقب نفوذ استکبار و صهیونیسم در هنر هفتم  باشید؛  چرا‌که برخی سعی دارند اهداف شوم خودشان را در پرده‌ نقره‌ای به کرسی بنشانند. همان‌طور که وقتی با محمود پاک‌نیت و پروانه معصومی و اسماعیل سلطانیان، بازیگران خوش‌نام عرصه تلویزیون و سینما درباره

تجربیات و خاطرات حضورشان در سریال «یوسف پیامبر(ع)» صحبت کردیم؛ آن‌ها هم این اعتقاد را داشتند که مردم هیچ‌گاه فراموش نخواهند کرد که این مرد انقلابی هنر هفتم یا علمدار سینمای دینی و مذهبی چقدر در میدان مقابله با غرض‌ورزی‌‌های سیاسی و نگرش‌های منفعت‌‎‌طلبانه غربی تلاش کرد. از طرفی هم مخاطب آن سکانس‌ها و میزانسن‌های زیبای دینی، هرگز فراموش نخواهد شد؛ همان تصاویری که به ظنّ بسیاری، توانست در تقویت بنیه‌ معنوی جامعه تأثیرگذار باشد. در این مجال،گپ و گفتی با بازیگران نقش حضرت یعقوب(ع)، تیه و کیمونی کاهن، نگاهی به زندگی حرفه‌ای کارگردان متعهد و ارزشی کشور، استاد فرج‌الله سلحشور داشتیم.
 

با پول خود به دیگران وام می‌داد
محمود پاک‌نیت بازیگر نقش حضرت یعقوب در سریال «یوسف پیامبر(ع)» از تجربه و خاطرات چهار ساله بازی خود در این سریال قرآنی بزرگ گفت؛ وی تصریح کرد: استاد سلحشور یک انسان صاف و پاک بود؛ در کمتر از چهار سال که با ایشان در مقام بازیگری نقش حضرت یعقوب(ع) فعالیت داشتم بسیار جدی و بابرنامه بودند. واقعاً کسانی که با ایشان کار می‌کردند را دوست می‌داشت و به آن‌ها محبت می‌کرد. برای حاج‌ فرج فرق نمی‌کرد که من سیاه‌لشکر باشم و یا بازیگر نقش اول و یا درجه دوم! همه برای او یکسان بودند. واقعاً آن ویژگی‌هایی که در اسلام بر آن تأکید شده که تبعیض قائل نشویم و همه یکسان هستند و اگر کسی را هم بخواهیم جدا کنیم از عمل او این تفکیک انجام می‌شود؛ ایشان جزء کسانی بودند که این مسائل را واقعاً عمل می‌کردند.

وی افزود: یادم می‌آید آن زمان ما تابستان‌ها در شهرک دفاع مقدس قسمت‌های خارجی کار را می‌گرفتیم. روزی بود که یک‌دفعه 700 تا 800 سیاهی‌لشکر داشتیم و گرمای تابستان در محل کار ما در کویر، وحشتناک بود. اعضای سیاهی‌لشکر و بازیگرهای اصلی همواره زیر آفتاب بودند و سر ساعت 12 که کار تعطیل می‌شد ایشان می‌گفتند اول افراد سیاهی‌لشکر بروند در سوله‌های مشخص شده غذا بخورند و بعد هنرپیشه‌های اصلی و گروه‌های فنی که به تعبیر ایشان خودمانی‌ها بودند! جالب است بدانید روزهایی که سیاهی‌لشکر داشتیم بهترین غذاها را تهیه می‌کردند.
 

بازیگر نقش حضرت یعقوب در سریال یوسف پیامبر، تاکید کرد: فرج‌الله سلحشور فردی بود که کار را با یک آیه قرآن آغاز می‌کرد و پایان آن نیز با یک صلوات بود. به هر حال فضا، فضای انسانی و روحانی و خاصی بود. من در مدتی که با ایشان همکاری کردم لذت بردم از کار، اخلاق، رفتار و منش ایشان! بعد از پایان کار، از صدا و سیما جایزه گرفتند و همه را به سکه تبدیل کردند و به تمام افراد غیر از بازیگران اصلی، دادند. همان شبی که در هتل انقلاب ضیافتی برای تجلیل از عوامل سریال «یوسف پیامبر(ع)» برپا شد این هدیه‌ها را دادند. حتی در زمانی که با ایشان کار می‌کردیم مبلغ کمی از دستمزد خودش را برمی‌داشت و بقیه را در صندوقی به مدیر تولید واگذار می‌کرد و می‌گفت هرکه می‌خواهد ازدواج کند، وام بگیرد و یا خانه‌ای اجاره کند بیاید از این پولی که در این صندوق گذاشته‌ام برداشت کند. با پول خودش به بچه‌ها وام می‌داد. آدم خاصی بود و کمتر در سینمای حرفه‌ای خودمان چنین افراد بزرگ و انسانی را دیده‌ایم.
 

پاک‌نیت درباره صراحت گفتار سلحشور و گلایه‌های او از انحراف سینمای ایران، افزود: من با ایشان صحبت کردم و گفت که در مصاحبه‌ای که منتشر شده، خبرنگار، مطلب را تحریف کرده است. البته صراحت کلام داشت اما به شخصیتی بی‌احترامی نمی‌کرد. وقتی من با او صحبت کردم گفت این حرف‌ها را نگفته‌. باور کنید همسر بنده و کتایون ریاحی و بانوان دیگر با سلحشور کار  می‌کردند؛ او هیچ‌گاه به بانوان بی‌احترامی نکرد. من اصلاً نمی‌توانستم این مصاحبه را باور کنم؛ واقعاً هم صحت نداشت.
 

وی افزود: فرج‌الله سلحشور هم بازیگر خوبی بود و هم کارگردان شایسته‌ای! چون قبل از کارگردانی، بیشتر بازی می‌کرد. البته در سریال«ایوب پیامبر» هم کارگردانی کرده بود و هم بازیگری؛ ولی من کارگردانی ایشان را بیشتر دوست داشتم.

پاک‌نیت در پایان، درباره سکانس محبوب سلحشور از نقش حضرت یعقوب(ع)، گفت: فرج‌الله سلحشور به عنوان یک کارگردان، تمام لحظات کار را دوست داشت. یعنی این گونه نبود که یک سکانس را بیش از سکانس دیگری دوست بدارد. یادم نمی‌رود، در رابطه با حضرت یعقوب وقتی با من صحبت می‌کرد می‌گفت این شخصیت لبه تیغ است، اگر خوب درنیاید پرت می‌شود؛ یعنی باید آن چیزی بشود که واقعیت دارد. در واقع، باید واقعیت این شخصیت به تماشاگر نشان داده شود و احساس نکند یک تصنع به بازی درآمده است. سکانس معروف ملاقات حضرت یعقوب و حضرت یوسف پس از سال‌ها فراق برایش بسیار مهم بود و می‌گفت باید این سکانس خوب دربیاید و اوج کار من است.
 

یک مسلمان تمام‌عیار
پروانه معصومی بازیگر نقش تیه در سریال «یوسف پیامبر(ع)» نیز درباره تجربه کار با فرج‌الله سلحشورگفت: سلحشور یک مسلمان تمام‌عیار بود. آدم‌ها را به یک چشم می‌نگریست. هیچ وقت در برخورد با آدم‌ها تبعیض قائل نمی‌شد. مثلا بین بازیگر نقش اول و سایر بازیگران هیچ‌گاه فرق نمی‌گذاشت.
 

وی افزود: در مراسم تقدیر از عوامل سریال «یوسف پیامبر(ع)» که توسط مدیریت صدا و سیما برگزار شده بود، فقط عده محدودی دعوت شده بودند. به همین دلیل هم آقای سلحشور، خودش یک مراسم برای بقیه عواملی که در آن مراسم دعوت نشده بودند برگزار کرد و از آنها هم تقدیر کرد.
 

معصومی اظهار داشت: آقای سلحشور هر روز کارش را با قرائت قرآن آغاز می‌کرد. البته من مدت کوتاهی حدود چهار ، پنج ماه با ایشان در تولید سریال «یوسف پیامبر» همکاری می‌کردم. روز اول که آمدم دیدم صدای قرائت قرآن می‌آید. صدا به قدری رسا و زیبا بود که ابتدا فکر کردم رادیو قرآن روشن است، اما بعد گفتند که آقای سلحشور درحال قرائت قرآن است. او هر روز که سر کار می‌آمد، قبل از اینکه کارش را شروع کند، قرآن می‌خواند. در سفری هم که به عراق داشتیم، ایشان مصاحبه‌ای کرد و گفت که هر چه دارد از قرآن است. این حرف را از ته دل می‌زد. واقعا قرآن برای او همه چیز بود. همیشه همراهش یک قرآن داشت و دائم قرآن می‌خواند.
 

وی در پایان گفت: در تمام طول همکاری با سلحشور، هیچ‌گاه صدای بلند و عصبانی از او نشنیدم. حتی اگر هم نسبت به مسئله‌ای گلایه داشت، با خوش‌رویی آن را حل و فصل می‌کرد.
 

در کنار او احساس امنیت می‌کردیم
اسماعیل سلطانیان که چندی هم خودش در بیمارستان امیرالمومنین(ع) اراک بستری بود و تحت عمل جراحی قرار گرفت گفت که آخرین پیامک خود برای سلحشور را وقتی برای وی فرستاد که خودش در بخش آی‌سی‌یو بستری بود. او از دوستی دیرینه‌اش با سلحشور گفت.  گفت که برای اولین بار حین اجرای نمایشی به نام «شب آخر» حاج فرج را ملاقات کرده است. این تئاتر به گفته بازیگر نقش کیمونی کاهن، توسط دانشکده هنرهای دراماتیک به اجرا درآمد. در سال‌هایی که با حوزه هنری همکاری می‌کرد، دامنه این ارتباط گسترد‌ه‌تر شد. وی درباره تجربه با فرج‌الله سلحشور در سریال «یوسف پیامبر(ع)» تصریح کرد: تجربه، تجربه خیلی موفقی بود و برای اولین بار در کاری که خود مرحوم فرج‌الله سلحشور کارگردانی می‌کرد حضور داشتم. صادقانه بگویم؛ کارگردانی خیلی روان، راحت و بدون استرس و تنش و بدون مسائل حاشیه‌ای داشت. برنامه‌ریزی‌اش دقیق و حساب شده‌ بود.
 

وی افزود: هیچ اجباری در ادای واجبات و مستحبات برای دیگران نداشت. برخلاف شایعاتی که یک عده راه انداخته بودندکه  بچه‌ها را برای نماز خواندن اجبار می‌کردند، اصلاً چنین مسائلی نبود.
 

سلطانیان تاکید کرد: سلحشور در پروژه «یوسف پیامبر(ع)» فضایی بسیار دوستانه و صمیمی ایجاد کرده بود، به طوری که هیچ‌گاه اختلافی بین بازیگران و کادر فنی به وجود نیامد. در حین کار، یکی دو حادثه پیش آمد که اگر معجزه خود حضرت یوسف(ع) و

رفتار و اخلاق و منش سلحشور  و شورجه نبود، مطمئناً به فاجعه‌های تلخی منجر می‌شد. معجزه خود حضرت یوسف را باور کنید؛ من با آن لباس اندک وسر تراشیده کار می‌کردم اما در زمستان و در تابستان سرما نخوردم.
 

وی ادامه داد: سلحشور با طمأنینه کار می‌کرد و موقع کار با او احساس امنیت داشتیم. واقعاً باور کنید کوچک‌ترین استرسی به من به عنوان یک بازیگر وارد نمی‌شد و با آرامش کارم را انجام می‌دادم.
 

این بازیگر با اشاره به تجربه خوب بازیگری فرج‌الله سلحشور و تاثیر آن در امر کارگردانی، خاطرنشان کرد: تجربه بازیگری سلحشور سبب شد تا کار تصویربرداری با آن همه بازیگر، با حداقل برداشت ممکن انجام شود. سلحشور واقعاً جنس بازیگر را می‌شناخت.
 

بازیگر نقش کیمونی کاهن، افزود: در خداحافظی کتایون ریاحی که بعد از کار داشتند می‌توانید بسیاری از حرف‌های بنده را تصدیق کنید. روزی که می‌خواستند از عوامل سریال «یوسف پیامبر(ع)» تقدیر کنند حرف دل همه ما را عنوان کردند. درباره مسائل مادی ما بازیگران و عوامل فیلم در اکثر اوقات دچار مشکل می‌شویم و بی‌تعهدی می‌بینیم. اما در این پروژه پایان هر ماه با پول نقد به سر صحنه می‌آمد و با عوامل تسویه حساب می‌شد. از طرفی، عدالت سلحشور نیز در این راستا مثال‌زدنی بود.
وی در پاسخ به این سوال که سلحشور را بنیانگذار سینمای دینی و مذهبی می‌دانید، خاطرنشان کرد: شاید کسانی شروع‌کننده این عرصه باشند اما سلحشور در این عرصه پررنگ‌تر کار کرد./998/102/ب3

منبع: روزنامه کیهان