بررسی تطبیقی خصائص النبی از نگاه فریقین

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب بررسی تطبیقی خصائص النبی صلی الله علیه و آله از نگاه فریقین به کوشش سیدمحمد نقیب در سه بخش مفاهیم، رویکردها و ضرورت‌ها، خصائص النبی صلی الله علیه و آله در قرآن و صورت‌بندی آن از منظر فریقین و آثار شناخت خصائص النبی و اشتراک پیامبر صلی الله علیه و آله با معصومین علیهم‌السلام تنظیم شده است.

در دیباچه این اثر که به همت پژوهشکده حج و زیارت تدوین شده است، می‌خوانیم: خصائص النبی صلی الله علیه و آله از جمله مباحث قدیم و در عین حال کمتر کاویده شده سیره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله است که برخی از این خصائص، به سبب حساسیت و عدم شناخت دقیق آنها، دستمایه مغرضان و شبهه‌افکنان قرار گرفته است.

درباره ضرورت پرداختن به این موضوع، دو نظریه میان علمای شیعه و اهل سنت وجود دارد: برخی خصائص، مسائل و احکام مختص پیامبر صلی الله علیه و آله است و با رحلت آن حضرت نیز منقضی می‌شوند و نیازی به بررسی آنها نیست. اما برخی دیگر معتقدند که بررسی و شناخت خصائص، به دلیل لزوم شناخت کامل پیامبر صلی الله علیه و آله برای پیروی بهتر و دفاع عالمانه، نه تنها ضروری، بلکه واجب است.

آنچه در این نوشتار پژوهش می‌شود، خصائصی است که با استناد به آیات قرآن، استنباط شده‌اند. پس از آن، دیدگاه دانشمندان شیعه و اهل سنت، مورد بررسی و تطبیق قرار گرفته و در مواردی، نقد و ایراد، انجام شده و در پایان، نظریه برگزیده، بیان شده است و نگارنده ضمن بیان خصائص، به بررسی مستندات قرآنی، آثار، حکمت‌ها و چرایی خصائص می‌پردازد.

در این پژوهش از بیان «خصائصی» که در برخی منابع شیعه و اهل سنت ذکر شده است، ولی استناد قرآنی ندارد،‌ خودداری شده و یا دست‌کم مورد نقد و رد قرار گرفته‌اند. محدوده اثر، خصائص پیامبر صلی الله علیه و آله براساس آیات قرآن و دیدگاه دانشمندان علم تفسیر، علوم قرآن، تاریخ، سیره و فقه شیعه و اهل سنت است.

در مقدمه اثر می‌خوانیم: در نوشته‌های برخی دانشمندان شیعه، خصائص النبی صلی الله علیه و آله، با فضایل، سنن، دلایل، کرامات، حقوق و شمائل خلط شده است؛ به طوری که همه اینها به عنوان خصائص ذکر شده‌اند و حال آنکه «خصائص النبی صلی الله علیه و آله»، دارای تعریف محدودی است و هر کدام از موارد ذکر شده، شاخه‌ای دیگر از سیره و تاریخ زندگانی آن حضرت است.

آنچه این اثر را از سایر کتب متمایز می‌کند، بررسی خصائص به صورت تفصیلی و با ذکر مستندات قرآنی و سنت متواتر و بررسی حکمت‌ها و آثار آن است. نویسنده این تحقیق، معتقد است که مبانی نظری در هر موضوع، مقدم بر عمل است و تا زمانی که زیربناهای نظری، عقیدتی و فکری یک موضوع، به درستی تبیین و تثبیت نشود، در عمل، دچار مشکل یا شک و تردید است.

مسأله دیگر که ضرورت این تحقیق را ثابت می‌کند، آن است که منابع فقهی شیعه و اهل سنت، مسأله خصائص، در باب نکاح ذکر می‌شود و اگر خصائص دیگر بیان می‌گردد، استطرادی است؛ به طوری که خصائص النبی صلی الله علیه و آله را در کتب مستقل در این موضوع، به خصائص مربوط به نکام وغیرنکاح تقسیم کرده‌اند که در واقع نوعی وهن به پیامبر است.

در بخش اول این کتاب ذیل عنوان درآمد آمده است: از جمله موضوعات مطرح درباره پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله، صفات، ویژگی‌ها و امتیازاتی است که خداوند به وسیله آنها، او را بر دیگر پیامبران برتری داده است که از آنها در منابع فقهی، حدیثی، تفسیری، تاریخی و سیره‌نویسی شیعه و اهل سنت، به «خصائص االنبی» یاد می‌شود.

دو دیدگاه از سوی عالمان شیعه و اهل سنت درباره ضرورت یا عدم ضرورت پرداختن به این موضوع ارائه شده است. با توجه به این دو دیدگاه، رویکرد به موضوع نیز میان عالمان و اندیشمندان شیعه و اهل سنت، متفاوت می‌شود.

کتاب بررسی تطبیقی خصائص النبی صلی الله علیه و آله از نگاه فریقین در قطع وزیری، 280 صفحه، شمارگان 1000 نسخه و به قیمت 11300 تومان با تدوین پژوهشکده حج و زیارت از سوی مؤسسه فرهنگی هنری مشعر وابسته به حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت منتشر شده است./920/پ202/ق