قرآن و تفسیر باید در متن حوزه باشد/ جهان تشنه معارف قرآنی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاري رسا در کاشان، آيت الله عليرضا اعرافي، در مراسم اختتاميه هفتمين دوره مسابقات قرآن و حديث حوزه هاي علميه سراسر کشور، در آستان مقدس علي بن محمد باقر(ع) در مشهد اردهال كاشان، يكي از ويژگی‌هاي تمدن اسلامي را ظهور آن بر محور نص قرآن دانست و گفت: تمدن اسلامي با عنوان تمدن نص محور و قرآن محور معرفي شده است.
وي از تمدن عظيم اسلامي بعنوان منظومه و كهكشان بزرگي نام برد و افزود: اين كهكشان و منظومه بر محور خورشيد پرفروغ قرآن و معارف نوراني آن تنظيم شده است.
آيت الله اعرافي ادامه داد: اگر بخواهيم نگاه بلندتري را از قرآن بياموزيم بايد بدانيم تمدن الهي در طول تاريخ از آدم و انبيای بزرگ الهي تا پيامبر خاتم اين تمدن يكدست الهي و توحيدي بر محور مصحف هاي آسماني و پيامهاي ماوراي مادي مي چرخد و در اين محور قرآن مهيمن است.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي يادآور شد: همه مصحف هاي پيشين برگ‌هايي از حقيقت قرآن بوده اند و همه آنها حقايق در قالب قرآن جمع شده است و تمام آن حقايق آسماني در آئينه قرآن تجلي كرده است.
آيت الله اعرافي افزود: همانگونه كه پيامبران پيشين و اوصيای آنها شاگردان مؤلف بزرگ بشريت و پيامبر خاتم(ص) هستند همه كتابهاي آنها نيز شعاعي از معارف قرآن است چرا كه قرآن هم مصدق است و هم مهيمن است و هم آن خط سير توحيدي تاريخي را و مصحف هاي پيشين و گوهرهاي گذشته را تصديق مي كند چرا كه اين يك خط پيوسته است و در عين حال قرآن مهيمن هستي است به اين معني كه بر فراز قرآني تكيه داده است كه همه كتب آسماني در شعاع آن هستند؛ قرآن بر قله اي نشسته است كه تورات و انجيل و زبور و همه صحوف دامنه هاي اين قله سر به آسمان كشيده است و اين جايگاه قرآن است.
مدير حوزه هاي علميه كشور ابراز داشت: همانگونه كه در روايات معتبر آمده است اولا قرآن حاوي همه اين مصحف ها است و ثانيا قرآن در بردارنده همه آن چيزي است كه در حديث آمده است و تمام سنت پيامبر و ائمه اطهار به وجود جمعي در قرآن انباشته است، البته اينكه مي گويم همه سنت پيامبر و ائمه در قرآن جمع است نه به معناي اين است كه با تفسير ظاهري همه انسانها به آن راه دارند، بلكه قرآن باطني دارد كه لايه هاي بي نهايت در آن نهفته است و مفسراني در شأن ائمه دارد و با آن مفسران قرآن در سنت و حديث هم مهمين است.
آيت الله اعرافي، گفت: قرآن از يك سو تمام گذشته تاريخ را در خود جمع كرده است و همه حقايق مصحف هاي پيشين را در خود باز آورده است و هچيزي را از اديان پيشين فرو گذار نيست و از سوي ديگر به پس از خود نيز مهيمن است يعني آنچه را در سنت و حديث پيامبر و ائمه و اولياء خدا هم تجلي كرده است، قرآن نيز بر اين ميراث هم مهيمن است.
به گفته وي، قرآن خطوط ريز و درشت سنت را يا در ظاهر و يا در اعماق باطن خود جمع كرده است و اينها همه با استناد به روايات است.
مديرحوزه هاي علميه يادآور شد: قرآن كتابي است كه در مقطعي از تاريخ بر پيامبر نازل و بر بشريت عرضه شد اما اين كتاب تاريخ و مقطعي نيست بلكه اين كتاب بر فراز زمانها نورافشاني كرده است و از ابتداي خلقت قرآن حضور داشته است و بر همه كتابهاي آسماني احاطه داشته است و بعد از خود نيز بر همه اين ميراث و سنت اشراف دارد و اين قله بلند قرآن است و لايه پيچيده آن به پاي همه حقايق گذشته و آينده است.
آيت الله اعرافي ادامه داد: قرآن نه تنها بر همه حقايق و معارف تشريعي گذشته و آينده هيمنه دارد و جامع است، بلكه طبق روايات معتبر قرآن بر همه عالم تكوين و جهان سيطره دارد و در آينه قرآن همه امور و حقايق عالم و جهان تكوين نيز جمع است اما راه يافتن به آن از طريق ائمه اطهار(ع) است.
وي افزود: امام مي فرمايد، من تمام آينده تاريخ جهان را در قرآن مي بينم و قرآن را در چگونگي پيدايش نسلهاي شما مي بينم كه چگونه تاريخ رقم خواهد خورد، بنابر اين قرآن در عالم تشريع همه مراحل تشريع را از آدم تا خاتم اوصياء در بردارد.
عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه با اشاره به اينكه قرآن حاوي همه عوالم غيب شهود است و تنها مخصوص عالم تشريع و تكوين نيست، گفت: قرآن همه حقايق عوامل غيب و جهان ماوراي مادي را در بردارد و اين هيمنه قرآن است كه قدم به قدم جلو آمده و ابتدا كتابي حاوي اصول و معارف بسيار غني است اما يك قدم جلوتر كه آمد قرآن مي گويد من بر همه تاريخ تشريع گذشته مهيمن هستم و در گامهاي بعدي مي گويد من بر همه آينده تشريع ميهمن هستم.
آيت الله اعرافي گفت: حوزه هاي ما پيام آوران قرآن هستند و در كنار عظمت قرآن آنچه مهم است اين است كه قرآن كتاب انسان سازي براي همه است و براي كساني كه از اين عوالم هم خبر ندارند كتاب خواندني است و براي همه دست يافتني و راهگشا است؛ حوزه بايد هم پذيراي قرآن بزرگ و سنت و حديث باشد و هم پيام آور حرفهاي نو دائمي براي بشريت باشد و اين وظيقه حوزه است.
مديرحوزه هاي علميه يادآورشد: انقلاب اسلامي پيام آور انديشه هاي قرآني بود و از حوزه هاي علميه اين پيام زندگي بخش قرآن به همه جا منتشر شد و بعد از انقلاب اسلامي و در دوره امام راحل فعاليتهاي زيادي براي احياي قرآن برداشته شد و در بخش آموزش و رشته هاي قرآن در حوزه و دانشگاه گامهاي بزرگي برداشته شد.
وي افزود: در حوزه توليد علمي و پژوهش و آثار علمي ظرفيتهاي بزرگي وجود دارد و در بخش مجلات و ترجمه نيز اين ظرفيت وجود دارد و امروز در حالي كه كتاب انجيل حداقل به بيش از يكهزار زبان و لهجه ترجمه شده، اما ترجمه قرآن تازه به بيش از 100 زبان رسيده است و اين در حالي است كه بسياري از مردم جهان تشنه شنيدن معارف قرآن به زبان خود هستند اما هنوز ميسر نشده است.
آيت الله اعرافي افزود: شوراي توسعه قرآني در شوراي عالي انقلاب فرهنگي چند سال قبل تأسيس شد و سندهايي را به پشتوانه فعاليتهاي قرآني توليد كرد و مؤسسات قرآني به چندين هزار رسيد كه اين فعاليت‌ها در راستاي احياي قرآن برداشته شده است و براي تحقق 10 ميليون حافظ قرآن تلاش مي‌كنيم و عليرغم اينكه زبان ايران زبان قرآن و عربي نيست اما در در رشته هاي مختلف قرآني در جهان يا رتبه نخست را داريم و يا در حال رسيدن به رتبه نخست هستيم و امروز ما در عرصه هاي علمي و پژوهشي قرآن رتبه هاي خوبي را داريم.
مديرحوزه هاي علميه در بخش دوم سخنان خود با تأكيد بر اين كه حوزه هاي علميه در بخش قرآن و حديث بايد متمايز از ساير مراكز قرآني باشد، افزود: مسابقات قرآني در حوزه بايد رنگ و لعاب و وجه و سبقه اي متمايز از سايرين داشته باشد و آنچه در طول شش دوره گذشته اين مسابقات انجام شده است سبب تحسين است اما نبايد در اين نقطه ثابت ماند، بلكه بايد با افقهاي بازتر، قله هاي رفيع تري را هدف بگيريم.
آيت الله اعرافي ادامه داد: در قم حدود 300 درس و كلاس و جلسه تفسير داير است و حركت قرآني در قم روبه جلو است و گامهاي اساسي برداشته شده است اما كافي نيست، نبايد در قرائت و تجويد ضعفي وجود داشته باشد و همه همت خود را بايد در جهت ترميم ضعف ها به كار گرفت و اين وظيفه همه مديران و طلاب و اساتيد و بخش هدايتگر قرآني است.
به گفته وي، براي ورودي هاي حوزه بايد به گونه اي برنامه ريزي شود تا از همان ابتدا آگاهی‌هاي اوليه را داشته باشند، تجويد قرآن كه در نماز تجلي دارد بسيار مهم است و بايد در اين جهت ضعفهاي موجود را جبران كنيم، ضمن اين كه زبان عربي بايد در حوزه تقويت شود چرا كه اگر تقويت نشود اتصال ما با جهان اسلام كم خواهد شد.
وي ادامه داد: در حفظ نيز به جاي الزام‌هاي بيجا بايد در جهت تشويق حفظ قرآن به ويژه حفظ موضوعي قرآن با هدف افزايش حافظان در حوزه اهتمام داشته باشيم.
مدير حوزه هاي علميه همچنين با اشاره به اهميت موضوع تفسير در حوزه گفت: طلاب بايد در دوره عمومي آموزشي خود يک دوره تفسيري را مطالعه کنند و به مرور دوره اي آن احاطه داشته باشد، ضمن اينكه در سطوح بالا بايد تفسير در حوزه با شعب مختلف آن جايگاه رفيعي داشته باشد.
آيت الله اعرافي ادامه داد: در بحث تفسيرهايي از قبيل الميزان بايد تلاش كنيم چرا كه تفسير الميزان جايگاه ما را به دو برابر افزايش داده است، از اين رو در سالهاي اخير در مراکز حوزوي و جامعه المصطفي(ص) تلاش شده است تا تفاسير موضوعي پيرامون علوم انساني و اجتماعي نوشته شود.
وي با تأكيد بر اضافه شدن تفسير به متن دروس خارج حوزه، گفت: توسعه دانشنامه ها و موسوعه ها و پروژه هاي جديد در عرصه قرآن پژوهي افقهاي روشن پيش روي حوزه است تا حوزه در مسيرحركت كند.
مديرحوزه هاي علميه در ادامه از برگزاري مسابقات جامع قرآني روحانيت شيعه جهان اسلام خبرداد و افزود: اين مسابقات با همكاري سازمان اوقاف و امور خيريه و حوزه و با محوريت حوزه هاي علميه و مشاركت مؤسسات قرآني برگزار خواهد شد./1307/پ201/ج1