بشر برای نجات راهی جز تمسک به دین ندارد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی رییس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ظهر امروز در همایش«صلح، علم و دین» که  در دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد با اشاره به  ارتباط مساله صلح با دین و علم، گفت: اساسا آیا بدون دین صلح ممکن است، فکر نمی کنم این سوال از سوی محافل حوزوی و یا دانشگاهی مطرح شده باشد، اگر به صلح یک نگاه سطحی داشته باشیم سوال می شود دین چه نقشی در صلح دارد یا اینکه علم چه تاثیری در صلح خواهد داشت.

وی افزود: علم به هر معنا چه مقدار سهم در صلح میان بشر دارد، به ویژه باید توجه شود که ما بر حسب ظاهر می گوییم از جاهلیت قبل از اسلام فاصله گرفته ایم اما امروز با این رشد علمی دچار جاهلتی به مراتب بیشتر از جاهلیت قبل از اسلام هستیم، جنایت هایی می رخ می دهد بیانگر این موضوع است.

آیت الله لنکرانی با اشاره به  نقش دین در صلح، تصریح کرد: آیا بدون دین صلح در میان بشریت امکان دارد، آیا با رشد علم باید صلح گسترده تری را در بشر مشاهده کنیم و باید پیرامون مقدار تاثیرگذاری این ها بحث شود و بیان شود که کدام تاثیرگذارتر است.

وی با بیان این‌که اساسا بدون دین، آموزه های دینی و رشد دین در میان بشریت آن صلحی که مطلوب است و آن مصلحی که مقابل با فطرت انسان است محقق نمی شود، گفت: ما خود صلح  را چند نوع می‌دانیم، یک صلح به این معنا است که جنگ رخ ندهد، صلحی که امروز در منشورهای بین المللی وجود دارد متاسفانه در این معنا محدود است، اما صلح یک مفهوم عمیق تری دارد، صلحی که نفوس انسان را یه یکدیگر پیوند دهد برای تمایل و رشد انسانی،« يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ادْخُلُوا فِي السِّلْمِ كَافَّةً» این یکی از اصول قرآنی و دینی ما است، یعنی وقتی سلم و صلح باشد انسان به فکر یکدیگر است و در شادی و غم هردو انسان شریک اند، تمام جوامع بشری در فقر و ثروت یکدیگر شریک اند، تمام ابعاد انسان مسوولیت دارد.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)، گفت: امروز جهان یک اصلی دارند که به نطر بنده در ابتدا در سیاست خارجی است، ولی این موضوع با دیانت مطرح شده و آن «اصل عدم تداخل در امور داخلی یکدیگر» است این موضوع در ظاهر چیز مطلوبی است، یک کشور حق دخالت در امور دیگر کشور ندارد، این در موضوع سیاسی ممکن است یک امر خوبی باشد اما از نظر بنیان فکری یک امر غلط است، اگر دیدیم یک کشوری به کشور دیگر حمله کرده، کودکان و ذخایر آن کشور، نیروهای انسانی در حال نابودی است ولی ما که در ایران نشسته ایم به خود بگوییم به من ارتباطی ندارد از منظر بنیان فکری نادرست است.

وی با بیان این‌که صلح به معنای اول انسان را مسوولیت پذیر نمی کند، تاکید کرد: صلح به معنای جهانی انسان را متعهد نمی کند، اما آن صلحی که علم و دین در آن نقش دارد و بدون علم و دین محقق نمی‌شود صلحی است که انسان را متعهد کند، صلحی است که حتی در آموزه های دینی ما آمده است، درست است که ما عنوان «آمنوا» داریم و مومنین برادر هستند، در برخی آیات دایره صلح میان تمام مردم است، یعنی اسلام به دنبال صلح جهانی است، این شعاری است که انقلاب ما نگفته است، بلکه این موضوع در متون دینی ما آمده است.

وی افزود: ما از یک طرف داریم «إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ»یک توجه خاصی در دین میان مومنین است، ولی به صورت کلی می فرمایند «تُصْلِحُواْ بَيْنَ النَّاسِ» در آیه 224 سوره بقره؛ یعنی یک مسلمان همانطور که نسبت به دیگر مسلمان حساس است نسبت به سایر انسان ها یا مذاهب حساس باشد، نباید برای ما مذهب افرادی که کشته می شود مهم باشد.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) ادامه داد: آنچه مهم است صلحی است که گسترده می شود، در روایات ما این ظرایف وجود دارد، که اگر به فردی می گوییم که میان دو نفر که اختلاف دارند صلح انجام بده، این فرد نمی تواند قسم بخورد که من به اختلافات کاری ندارم و این قسم در اسلام مردود است، صلحی که اسلام به دنبال آن است چنین مفهومی دارد.

آیت الله فاضل لنکرانی با بیان اینکه آیا بدون دین صلح امکان دارد یا خیر، اظهار داشت:  امروز اگر بخواهیم بشریت را از فجایعی که وجود دارد نجات دهیم هیچ راهی جز گرایش به دین وجود ندارد، البته شعار نباید داد، نباید گفت حتما وقتی بخواهیم صلح انجام دهیم به ظواهر دین عمل کنیم بلکه ما آموزه هایی داریم که برای خود ما که مباشر فهم دین هستیم به درستی روشن نشده است، حوزه و در مجموعه های دانشگاهی در این زمینه کاری صورت نگرفته است، دین را باید شناخت.

وی افزود: هنوز پس از سالها از انقلاب اگر فردی بگوید دین و مجموعه دین را حتی برای جامعه ایرانی روشن کردیم سخنی اشتباه است، هر فردی به سهم خود به سراغ تامل در دین برود، در این سالها بحث سلاح های کشتار جمعی وجود دارد، دنیا پیمان می بندد که تولید نکنیم ولی خود به دنبال تولید می روند، چرا این پیمان ها آنها را از تولید سلاح دور نمی کند، برای اینکه این پیمان اگر ریشه دینی نداشته باشد انسان یک نگاه دیگر به آن می کند و به منافع خود فکر می کند، اما دین می گوید اگر پیمانی را حتی با دشمن خود بستید نمی توانید مخالفت کنید.
رییس مرکز فقهی ائمه اطهار ، گفت: ما از آیه« أَوْفُوا بِالْعُقُودِ» فقط به برخی معاملات عمل می‌کنیم بلکه این آیه می گوید اگر با دشمن خود نیز یک پیمانی را بستید تا زمانی که این پیمان محکم است اجازه برهم زدن آن را ندارید.

وی ادامه داد: در مساله نکاح و ازدواج برخی به همین نگاه سطحی توجه می کنند، برخی نیز برای برهم زدن این عقد جشن می گیرند، اینکه می گوییم جهالت گاهی بیشتر از قبل از اسلام است به این خاطر است، زیرا آنان به نکاح نگاه دینی ندارند، به اثار نکاح در تکوین و دو نفر  توجه نمی شود، اما وقتی نگاه دینی می شود دین می گوید طلاق مغبوض ترین حلال در نزد خدا است، این طلاق مانند آن است که عرش خدا به لرزه درآید، دین اگر با آن معنای  عمیقش به میدان بیاید نگاه عوض شده و خلاف صورت نمی گیرد.

آیت الله فاضل لنکرانی، گفت: کدام مجموعه دینی در باب ترور سخن مانند اسلام دارد، حدود 20 سال پیش که شروع کرده بودند که  اسلام دین ترور و تروریست است، مرحوم آیت الله فاضل لنکرانی همین قضیه حضرت مسلم که عبیدالله به دیدن مسلم آمده و مسلم پشت پرده بود را در درس خود گفت، هانی می گفت هر وقت گفتم ار پشت پرده بیرون بیا و عبید الله را از بین ببر تا فتنه تمام شود، البته مسلم در ابتدا قبول کرده بود ولی هرچه هانی اشاره کرد نرفت، پس از رفتند عبیدالله مسلم گفت یاد یک روایت از پیامبر افتادم که فرموند؛ اسیر می کند اینگونه اعمالی را مانند اینکه انسان بخواهد دیگری را ترور کند، اسلام چنین آموزه هایی دارد.

وی ادامه داد: در اسلام بحث جهاد داریم، در ذهن من است در هیچ شریعتی قبل از اسلام بحث جهاد نبوده است که گاهی گفته می شود این چه دینی است که می خواهد با شمشیر دین خود را به دیگران تحمیل کند و متاسفانه باید عرض کرد از مفاهیم بسیار ناب و عمیق که هنوز روشن نشده حتی در حوزه های علمیه بحث جهاد ابتدایی است، اشکال می کنند قرآن این مقدار آیات مربوط به جهاد دارد، اگر اسلام دین رحمت، صلح و به دنبال سازش بشر است جهاد برای چیست، خود تاریخ را نگاه می کنیم و در هیچ شریعتی از دیگر شرایع نبود و پیامبر(ص) در طول 13 سال تحت شدیدترین فشارها قرار داشتند و کفار مسلمانان را از بین می بردند و مسلمانان می گفتند اجازه دهید با کفار مبارزه کنیم که حضرت در پاسخ می فرمودند؛ من اجازه جنگ ندارم، آیات جهاد در سال دوم هجرت به مدینه نازل شده است.

اسلام دین دعوت است نه جهاد
آیت الله فاضل، گفت: جنگ هایی بوده که بر پیامبر تحمیل شده است، 13 سال حضرت در مدینه جنگ نکردند و دوسال پس از هجرت اجازه یافتند، اگر بخواهیم اسلام را مطرح کنیم باید بگوییم اسلام دین دعوت است نه جهاد، به نظر بنده دشمنان اسلام وقتی به دنبال معرفی هستند می گویند اسلام دین جنگ و جهاد است.

وی با بیان این‌که اسلام دین دعوت است، گفت: یعنی وظیفه اولیه پیامبران و امامان دین ما دعوت است، دعوت امری ظاهری نیست، دعوت یعنی دین را برای کفار و مشرکین تببین کنید، هیچ فقهی از بزرگان اسلام این حرف را ندارید که شمشیر را بر سر کافر بگیرید، این امری است که امروز داعش برایش اقداماتی را انجام می دهد، حدود 20 سال پیش در کویت قرآنی را بدون ایات جهاد منتشر کردند، حال یک جهاد درست کردند که امروز به نام داعش به جهان تحویل داده اند.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با بیان این‌که در دعوت صلح  عدم تجاوز وجود دارد، ابراز داشت:  اسلام می گوید از آن حدی که باید انجام دهید تجاوز نکنید، اساسا از روش پیامبر اکرم(ص) بسیاری از کفار مسلمان می شدند، باید همان سیره را امروز احیا کنیم، فقها قائل اند از شرایط جهاد قبلش دعوت است، باید اسلام را بیان کرده و پاسخ به سوالات دهند.

وی افزود: برخی می گویند که شما که مدعی صلح جهانی هستید جهاد را چه می کنید، کدام دین فقه دعوت دارد، اسلام می گوید در میان جنگ اگر یک مشرک آمد و پناه خواست، پناهش دهید و از اسلام برایش بگویید، و حق ندارید به او تعرض نکنید و باید برگردد و اگر جنگ را دوباره شروع کرد با او بجنگید. امروز اگر به برخی از کفار گفتیم اسلام دین رهایی بخش است و اگر بگویند به ما چند سال فرصت دهید باید به آنان فرصت داد.
اسلام به دنبال این است که انسان به تکامل برسد
آیت الله فاضل ادامه داد: در باب جهاد این است که « وقاتلوهم حتى لا تكون فتنة»،  امام(ره) به این آیه توجه داشتند، خداوند می گویند جنگ کنید تا فتنه از بین رود، اهل سنت می گویند فتنه ای است که کفار علیه مسلمانان انجام می دهند، بروید توطئه را از بین ببرید، اما به استناد چند آیه دیگر این فتنه به معنای شرک است، اسلام دنبال این است که انسان در مسیر شرک قرار نگیرد، در بحث صلح چه خواهد شد، تا انسان رفاه داشته باشد؟ صلحی که اسلام به دنبال آن است تکامل انسان است، هیچ ظلمی بالاتر از شرک نیست، این از جمله مفاهیم عمیقی است که نتوانسته ایم برای جامعه تبیین کنیم، اگر اهانت و دیگر مسائل ظلم تلقی شود، آیا انسانی با شرک از دنیا برود ظلم نیست، اسلام اگر جهاد را مطرح کرده برای جلوگیری از ظلمی مانند شرک است.
وی افزود: جهاد برای نجات بشریت از شرک است، جهاد برای رساندن به سعادت و تکامل است، نگوییم جهاد مخالف صلح است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به مفهوم رحمت، گفت: خود مفهوم رحمت یکی از مفاهیم بسیار با ارزش دینی ما است، در باب خلقت داریم که جن و انس برای عبادت و شناخت خلق شده اند، خوب سوال می کنیم که پس از شناخت خدا چه می شود، در ایات سوره هود داریم؛ من شما را برای اینکه در رحمت من قرار گیرید خلق کرده ام، فلسه خلقت در این است که انسان در رحمت خداوند قرار گیرد، رحمت خداوند شامل انسان و غیر انسان نیز می شود، ولی باید توجه شود با مراجعه به قرآن می بینیم قرآن خودش رحمت است.
وی افزود: یکی از مسوولیت هایی که دین و مسوولان دارند این است که کتاب دین در جامعه ترویج دهند و باید کتاب الهی را مورد توجه قرار دهیم و نه منشور بشر را، منشور حقوق بشر که امروز به رخ دنیا کشیده می شود و به وسیله آن بسیاری از تعدی ها انجام می شود از طریق حوزوی دچار اشکال است. منشور دائمی حقوق بشر  کتاب الهی است، اگر یهودیت و مسیحیت کتابی دارند به میدان بیاورند، آنچه که رحمت است قرآن کریم است، رحمت خدا از تمام دنیا بالاتر است.

رئیس مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) با اشاره به آیه 8 سوره یونس، گفت: چه باعث شادی انسان می شود، این موضوعی بسیار مهم است، از منظر دین وقتی انسان احساس کند در میان رحمت الهی قرار گرفته است احساس خوشبختی می کند، خوشبختی در مقام، ثروت و جوانی نیست.

وی با اشاره به فلسفه رسالت گفت: پیامبر(ص) برای همه عالم حتی غیر انسان رحمت است، پس آوردن آیه رحمت به پیامبر(ص)، پیامبر از جبرئیل سوال کرد که ایا تو از رحمت من سهمی داری، جبرئیل آری گفت و فرمود؛ من به سبب آیات قرآنی که برای نازلش واسطه هستم یقین پیدا کردم که عاقبت به خیر شده ام./811/پ200/ج1