گزينه هاي کاخ سفيد در قبال توافق هسته اي؛
ترامپ و معماي برجام
با پایان تعليق شش ماهه تحريم هاي هسته اي ايران از سوي اوباما در ارديبهشت ماه سال آينده رويکرد واقعي دونالد ترامپ در قبال توافق هسته اي مشخص خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از رسالت، در رقابتهاي انتخابات رياست جمهوري سال 2016 ايالات متحده آمريکا، دونالد ترامپ مخالفت خود را با توافق هسته اي شکل گرفته ميان ايران و اعضاي 5+1 اعلام کرد. حتي ترامپ در جمع اعضاي لابي آيپک اعلام کرد که وي در روزهاي نخست حضور خود در کاخ سفيد سند توافق هسته اي را پاره خواهد کرد! اين موضع گيري سلبي، از سوي مايک پنس معاون ترامپ نيز در جريان مبارزات انتخاباتي مطرح شد. با اين حال پس از ورود ترامپ به کاخ سفيد، شاهد مواضع نرم تر رئيس جمهور ايالات متحده در قبال برجام بوديم. اگرچه ترامپ توافق هسته اي صورت گرفته ميان ايران و اعضاي 5+1 را همچنان توافقي بد و فاجعه بار مي داند، اما ديگر سخني از ابطال آن به ميان نمي آورد. سوال اصلي اينجاست که رئيس جمهور جديد ايالات متحده آمريکا در نهايت چه رويکردي را در قبال توافق هسته اي در پيش خواهد گرفت؟
ارديبهشت 1396؛زمان آزمون عملي ترامپ
در قبال برجام
بدون شک در ارديبهشت ماه سال آينده ( 1396) و حدود دو ماه بعد، رويکرد واقعي دونالد ترامپ رئيس جمهور ايالات متحده آمريکا در قبال توافق هسته اي مشخص خواهد شد. در ارديبهشت ماه، تعليق شش ماهه تحريم هاي هسته اي ايران از سوي اوباما رئيس جمهور سابق آمريکا به پايان
مي رسد و دونالد ترامپ قاعدتا و وفق برجام بايد نسبت به تعليق مجدد تحريمهاي هسته اي اقدام کند. اگر ترامپ چنين اقدامي را صورت ندهد يا آن را به صورت ناقص صورت دهد، برجام رسما از سوي ايالات متحده آمريکا نقض شده است. اگر ترامپ خواستار لغو برجام باشد، تحريمهاي هسته‌اي
عليه ايران را تمديد ( و نه تعليق) خواهد کرد. در اين صورت واشنگتن رسما از توافق هسته اي خارج مي شود و جمهوري اسلامي ايران بايد تصميم مقتضي را بر اساس خروج آمريکا از برجام اتخاذ کند. اگرچه در دوران رياست جمهوري اوباما نيز ماده 29 برجام عملا توسط دولت آمريکا( متعاقب وضع قوانين محدود کننده صدور ويزا براي کساني که به ايران سفر کرده اند) نقض شد و وزارت خزانه داري آمريکا نيز با جلوگيري از مراودات بانکي عليه ايران برجام را نقض کرد، اما تمديد تحريمهاي ايران در ارديبهشت ماه سال آينده، نقض صريح و علني برجام از سوي دولت ترامپ محسوب خواهد شد.
تشکيل اتاقهاي فکر ضد برجام توسط ترامپ
از زمان پيروزي ترامپ در انتخابات رياست جمهوري آمريکا، اتاقهاي فکر وي عليه توافق هسته اي با ايران تشکيل شده است. در اين اتاقهاي فکر، در خصوص نوع و نحوه مواجهه با برجام تصميم گيري مي شود. اولويت ترامپ در اين خصوص، وضع تحريمهاي جديد عليه ايران در عين نگاهداري توافق هسته اي است. به عبارت بهتر، ترامپ در صدد است در عين اينکه نسبت به نقض توافق هسته‌اي متهم نشود،تحريمهاي جديدي را عليه کشورمان وضع کند.وجه مشترک اعضاي اين اتاقهاي فکر، مخالفت با اصل برجام است. با اين حال اين اعضا متفق القول هستند که جهت مواجهه با محدوديتهاي حقوقي ناشي از هر گونه نقض برجام توسط آمريکا، بايد روشهاي موثري را به کار برد. همچنين رفتار دولت ترامپ تا کنون نشان داده است که مشاوران وي نسبت به هزينه هاي بالاي نقض توافق هسته اي توسط دولت جديد آمريکا آگاه شده و اين موضوع را به دونالد ترامپ نيز منتقل کرده اند.
ارسال سيگنالهاي دوگانه توسط اعضاي دولت ترامپ
ارسال سيگنالهاي دوگانه و پارادوکسيکال از سوي اعضاي دولت ترامپ در قبال برجام از يک سو نشان دهنده عدم جمع بندي مشترک اعضاي کاخ سفيد در خصوص توافق هسته اي و از سوي ديگر، نشان دهنده واهمه آمريکا نسبت به اعمال فشارهاي بين المللي عليه واشنگتن(در صورت نقض برجام) است. تيلرسون وزير امور خارجه آمريکا طي ماههاي اخير يک‌بار از بازبيني برجام سخن به ميان آورده و بار ديگر،بر پايبندي کلي آمريکا نسبت به توافق هسته اي تاکيد کرده است! با اين حال جيمز ماتيس وزير دفاع ايالات متحده آمريکا که خود يکي از مخالفان برجام محسوب مي شود،تاکيد کرده است که سند برجام اگرچه غير قابل دفاع است، اما توافقي بين‌المللي محسوب مي شود و واشنگتن بايد نسبت به آن پايبند باشد.
همچنين مقامات ارشد آمريکايي در ديدار با فدريکا موگريني رئيس کميته نظارت بر برجام و مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا ، پايبندي کلي خود نسبت به برجام را اعلام کرده اند. با اين حال دونالد ترامپ به عنوان رئيس جمهور آمريکا و معاون وي يعني مايک پنس، مواضع شفافي در خصوص برجام اتخاذ نکرده اند. ترامپ در ژانويه امسال ( سال 2017) و در بدو ورود خود به کاخ سفيد در خصوص توافق هسته اي اظهار کرد:
" من نمي خواهم بگويم با توافق [هسته اي] ايران چه کار خواهم کرد. من نمي خواهم همين حالا با کارت ها بازي کنم. ببينيد، منظورم اين است، من سياستمدار نيستم. من راه نمي افتم بگويم «من مي خوام اين کارو کنم»... اما من از توافق ايران راضي نيستم، فکر مي کنم يکي از بدترين توافقاتي است که تا کنون صورت گرفته است، من فکر مي کنم اين يکي از احمقانه ترين توافق‌هايي است که تا کنون ديده ام."
تاريخ مصرف بازي پارادوکسيکال آمريکا با برجام ارديبهشت ماه سال 1396، تاريخ مصرف بازي پارادوکسيکال آمريکا در قبال برجام به پايان خواهد رسيد زيرا دونالد ترامپ ناچار است درخصوص ادامه تعليق تحريمهاي ايران تصميم روشن و شفافي را اتخاذ کند. با اين حال، به صورت موازي و همزمان تلاشهاي ديگري در کنگره و از سوي اعضاي دو حزب دموکرات و جمهوري‌خواه در راستاي وضع تحريمهاي غير هسته اي عليه ايران در جريان است. اصلي ترين هدف رئيس جمهور آمريکا اين است که بدون نقض رسمي برجام،به وضع تحريمهاي جديد عليه کشورمان ادامه دهد. در اين مسير، سناتورهاي حزب جمهوري‌خواه توانسته اند سناتورهاي حزب دموکرات را نيز با خود همراه کنند. در جريان تمديد قانون (ايسا) عليه ايران در سال گذشته ميلادي، شاهد همراهي سناتورهاي دو حزب اصلي آمريکا در ادامه تحريمهاي ايران بوديم. اين همکاري در دوران رياست جمهوري ترامپ به نقطه اوج خود خواهد رسيد. در اين ميان، کنگره و کاخ سفيد نقش مکمل يکديگر را بازي خواهند کرد و شاهد تقابل اين دو بر سر وضع تحريمهاي تازه عليه کشورمان نخواهيم بود. بنابراين ، وضع تحريمهاي تازه عليه ايران، قطعا در دوران رياست جمهوري ترامپ ادامه خواهد داشت.
فرار به جلوي دولت ترامپ در مسئله برجام
يکي ديگر از نکاتي که بايد مدنظر قرار داد، فرار به جلوي دولت ايالات متحده آمريکا در خصوص برجام است. با وجود آنکه روسيه، چين و حتي تروئيکاي اروپايي نسبت به رفتار غير قابل پيش بيني و هزينه ساز دولت ترامپ در قبال توافق هسته اي با ايران نگران هستند، دولت ترامپ اخيرا خواستار پايبندي ايران به برجام شده است!نماينده ايالات متحده آمريکا در آژانس بين المللي انرژي اتمي در اين خصوص عنوان کرده است:
"ايران بايستي به‌نحو دقيق و کامل به تمامي تعهداتش تحت برجام پايبند باشد! هيچ چيز کمتر از اجراي دقيق برجام، جامعه بين‌المللي را از پايبندي ايران به تعهداتش مطمئن نخواهد کرد. آمريکا از گزارش مفصل‌تر آژانس بين‌المللي انرژي اتمي در خصوص راستي‌آزمايي از تعهدات ايران در برجام استقبال مي‌کند. ادامه راستي آزمايي و نظارت بر تعهدات برجامي ايران در اطمينان‌بخشي بين المللي درباره ماهيت صرفاً صلح‌آميز برنامه هسته‌اي ايران، امري ضروري است!"
به نظر مي رسد يکي از راهکارهاي تبليغاتي و سياسي دولت ترامپ در قبال برجام، مقصر جلوه دادن جمهوري اسلامي ايران در خصوص هر گونه نقض احتمالي توافق هسته اي خواهد بود. بر اين اساس، دولت ترامپ قصد دارد به گونه اي پازلهاي بازي را بچيند که جمهوري اسلامي ايران، نسبت به نقض توافق هسته اي متهم شود. مقابله با اين بازي تبليغاتي ،ابتکار و هوشمندي و از همه مهم تر، قاطعيت دستگاه ديپلماسي و سياست خارجي کشورمان را طلب مي کند.
آنچه مسلم است اينکه دستگاه ديپلماسي و سياست خارجي کشورمان بايد خود را براي مواجهه با همه گزينه‌هاي پيش رو آماده کند: از نقض صريح و ناگهاني کل برجام توسط دولت ترامپ تا نقض غير مستقيم توافق هسته اي يا نقض مفادي خاص از برجام . در اين صورت، قادر خواهيم بود رفتار دولت ترامپ را در هرگونه مواجهه با توافق هسته اي مديريت نمود./1325//102/خ
ارسال نظرات