انتشار پنجاه و دومین شماره فصلنامه انتظار موعود+ چکیده

مرکز تخصصی مهدویت حوزه علمیه قم، پنچاه و دومین شماره  فصلنامه  علمی و پژوهشی انتظار موعود ویژه بهار 95 را به  سردبیری حجت الاسلام و الملسمین محسن قرائتی راهی بازار نشر کرد.

در این شماره مقالات زیر پیش روی ما قرار گرفته است:

بررسي و نقد تبار شناسي امام مهدي (عج) در روايات اهل سنت

بررسي و نقد نظرات «ضد مسيح اسلامي» و «اسلام، رداي ضد مسيح» در تطبيق ضد مسيح بر منجي اسلامي

هزاره گرايي؛ رويكردها و گونه ها

برهان پذيري عقلي ضرورت وجود امام در انديشه آيت الله جوادي آملي

تحليل انتقادي بر ضعف سندي احاديث مربوط به داوري امام مهدي (عج) بر اساس باطن موضوع

بررسي و نقد تبار شناسي امام مهدي (عج) در روايات اهل سنت

علي رباني گلپايگاني

 چکيده: در روايات اسلامي، هويت و شخصيت مهدوي موعود4 كه از باورهاي مسلم نزد عموم مذاهب اسلامي است؛ دقيق و روشن بيان شده است. او مردي است از عترت و اهل بيت پيامبر اكرم (ص)، همنام با آن حضرت، علوي، فاطمي و حسيني و نام پدر گرامي اش، «حسن» است.

با اين حال، در برخي از روايات، مهدي موعود (ص)، از خاندان عباس، عموي پيامبر اكرم (ص) و از نسل امام حسن مجتبي (ع) و نام پدرش، «عبدالله» عنوان شده است. اين نوشتار، ضمن بررسي اين دسته روايات با روش توصيفي ـ تحليلي؛ به اين نكته راه يافته كه اين روايات به دليل ناسازگاري با روايات معتبر و متواتر و نيز ضعف سند، قابل استناد نيستند. در عين حال، تاويلات و توجيهاتي براي آنها بيان شده است كه با فرض صحت اين توجيهات، اين دسته از روايات با روايات ديگر ناسازگار نخواهد بود.

تحليل انتقادي بر ضعف سندي احاديث مربوط به داوري امام مهدي (عج) بر اساس باطن موضوع

عبدالحسين خسروپناه

 محمد زارعي

چکيده: يكي از مسائل مهم مرتبط با مهدويت، موضوع «عدالت جهاني و چگونگي اجراي آن» است كه دلايل عقلي و نقلي فراوان بر ضرورت تحقق آن وجود دارد. شيوه هاي متداول قضايي كه بر شاهد و بينه و امارات تكيه دارند، نتوانسته است عدالت واقعي را به ارمغان آورد. لذا وجود روايات دال بر تحكيم (داوري) امام مهدي (عج) به باطن در منابع شيعي، شيوه قضايي جديدي مبتني بر «علم و فراگير امام معصوم» را تأييد مي كند.

در اين تحقيق كه با روش كتابخانه اي، در استناد و منبع به روش اسنادي و در تجزيه و تحليل به شيوه توصيفي – تحليلي انجام گرفته است؛ ضمن طرح يكي از مهم ترين اشكالات وارد بر اين گونه داوري، از سوي امام مهدي (عج) در برخي منابع شيعي(يعني عدم قطعيت و ضعف راويان اين احاديث)؛ به پاسخگويي و دفاع از آن ها پرداخته شود.

مجموع روايات، مربوط به تحكيم امام مهدي (عج) به باطن از نظر اعتبار، به دو دسته مي توان تقسيم كرد: الف) رواياتي كه راويان زنجيره سند آن تماماً ثقه و مسند و متصل به معصوم بوده و روايات مذكور به لحاظ سند و دلالت محتوايي قابل استنادند:. ب) روايات مرسل، مجهول يا ضعيف هستند؛ كه البته به دليل تعاضد مضموني و عدم امكان داعيه دروغ گويي در اين موضوع، مي توان آن ها را مورد توجه قرار داد.

در نتيجه با توجه به اينكه سند ده روايت، متصل وصحيح و موثق است و ديگر اخبار مربوط نيز مويد اين ديدگاه است؛ مي توان اذعان كرد كه اخبار باب تحكيم امام مهدي (عج) و اسانيد روايات، مستفيض است و مستند روايي باب را تأمين مي كند.

هزاره گرايي؛ رويكردها وگونه ها

مهراب صادق نيا

سعيد توسلي خواه 

چکيده: «هزاره گرايي» به معني اعتقاد به پايان قريب الوقوع نظام كنوني دنيا و پديدار شدن حكومتي در غايت خوبي، هماهنگي و عدالت پيشگي در جهان، مورد مطالعه دانشمندان علوم مختلفي همچون دانشمندان عرصه الاهيات، جامعه شناسي، روان شناسي، انسان شناسي و علوم سياسي قرار گرفته است؛ چرا كه مهم ترين شاخصه هاي هزاره گرايان، اول، نارضايتي از وضع موجود و سپس اعتقاد به وقوع دوره اي از جهان است كه عدالت، صلح و رفاه در آن فراگير مي شود.

گرچه ريشه اين اصطلاح به قبل از دوران باستان بر مي گردد؛ رشد و توسعه اين مفهوم در جهان مسيحيت شكل گرفته است و به حكومت هزار ساله ـ ملكوت ـ خداوند بر زمين اشاره دارد.

به طوركلي گونه شناسي ها نسبت به هزاره گرايي در دو رويكرد «سكولار» و «معنوي» قابل بررسي است كه البته در برخي موارد، به رغم تفاوت در رويكرد، مشابه هستند. اين تشابه، گوياي اين واقعيت است كه نوع موعود مورد اعتقاد، بر چگونگي جنبش هاي هزاره گرا تأثير بسزايي گذاشته است.

برهان پذيري عقلي ضرورت وجود امام درانديشه آيت الله جوادي آملي

مسلم محمدي

سيد محمدمهدي ميري رمي 

چکيده:  تحليل وجود امام در ميان پاراديم هاي فكري و معرفتي تشيع، نقشي اساسي درحوزه مطالعات ديني عهده دار است. تحليل جامع، خرد ورزانه و انديشه ورانه، ساحت هاي گوناگون مسئله امامت، مي تواند روي آوردهاي هنجاري و معرفت شناختي متعددي را به ارمغان آورد.

دراين ميان، «ضرورت وجود امام از سوي خدا»، به عنوان ضرورتي عقلي در تفكر غالب مكتب اماميه، تحليلي نظام مند و منطقي را مي طلبد.

اين نوشتار، مقوله ضرورت وجود امام را با رويكرد عقلي و برهاني، با محوريت انديشه و آثار استاد جوادي آملي در قالب براهين و ادله مختلف تبيين و تحليل كرده است.

«برهان لطف»، «برهان علت غايي»، «حفظ نظام اجتماعي» ، «قاعده امكان اشرف» و «قاعده الواحد»؛ از اهم براهين عقلي بر ضرورت وجود امام به حساب مي آيند كه هر يك در صدد ارائه تصويري روشن از يكي از ساحت هاي مسئله امامت است.

هر كدام از براهين پنج گانه مذكور، به صورت مورد پژوهانه به ضرورت وجود امام از سوي خداوند متعال پرداخته و در مواردي اشكالات احتمالي را پاسخ گفته است.

 تأثيرات سياسي جهاني شدن، بر زمينه سازي انقلاب جهاني حضرت مهدي (عج(

رحيم كارگر

اميد درويشي 

چکيده :«جهاني شدن» ضمن به وجود آوردن تحولاتي عميق و ايجاد مرحله اي نوين از زندگي براي بشر، آثار متعددي برجاي گذاشته است. با توجه به اين كه يكي از مباحث مهم انديشه مهدويت، بررسي زمينه هاي انقلاب جهانيِ امام زمان (عج) مي باشد؛ در اين پژوهش تلاش شده است بيان شود كه جهاني شدن چگونه به لحاظ سياسي، مي تواند زمينه ساز انقلاب جهاني امام زمان (عج) باشد. اين نوشتار، ضمن اشاره به برخي آثار سياسي جهاني شدن، با روشي توصيفي ـ تحليلي، به فرصت هايي اشاره مي كند كه بسترهاي مثبت يا منفي شكل گيري قيام و انقلاب امام زمان را به وجود مي آورند.

بررسي و نقد نظرات «ضد مسيح اسلامي» و «اسلام، رداي ضد مسيح» در تطبيق ضد مسيح بر منجي اسلامي

روح الله شاكري زواردهي

 زهير دهقاني آراني   

چکيده :با شكل گيري موج جديدي از اسلام هراسي و اسلام ستيزي در چند دهه اخير در غرب؛ برخي نويسندگان و مبلغان مسيحي در زمينه شيطاني خواندن دين اسلام و انطباق آن با محور شرارت مذكور در كتاب مقدس تلاش كرده اند. اين افراد با طرح نظريه هاي گوناگون، تا بدان جا پيش رفته اند كه از تطبيق منجي اسلامي (امام مهدي(ع)  بر ضد مسيح مذكور در كتاب مقدس (آنتي كرايست) سخن گفته اند.

دراين زمينه، نظريه «ضد مسيح اسلامي»، با استناد به منابع اسلامي و مسيحي، در اثبات يكي بودن ويژگي هاي رفتاري و شخصيتي منجي اسلامي با ويژگي هاي ضد مسيح مذكور در عبارات كتاب مقدس، تلاش مي ورزد و در پي آن، ديدگاه «اسلام، رداي ضد مسيح» اين موضوع را برجسته و امام مهدي (عج)، به روايت شيعيان را مصداق ضد مسيح معرفي كرده است.

از آن جا كه اين نظريات به كمك تبليغات رسانه اي قوي در بستر مذهبي غرب معروفيت بالايي پيدا كرده و زمينه مسموميت فكري عمومي را فراهم كرده اند؛ بررسي و نقد اين ديدگاه ها ضروري به نظر مي رسد. در اين سو، ابتدا به توصيف مقدمات، استنادات و نتايج اين دو ديدگاه پرداخته و سپس مباني و شواهد آن ها بررسي و نقد شده است.

نتيجه، اين كه بسياري از برداشت هاي صاحبان نظريه از كتاب مقدس و نيز آموزه هاي اسلامي ناصحيح است. تطبيق نهايي صورت گرفته نيز اشكالات متعددي دارد كه اصل آن را مخدوش مي كند.

گفتنی است،  مرک  تخصص مهدویت، پنجاه ودومین شماره فصلنامه مهدویت را در 150 صفحه به قمیت 15000 تومان منتشر کرده است./۹۹۸/ن ۶۰۴/ش