راه حلهای کاهش فاصله علم و عمل در ایران
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، دکتر عطاءلله رفیعی آتانی، استادیار گروه مدیریت و فلسفه علم و فناوری دانشگاه علم و صنعت و عضو شورای علمی کنگره بینالمللی علوم انسانی اسلامی و دکتر مصطفی تقوی استادیار گروه فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف در برنامه زاویه شبکه چهارم سیما به ارائه نظرات و دیدگاه های خود درباره مسائل علم و عمل و علوم انسانی پرداختند.
در این برنامه ابتدا به مشکلات نهاد علم و سپس پیرامون راهحلهای کاهش فاصله علم و عمل در ایران از دیدگاه علم پرداخته شد.
رفیعی با اشاره به نگاه به علوم انسانی در ایران گفت: علوم انسانی در ایران دنیایی از نگاه رویایی به آینده است، در حالی که هیچ راه حل قابل اطمینانی برای رسیدن به این رویا ارائه نکرده است و همین دلیلی بر عدم رجوع مدیران اجرایی به اساتید علوم انسانی است.
وی ادامه داد: مشکل دیگر، ترجمهای و وارداتی بودن علومانسانی است؛ اساتید علوم انسانی در بین مردم نیستند و علم آنها بر اساس مشاهدات عینی کنشهای اجتماعی انسانها نیست و دادههای درستی برای تبدیل به علم در اختیار اساتید علوم انسانی نیست.
عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت به دولتی بودن علوم انسانی پرداخت و عنوان کرد: مسئله بعدی دولتی بودن علوم انسانی و نگاه دولتی بالا به پایین است؛ نهادهای خصوصی عملا ضعیف هستند و با وجود توانمندی، آنها در حاشیه قرار گرفتند.
تقوی به اهمیت پاسخ و ارائه راه حل برای تبیین مسئله اشاره کرد و گفت: ما دوگام برای حل مسئله متصوریم؛ شناخت و نوآوری؛ در مسئله شناخت دانش کاربردی یک پارکبان از یک استاد دانشگاه علوم انسانی بیشتر است. در این مسئله ما هنگامی که از دانش ترجمهای دیگر اقوام استفاده میکنیم، در حقیقت به علت تفاوت فرهنگی در به کارگیری روشها شکست میخوریم.
وی ادامه داد:عدم اعتماد متقابل نهاد علم و عمل مشکل دیگری است که مانند یک گرداب عمل میکند، نه نهاد علم میتواند فیش عملیاتی قابل اعتمادی را بنویسد و نه نهاد عمل به درستی فیش عملیاتی نهاد علم را درک میکند.
استاد دانشگاه صنعتی شریف با توضیح ضعف نهاد علم در ساختار اجرایی کشور به دادهپردازی بدون فیش عملیاتی پرداخت و اظهار داشت: علت دیگر ضعف نهاد علم، عدم توجه به قدرت اجرایی یا همان بازو است؛ نهاد علم باید نظام نهادی را بشناسد و تصمیمهای خود را بر اصلاح کامل بازو متمرکز کند، سپس با دقیقتر کردن دادهها و اطلاعات اجتماعیاش، فیشهای عملیاتی دقیقتری را تدوین نماید.
وی توضیح داد: مدیران نیز به جای پرسش از بودجه، باید از سیستم اجتماعی تکنیکی پرسش کنند؛ این در حالی است که سیستم اجتماعی تکنیکی خود بودجهزا است. یک تجربه در علم پزشکی، استاد همزمان با مداوای بیمار، علمش را افزایش میدهد یا به دیگران تدریس میکند، در حالی که یک استاد علوم انسانی سعی دارد بدون بالا و پایین کردن واقعیتها و کنشهای اجتماعی راه حل درستی را ارائه کند.
سپس رفیعی به بیان راه حل برای ایجاد فضای گفتمانی پرداخت و عنوان کرد: راهحل دیگر برای ایجاد فضایگفتمانی این است که مسئلهای را بیاوریم و با تمام ابعادش، در یک فضای علمی به دنبال راه حل آن برویم تا زمانی که برای تدوین فیش عملیاتی، خود را در وضعیت اضطراری ندانیم برای ایجاد فضای گفتمانی اقدام نخواهیم کرد.
در پایان تقوی به راه حل آیندهپژوهی در سازمانها اشاره کرد و توضیح داد: راه حل آخر نهادینگی آیندهپژوهی در سازمانهاست؛ دیگران ابتدا به آشنایی با آیندهپژوهی روی آوردند و به ثمری نرسیدند؛ سپس کارگاههای آموزشی برگزار کردند که نتیجهای نداشت؛ بعد پروژههای آیندهپژوهی تعریف کردند که باز به هدف خود نرسیدند و در نهایت به نهادینگی آیندهنگری در سازمان دست زدند که تا کنون نتایج خوبی را کسب کردهاند.
گفتنی است برنامه زاویه هر چهارشنبه، ساعت 21 از شبکه چهار پخش میشود. /882/ت504/