تبیین «شجره طیبه» در بیانات رهبر انقلاب؛
انقلاب اسلامی؛ مستحکم و پرثمر
مهمترین و روشن‌ترین ویژگی شجره طیبه، ریشه ثابت و پایدار آن و بلکه اصلی‌ترین ویژگی‌های درخت استواری ریشه آن است.
به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری رسا، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ی نظام جمهوری اسلامی همواره اوصاف و ویژگی‌های مختلفی را ابراز داشته‌اند، در این میان یکی از توصیفات پربسامد تعبیر «شجره طیبه» است. با جستجوی اجمالی در بیانات معظّم‌له در دوران رهبری، بیش از ۴۰ بار این توصیف را میتوان یافت. از این رو به مناسبت فرارسیدن ۱۲ فروردین ماه، روز جمهوری اسلامی، بخش فقه و معارف پایگاه اطلاع‌رسانی KHAMENEI.IR به بازخوانی کلیدواژه قرآنی «شجره طیبه» در بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌پردازد.
شجره طیبه درختی پاکیزه و مستحکم است
آیات ۲۴و ۲۵ سوره مبارکه ابراهیم از پرتکرارترین آیات در کلام رهبر معظم انقلاب است که بیش از ۵۰ مرتبه تکرار شده است. در این آیه شریفه همانند بسیاری از آیات دیگر، خداوند متعال برای بیان منظور خویش از مَثَل استفاده کرده است. «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَ‌بَ اللَّـهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْ‌عُهَا فِی السَّمَاءِ تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَ‌بِّهَا ۗ وَیَضْرِ‌بُ اللَّـهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُ‌ونَ.» آیا ندیدی که خداوند چگونه مثلی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش ثابت و شاخه آن در آسمان است؟ میوه‌اش را هر دم به اذن پروردگارش مى‌دهد. و خدا مَثَلها را براى مردم مى‌زند، شاید که آنان پند گیرند.
ریشه‌های این درخت ثابت (أَصْلُهَا ثَابِتٌ) و شاخه‌های آن در آسمان است (وَفَرْ‌عُهَا فِی السَّمَاءِ)، کنایه از آنکه ریشه‌های درخت طیبه ریشهای عمیق و مستحکم و تنه و شاخه‌های آن نیز شاخ و برگی فراگیر است. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها، درخت طیبه میوه و ثمرش را هر دم به اذن و اجازه پروردگارش مى‌دهد. «درخت طیبه، همیشه دارد میوه میدهد؛ بهار و تابستان و پاییز و زمستان هم نمیشناسد؛ این برگها و شاخه‌ها دایم در حال شکوفه کردن و میوه دادن است.»(۱) «میوه‌ی مطابق فصل، میوه‌ی مطابق نیاز، در اختیار و در دسترس جامعه قرار میدهد.»(۲) «میوه‌ی او هم همیشگی است و ...یک بار مصرف نیست.»(۳) «در همه‌ی دورانها میوه‌ی خودش را خواهد داد.»(۴)
خداوند متعال در مقابل این شجره طیبه از شجره‌ای خبیثه سخن به میان آورده است. در آیه ۲۶ سوره ابراهیم از درختی یاد میکند که نه ریشهای مستحکم دارد و نه شاخه‌ای در آسمان؛ درختی که میوه و ثمر شایسته‌ای هم به بار نخواهد آورد. «قرآن میفرماید: «وَمَثَلُ کَلِمَةٍ خَبیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبیثَةٍ اجتُثَّت مِن فَوقِ الأَرضِ ما لَها مِن قَرارٍ»؛ کلمه‌ی خبیثه، مانند درخت خبیثه است که روی زمین میروید و ریشه ندارد.»(۵)
کلمه طیبه به معنای همه حقایق درست عالم است
در آیه شریفه خداوند متعال «کلمه طیبه» را به مانند درختی دانسته است که طیب و پاکیزه است؛ یعنی ویژگی‌های شجره طیبه را دارا است. و در مقابل نیز «کلمه خبیثه» را به درخت خبیثه تشبیه نموده است، درختی که نه ثمر دارد و نه از استحکام لازم برخوردار است. «نکته‌ای را خدای متعال به ما آموزش داده است که لُبِّ واقعیت و اصل حقیقت است و باید آن را بی‌دغدغه فهمید و پذیرفت و از آن استفاده کرد... این، یک اصل است. جاهایی که خدای متعال در قرآن مَثَل می‌زند - «ان اللَّه لایستحیی أن یضرب مثلاً ما بعوضة فما فوقها» - جای دقّت بیشتری است؛ چون در این گونه موارد، قرآن حقیقتِ بزرگ و پایداری را با تکیه بر یک مثال محسوس، برای بیان ما میکند.»(۶) یکی از همین موارد، این دو آیه شریفه است.
در تفاسیر ویژگی‌هایی برای شجره طیبه برشمرده‌اند، ازجمله رشد و نمو، استحکام و استواری، میوه داربودن و ثمره داشتن و طیب و پاکیزه بودن. بنابر این به تعبیر قرآن، اگر کلامی این چنین بود، یعنی استحکام داشت، ثمربخش بود، پاکیزه بود و موجب رشد می‌شد، کلمه طیبه و مصداقی از این شجره طیبه است. «کلمه‌ی طیّب، اقدام درست، اقدام پاکیزه، اقدام برای خدا این‌جوری است، که این می‌ماند، در زمین ریشه می‌دواند، مستحکم میشود و ثمربخش خواهد بود.»(۷) «کلمه طیّبه مثل همین درخت است. همه حقایق درستِ عالم، کلمه طیّبه و کلمات‌اللّه‌اند.»(۸)و اگر کلامی سست و بی‌پایه بود، و نه تنها موجب هدایت و رشد که به گمراهی و ضلالت منتهی می‌شد مصداقی از کلمه خبیثه است.
از نوع بیان قرآن و مَثل آن میتوان دریافت که «کلمه‌ی طیبه خاصیتش این است که وقتی یک جایی به وجود آمد، مرتب از خود برکت و نیکی می‌تراود و به پیرامون خودش نفوذ میدهد.»(۹) با این تعریف کلمه طیبه مصادیق مختلف و گسترده‌ای پیدا خواهد کرد. مصادیقی که همه در ویژگی‌های شجره طیبه مشترکند. مصادیقی همچون خانواده،(۱۰) حیات اسلامی،(۱۱) نظام اسلامی،(۱۲) ارتش،(۱۳)سپاه،(۱۴) بسیج،(۱۵) جهاد سازندگی،(۱۶) یاد شهیدان(۱۷) و ... که در کلام رهبر معظم انقلاب به چشم می‌خورد.
در مقابل برای شجره و کلمه خبیثه نیز مصادیق مختلفی میتوان برشمرد. پدیده‌هایی که جز شومی و نکبت برای جهانیان چیزی به ارمغان نیاورده و ادامه دهنده شجره ملعونه‌ای هستند که در قرآن بدان اشاره شده است. پدیده‌هایی همچون داعش،(۱۸) فساد اقتصادی،(۱۹) نظام اتحاد جماهیر شوروی(۲۰) و در رأس همه اینها رژیم غاصب صهیونیستی که «نباید شک کرد که این شجره‌ی خبیثه‌یی (اسرائیل)که «اجتثّت من فوق الارض ما لها من قرار»، هیچ پایه و پایگاه و استمراری نخواهد داشت و بی‌شک نابود خواهد شد. و شک نباید کرد که حق پیروز خواهد شد و فلسطین به پیکر اسلامی برخواهد گشت.»(۲۱)
در میان بیان مصادیق مختلف برای شجره و کلمه طیبه در تعابیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شجره طیبه انقلاب اسلامی از همه چشم‌گیرتر است و بیش از چهل مرتبه این مسأله تکرار گردیده است. در ادامه ویژگی‌هایی از انقلاب و نظام اسلامی که باعث میشود این پدیده اجتماعی در زمره مصادیق کلمه طیبه قرار گیرد را بررسی می‌کنیم.
رسیدن به حیات طیبه در سایه شجره طیبه انقلاب اسلامی
هدف ملت مسلمان ایران که پشت سر امام بزرگوار نهضت انقلابی خویش را آغاز کردند و در این راه پرمشقت متحمل رنجها و مصائب شدند و از جان و مال خوش گذشتند این بود که «در این کشور و در این خانه‌ی اسلام، حیات طیبه‌ی اسلامی تحقق پیدا کند. ما خواسته‌ایم که در میان ظلمات جاهلیت قرن بیستم، خورشید فروزان اسلام را به درخشش درآوریم.»(۲۲) «حیات اسلامی، حیات طیبه است. حیات طیبه، یعنی زندگی‌ای که کام انسان را شیرین کند و انسان با آن زندگی، احساس آرامش و آسایش نماید.»(۲۳) زندگی‌ای که «هم رفاه مادّی و امنیت اجتماعی و روحی تأمین میشود، و هم صفای معنوی و دانش و بینش و تحقیق و تعبد و خلوص و توجه به خدا مشاهده میگردد.» (۲۴)
درواقع حیات طیبه، مصداق بارز شجره طیبه است، «ما آمدیم تا حیات طیبه‌ی اسلامی را برای کشورمان و برای مردممان بازْتولید کنیم؛ آن را تأمین کنیم. و اگر بخواهیم با یک نگاه وسیع‌تر نگاه کنیم، چون بازتولیدِ حیات طیبه‌ی اسلامی در کشور ما میتواند و میتوانست و میتواند همچنان الگوئی برای دنیای اسلام شود، در واقع آمدیم برای اینکه دنیای اسلام را متوجه به این حقیقت و این شجره‌ی طیبه بکنیم.»
الف) استحکام و ریشه‌داری انقلاب اسلامی (اصلها ثابت)
مهمترین و روشن‌ترین ویژگی شجره طیبه، ریشه‌ی ثابت و پایدار آن و بلکه اصلی‌ترین ویژگی‌های درخت استواری ریشه آن است. در همین راستا بارزترین ویژگی انقلاب اسلامی نیز که تداعی‌کننده شجره طیبه است، استحکام، استقامت و پایداری آن در مقابله با جریانات مخالف و موانع است.
«این یک مثال قرآنیِ الهی است که مصداق آن در زمان ما، انقلاب، نظام اسلامی و رهبری است و تجسمِ آن، امام بزرگوار ماست که اینها زنده‌اند؛ درخت بالنده‌یی هستند که ریشه‌های آن سالم است، در معرض امتحانهای گوناگون قرار میگیرد، دچار مشکلات متعدد و گوناگونی میشود؛ اما بعد از برگ‌ریزان و بعد از یک خزان، باز طراوت بهارانه‌ی دیگری به سراغش می‌آید و میوه میدهد و برگ و بار نشان میدهد و زنده بودن خودش را به همه ثابت میکند. از اول انقلاب تا امروز، ما این قضایا را داشتیم... گاهی یک درخت سالم که ریشه‌هایش سالم و عمیق است، آتش میگیرد؛ اما بعد از آنکه آتش فرو نشست، شما می‌بینید از لابلای کُنده‌های سوخته‌ی همین درخت، جوانه‌ی سبز سربلند میکند. چرا؟ چون ریشه، زنده است. گاهی می‌بینید کسانی به جان این درخت می‌افتند، شاخ و برگ آن را می‌زنند، به آن زخم می‌زنند؛ اما باز می‌بینید که در موسم خود شکوفه میدهد؛ میوه میدهد؛ برگ و بار میدهد. این، عبرت است.»(۲۵) عبرت و تذکر این نکته که «علی‌رغم همه‌ی دشمنی‌هایی که امروز دارد میشود کلمه‌ی طیّبه نظام جمهوری اسلامی روزبه‌روز در حال استحکام بیشتر است.»(۲۶)
پیشرفت نظام، نشانی روشن بر استحکام نظام اسلامی
«پیشرفت نشانه‌ی واضحی دارد، پیشرفت در ریشه‌دار شدن و استحکام نظام جمهوری اسلامی است. یک درخت سالم و ماندگار اگر پنجاه سال از عمرش گذشت، شما به ریشه‌ی او و به تنه‌ی او وقتی مراجعه کنید و آزمایش کنید، دچار پوکی نشده. بعضی درختها سرحالند، بانشاطند، شادابند؛ ده سال، بیست سال، سی سال بیشتر عمر نمیکنند، بعد پوک میشوند. پوک که شدند، احتیاج ندارد که کسی زحمت بکشد برای انداختن آنها، یک باد تندی که بیاید، سرنگون میشوند، از کمر میشکنند؛ اما درختی که استعداد ماندن دارد، دارای این قدرت و ظرفیت هست که بماند، شما می‌بینید دو قرن، سه قرن از عمر این درخت میگذرد، سرسبزی او از روز اولی که برگ کرده، بیشتر است و کمتر نیست، نشاط او در بهار، درختهای دیگر را هم تحت تأثیر قرار میدهد. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها». یکی از پیشرفتهای یک نظام این است که هرچه زمان میگذرد، ریشه‌ی او مستحکمتر بشود، شاخ و برگ او گسترده‌تر بشود، بدنه‌ی آن استحکام بیشتری پیدا کند. امروز بدنه‌ی نظام جمهوری اسلامی، استحکامش از سال ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و آن سالهای اولیه بیشتر است. آن روز دشمنان ما احتمال بیشتری میدادند که بتوانند نظام را سرنگون کنند. امروز امیدهای آنها بمراتب ضعیف شده است و در موارد بسیاری این امیدها تبدیل به یأس شده. این استحکام نظام را نشان میدهد.»(۲۷)
شجره طیبه درختی پاکیزه و مستحکم است
آیات ۲۴و ۲۵ سوره مبارکه ابراهیم از پرتکرارترین آیات در کلام رهبر معظم انقلاب است که بیش از ۵۰ مرتبه تکرار شده است. در این آیه شریفه همانند بسیاری از آیات دیگر، خداوند متعال برای بیان منظور خویش از مَثَل استفاده کرده است. «أَلَمْ تَرَ کَیْفَ ضَرَ‌بَ اللَّـهُ مَثَلًا کَلِمَةً طَیِّبَةً کَشَجَرَةٍ طَیِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْ‌عُهَا فِی السَّمَاءِ تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ بِإِذْنِ رَ‌بِّهَا ۗ وَیَضْرِ‌بُ اللَّـهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُ‌ونَ.» آیا ندیدی که خداوند چگونه مثلی زد و سخن نیک را به درخت پاکیزه‌ای تشبیه کرد که ریشه‌اش ثابت و شاخه آن در آسمان است؟ میوه‌اش را هر دم به اذن پروردگارش مى‌دهد. و خدا مَثَلها را براى مردم مى‌زند، شاید که آنان پند گیرند.
ریشه‌های این درخت ثابت (أَصْلُهَا ثَابِتٌ) و شاخه‌های آن در آسمان است (وَفَرْ‌عُهَا فِی السَّمَاءِ)، کنایه از آنکه ریشه‌های درخت طیبه ریشهای عمیق و مستحکم و تنه و شاخه‌های آن نیز شاخ و برگی فراگیر است. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها، درخت طیبه میوه و ثمرش را هر دم به اذن و اجازه پروردگارش مى‌دهد. «درخت طیبه، همیشه دارد میوه میدهد؛ بهار و تابستان و پاییز و زمستان هم نمیشناسد؛ این برگها و شاخه‌ها دایم در حال شکوفه کردن و میوه دادن است.»(۱) «میوه‌ی مطابق فصل، میوه‌ی مطابق نیاز، در اختیار و در دسترس جامعه قرار میدهد.»(۲) «میوه‌ی او هم همیشگی است و ...یک بار مصرف نیست.»(۳) «در همه‌ی دورانها میوه‌ی خودش را خواهد داد.»(۴)
خداوند متعال در مقابل این شجره طیبه از شجره‌ای خبیثه سخن به میان آورده است. در آیه ۲۶ سوره ابراهیم از درختی یاد میکند که نه ریشهای مستحکم دارد و نه شاخه‌ای در آسمان؛ درختی که میوه و ثمر شایسته‌ای هم به بار نخواهد آورد. «قرآن میفرماید: «وَمَثَلُ کَلِمَةٍ خَبیثَةٍ کَشَجَرَةٍ خَبیثَةٍ اجتُثَّت مِن فَوقِ الأَرضِ ما لَها مِن قَرارٍ»؛ کلمه‌ی خبیثه، مانند درخت خبیثه است که روی زمین میروید و ریشه ندارد.»(۵)
کلمه طیبه به معنای همه حقایق درست عالم است
در آیه شریفه خداوند متعال «کلمه طیبه» را به مانند درختی دانسته است که طیب و پاکیزه است؛ یعنی ویژگی‌های شجره طیبه را دارا است. و در مقابل نیز «کلمه خبیثه» را به درخت خبیثه تشبیه نموده است، درختی که نه ثمر دارد و نه از استحکام لازم برخوردار است. «نکته‌ای را خدای متعال به ما آموزش داده است که لُبِّ واقعیت و اصل حقیقت است و باید آن را بی‌دغدغه فهمید و پذیرفت و از آن استفاده کرد... این، یک اصل است. جاهایی که خدای متعال در قرآن مَثَل می‌زند - «ان اللَّه لایستحیی أن یضرب مثلاً ما بعوضة فما فوقها» - جای دقّت بیشتری است؛ چون در این گونه موارد، قرآن حقیقتِ بزرگ و پایداری را با تکیه بر یک مثال محسوس، برای بیان ما میکند.»(۶) یکی از همین موارد، این دو آیه شریفه است.
در تفاسیر ویژگی‌هایی برای شجره طیبه برشمرده‌اند، ازجمله رشد و نمو، استحکام و استواری، میوه داربودن و ثمره داشتن و طیب و پاکیزه بودن. بنابر این به تعبیر قرآن، اگر کلامی این چنین بود، یعنی استحکام داشت، ثمربخش بود، پاکیزه بود و موجب رشد می‌شد، کلمه طیبه و مصداقی از این شجره طیبه است. «کلمه‌ی طیّب، اقدام درست، اقدام پاکیزه، اقدام برای خدا این‌جوری است، که این می‌ماند، در زمین ریشه می‌دواند، مستحکم میشود و ثمربخش خواهد بود.»(۷) «کلمه طیّبه مثل همین درخت است. همه حقایق درستِ عالم، کلمه طیّبه و کلمات‌اللّه‌اند.»(۸)و اگر کلامی سست و بی‌پایه بود، و نه تنها موجب هدایت و رشد که به گمراهی و ضلالت منتهی می‌شد مصداقی از کلمه خبیثه است.
از نوع بیان قرآن و مَثل آن میتوان دریافت که «کلمه‌ی طیبه خاصیتش این است که وقتی یک جایی به وجود آمد، مرتب از خود برکت و نیکی می‌تراود و به پیرامون خودش نفوذ میدهد.»(۹) با این تعریف کلمه طیبه مصادیق مختلف و گسترده‌ای پیدا خواهد کرد. مصادیقی که همه در ویژگی‌های شجره طیبه مشترکند. مصادیقی همچون خانواده،(۱۰) حیات اسلامی،(۱۱) نظام اسلامی،(۱۲) ارتش،(۱۳)سپاه،(۱۴) بسیج،(۱۵) جهاد سازندگی،(۱۶) یاد شهیدان(۱۷) و ... که در کلام رهبر معظم انقلاب به چشم می‌خورد.
در مقابل برای شجره و کلمه خبیثه نیز مصادیق مختلفی میتوان برشمرد. پدیده‌هایی که جز شومی و نکبت برای جهانیان چیزی به ارمغان نیاورده و ادامه دهنده شجره ملعونه‌ای هستند که در قرآن بدان اشاره شده است. پدیده‌هایی همچون داعش،(۱۸) فساد اقتصادی،(۱۹) نظام اتحاد جماهیر شوروی(۲۰) و در رأس همه اینها رژیم غاصب صهیونیستی که «نباید شک کرد که این شجره‌ی خبیثه‌یی (اسرائیل)که «اجتثّت من فوق الارض ما لها من قرار»، هیچ پایه و پایگاه و استمراری نخواهد داشت و بی‌شک نابود خواهد شد. و شک نباید کرد که حق پیروز خواهد شد و فلسطین به پیکر اسلامی برخواهد گشت.»(۲۱)
در میان بیان مصادیق مختلف برای شجره و کلمه طیبه در تعابیر حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شجره طیبه انقلاب اسلامی از همه چشم‌گیرتر است و بیش از چهل مرتبه این مسأله تکرار گردیده است. در ادامه ویژگی‌هایی از انقلاب و نظام اسلامی که باعث میشود این پدیده اجتماعی در زمره مصادیق کلمه طیبه قرار گیرد را بررسی می‌کنیم.
رسیدن به حیات طیبه در سایه شجره طیبه انقلاب اسلامی
هدف ملت مسلمان ایران که پشت سر امام بزرگوار نهضت انقلابی خویش را آغاز کردند و در این راه پرمشقت متحمل رنجها و مصائب شدند و از جان و مال خوش گذشتند این بود که «در این کشور و در این خانه‌ی اسلام، حیات طیبه‌ی اسلامی تحقق پیدا کند. ما خواسته‌ایم که در میان ظلمات جاهلیت قرن بیستم، خورشید فروزان اسلام را به درخشش درآوریم.»(۲۲) «حیات اسلامی، حیات طیبه است. حیات طیبه، یعنی زندگی‌ای که کام انسان را شیرین کند و انسان با آن زندگی، احساس آرامش و آسایش نماید.»(۲۳) زندگی‌ای که «هم رفاه مادّی و امنیت اجتماعی و روحی تأمین میشود، و هم صفای معنوی و دانش و بینش و تحقیق و تعبد و خلوص و توجه به خدا مشاهده میگردد.» (۲۴)
درواقع حیات طیبه، مصداق بارز شجره طیبه است، «ما آمدیم تا حیات طیبه‌ی اسلامی را برای کشورمان و برای مردممان بازْتولید کنیم؛ آن را تأمین کنیم. و اگر بخواهیم با یک نگاه وسیع‌تر نگاه کنیم، چون بازتولیدِ حیات طیبه‌ی اسلامی در کشور ما میتواند و میتوانست و میتواند همچنان الگوئی برای دنیای اسلام شود، در واقع آمدیم برای اینکه دنیای اسلام را متوجه به این حقیقت و این شجره‌ی طیبه بکنیم.»
الف) استحکام و ریشه‌داری انقلاب اسلامی (اصلها ثابت)
مهمترین و روشن‌ترین ویژگی شجره طیبه، ریشه‌ی ثابت و پایدار آن و بلکه اصلی‌ترین ویژگی‌های درخت استواری ریشه آن است. در همین راستا بارزترین ویژگی انقلاب اسلامی نیز که تداعی‌کننده شجره طیبه است، استحکام، استقامت و پایداری آن در مقابله با جریانات مخالف و موانع است.
«این یک مثال قرآنیِ الهی است که مصداق آن در زمان ما، انقلاب، نظام اسلامی و رهبری است و تجسمِ آن، امام بزرگوار ماست که اینها زنده‌اند؛ درخت بالنده‌یی هستند که ریشه‌های آن سالم است، در معرض امتحانهای گوناگون قرار میگیرد، دچار مشکلات متعدد و گوناگونی میشود؛ اما بعد از برگ‌ریزان و بعد از یک خزان، باز طراوت بهارانه‌ی دیگری به سراغش می‌آید و میوه میدهد و برگ و بار نشان میدهد و زنده بودن خودش را به همه ثابت میکند. از اول انقلاب تا امروز، ما این قضایا را داشتیم... گاهی یک درخت سالم که ریشه‌هایش سالم و عمیق است، آتش میگیرد؛ اما بعد از آنکه آتش فرو نشست، شما می‌بینید از لابلای کُنده‌های سوخته‌ی همین درخت، جوانه‌ی سبز سربلند میکند. چرا؟ چون ریشه، زنده است. گاهی می‌بینید کسانی به جان این درخت می‌افتند، شاخ و برگ آن را می‌زنند، به آن زخم می‌زنند؛ اما باز می‌بینید که در موسم خود شکوفه میدهد؛ میوه میدهد؛ برگ و بار میدهد. این، عبرت است.»(۲۵) عبرت و تذکر این نکته که «علی‌رغم همه‌ی دشمنی‌هایی که امروز دارد میشود کلمه‌ی طیّبه نظام جمهوری اسلامی روزبه‌روز در حال استحکام بیشتر است.»(۲۶)
پیشرفت نظام، نشانی روشن بر استحکام نظام اسلامی
«پیشرفت نشانه‌ی واضحی دارد، پیشرفت در ریشه‌دار شدن و استحکام نظام جمهوری اسلامی است. یک درخت سالم و ماندگار اگر پنجاه سال از عمرش گذشت، شما به ریشه‌ی او و به تنه‌ی او وقتی مراجعه کنید و آزمایش کنید، دچار پوکی نشده. بعضی درختها سرحالند، بانشاطند، شادابند؛ ده سال، بیست سال، سی سال بیشتر عمر نمیکنند، بعد پوک میشوند. پوک که شدند، احتیاج ندارد که کسی زحمت بکشد برای انداختن آنها، یک باد تندی که بیاید، سرنگون میشوند، از کمر میشکنند؛ اما درختی که استعداد ماندن دارد، دارای این قدرت و ظرفیت هست که بماند، شما می‌بینید دو قرن، سه قرن از عمر این درخت میگذرد، سرسبزی او از روز اولی که برگ کرده، بیشتر است و کمتر نیست، نشاط او در بهار، درختهای دیگر را هم تحت تأثیر قرار میدهد. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها». یکی از پیشرفتهای یک نظام این است که هرچه زمان میگذرد، ریشه‌ی او مستحکمتر بشود، شاخ و برگ او گسترده‌تر بشود، بدنه‌ی آن استحکام بیشتری پیدا کند. امروز بدنه‌ی نظام جمهوری اسلامی، استحکامش از سال ۵۹ و ۶۰ و ۶۱ و آن سالهای اولیه بیشتر است. آن روز دشمنان ما احتمال بیشتری میدادند که بتوانند نظام را سرنگون کنند. امروز امیدهای آنها بمراتب ضعیف شده است و در موارد بسیاری این امیدها تبدیل به یأس شده. این استحکام نظام را نشان میدهد.»(۲۷)
حضرت امام، ریشه شجره طیبه انقلاب اسلامی
«اگر نظام جمهوری اسلامی و این انقلاب بزرگ و جهانی را، و رستاخیز عظیمی که در دنیا به وجود آمده، و رستاخیز عظیم‌تری که در درون انسانها پدید آمده، و این تحولی که مسها را طلا کرده است، کلمه‌ی طیبه و شجره‌ی طیبه بدانیم - که هست - ریشه‌ی این شجره‌ی طیبه، همین‌شخصیت عظیمی است که همه چیز از او رویید. او بود که این درخت مبارک را رویاند. او همه چیز بود، و اگر نبود، ما هیچ چیز نداشتیم.»(۲۸)«امام، با شخصیت و عظمت خود و با خصوصیاتی که در او بود و بعد از معصومین(ع) در هیچ کس جز او ندیده‌ایم و نشنیده‌ایم، پایه‌ی اصلی و ریشه‌ی این شجره‌ی طیبه است. این ریشه، باید همیشه محکم و زنده و تازه بماند. یاد امام را با ابعاد حقیقی شخصیت و بیان افکار و بخشهایی از وصیت‌نامه و محکمات و مسلّماتِ فرمایشها و جهتگیریهای او، زنده کنیم و زنده بداریم.»(۲۹)
عوامل ریشه‌داری انقلاب اسلامی
توجه به سنت‌های الهی
از عوامل پایداری ریشه انقلاب اسلامی و استحکام هرچه بیشتر آن توجه به مسائل معنوی و سنت‌های الهی در پبیشبرد کارهاست. تا آنجا که «یکی از خطاهای محاسباتی این است که انسان در چهارچوب عوامل محسوس و صرفاً مادّی محدود بماند؛ یعنی عوامل معنوی را، سنّتهای الهی را، سنّتهایی که خدا از آنها خبر داده است، آن چیزهایی را که با چشم دیده نمیشود، ندیده بگیرد؛ این یکی از خطاهای بزرگ محاسباتی است... نظام جمهوری اسلامی آن کلمه‌ی طیّب است، مثل شجره‌ی طیّبه باقی مانده است، مستحکمتر شده است. امروز نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام، به‌عنوان یک حکومت، به‌عنوان یک مجموعه‌ی سیاسی با سی سال قبل از لحاظ استحکام قابل مقایسه نیست. در دو آیه بعد (میفرماید): یُثَبِّتُ اللهُ الَّذینَ ءامَنوا بِالقَولِ الثّابِتِ فِی الحَیوةِ الدُّنیا وَ فِی الآخِرَة. همان تثبیت و اثبات را مجدّداً تکرار میکند. این عوامل را باید دید؛ در محاسبات ما این عوامل باید به حساب بیاید. همه‌ی عوامل سعادت و شقاوت و پیشرفت و پسرفت و به موفّقیّتها دست یافتن و نیافتن، در چهارچوب عوامل مادّیِ متعارفی که اهل مادّه، اهل محسوسات، به آنها دل خوش میکنند، محدود نمیماند؛ این عوامل در کنارش وجود دارد.»(۳۰)
توجه به وحدت کلمه
عامل دیگر در قوت استحکام ریشه‌های انقلاب اسلامی توجه به وحدت کلمه است «امروز در دنیای اسلام، پول زیاد است، فکر زیاد است، نیروی انسانی قابلی وجود دارد، جمع کثیری از علما، شعرا، نویسندگان، هنرمندان و شخصیتهای سیاسی قابل در دنیای اسلام هستند و بخش عمده‌ای از منابع عظیم مالی و منابع زیرزمینی - معادن خداداد زیرزمینی - در اختیار کشورهای اسلامی است. اگر اینها با هم همسو باشند، یا لااقل علیه هم کار نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد! دشمن کاری میکند که در دنیای اسلام، همه‌ی این منابع انسانی و مالی، در مقابل هم قرار گیرد، رژیم عراق را تحریک کردند؛ هشت سال یک جنگ خانمان برانداز در این منطقه به وجود آوردند، بعد هم کمکش کردند که اگر بتواند این نهال نورسته را به کلّی از بیخ و بن برکند، که البته نتوانستند. «ضرب اللَّه مثلاً کلمة طیّبة کشجرة طیّبة، اصلها ثابت»این خصوصیت کلمه‌ی اسلامی است، قابل ریشه کن کردن نیست.»(۳۱)
دفاع مخلصانه مردم
«درصدد باشید با تمام وجود، از انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی و اسلام عزیز دفاع کنید. نظام جمهوری اسلامی، به برکت همین دفاع مخلصانه و با قدرت مردم، روزبه‌روز ریشه‌دارتر شده است. اگرچه امروز دشمنان ما از توطئه و کید و مکر دست برنمی‌دارند، اما احساس میکنند که روزبه‌روز توطئه‌های آنها کم‌رنگ‌تر و بی‌اثرتر میشود. در گذشته، توطئه‌ی آنها علیه جمهوری اسلامی، هم آسان‌تر و هم مؤثرتر بود؛ اما امروز دشمنان جهانی اسلام و مسلمین حس میکنند که توطئه علیه این نظام، هم مشکل‌تر وهم بی‌اثرتر است؛ چون این درخت تناور و شجره‌ی طیبه، تا اعماق زمین ریشه دوانده است.»(۳۲) فداکاری مردم این نظام را مستحکمتر میکند، «امروز هم اگر جانهائی خودشان را در معرض فداکاری و قربانی شدن برای نظام، برای خدا قرار بدهند و در این راه قربانی بشوند، این نظام مستحکمتر خواهد شد؛ ریشه‌های این نظام مثل همان شجره‌ی طیبه‌ای که در قرآن خدای متعال فرموده است، «أصلها ثابت و فرعها فی السّماء»، اینجور مستحکم است.»(۳۳)
ب) رشد و فراگیری انقلاب اسلامی (وفرعها فی السماء)
ویژگی دیگر درخت طیبه آن بود که شاخ و برگی وسیع داشته و از حرکت بازنمی‌ایستد، دائماً در حال رشد و نمو است. انقلاب اسلامی، نظامی است که در حال قوی شدن، رشد و بالندگی در عرصه‌های مختلف است و در کنار تمام توطئه‌ها، ایجاد یأس و ناامیدی‌ها هیچ‌گاه عقب‌نشینی نکرده و همواره در حال صدور انقلاب، آرمان‌های خود و سوق دادن جامعه انسانیت به تمدن نجات‌بخش آخرالزمان یعنی تمدن نوین اسلامی است.
«خدای متعال به سخن حق برکت داده است و برکت میدهد. «ضرب اللَّه مثلاً کلمةً طیبةً کشجرة طیبة اصلها ثابت وفرعها فی السماء.» ریشه در زمین است، اما شاخ و برگها، تمام فضا را پرکرده است. قضیه همین است. این‌طور نیست که آنها هرچه میخواهند علیه ملت ایران بگویند؛ ما هم مثل بعضی از کشورهای دیگر و بعضی از مسؤولین دیگر، صمٌ‌بکم بنشینیم و در جوابشان حرفی نزنیم. نخیر؛ حرف میزنیم... آن، حرفی است که در دنیا، به فضل الهی، میپیچد. و این، کار خداست که در دورترین نقاط، حرفها را میگیرند، پیامها را میگیرند، حقایق را میفهمند و افشاگریها را انجام میدهند.»(۳۴)
«نظام جمهوری اسلامی، یک جمهوری مثل بقیه‌ی دولتها و جمهوری‌ها و غیر جمهوری‌های دنیا نیست؛ یک نظامِ دارای پیام است. پیام نظام اسلامی پیامی است که ملتهای جهان تشنه‌ی آنند؛ فرق میکند با یک کشوری، با یک دولتی، با هر گونه نظام سیاسی که فقط در فکر یک محدوده‌ی جغرافیائی است؛ آن هم با آدمهائی، در رأس آن، آمیخته و آلوده‌ی به شهوات گوناگون بشری. اینجا مسئله، مسئله‌ی ارزشهاست؛ مسئله‌ی انسانیت است؛ مسئله‌ی نجات ملتها از کمند قدرتهای مداخله‌گر و سلطه‌طلب است. نظام اسلامی ما برای بشریت پیام دارد. همین پیام است که جهانخواران عالم را در مقابل ملت ایران قرار داده.»(۳۵)
این در حالی است که «ما ملتی گمنام و دنباله‌رو سیاست قدرتهای بیگانه بودیم؛ ملتی منفعل در مقابل تصمیم‌گیری دولت‌های متنفذ بودیم؛ یک روز امریکا، قبل از آن انگلیس، یک روز روس؛ اما این شجره‌ی طیبه ما را به یکی از اثرگذارترین ملتهای عالم و اثرگذارترین کشور و ملت در این منطقه تبدیل کرد.»(۳۶)
ج) میوه‌ها و ثمرات انقلاب اسلامی (تؤتی اکلها کلّ حین)
ویژگی دیگر شجره طیبه آن بود که همیشه و در همه حال میوه و ثمره داشته و برای مردم منفعت دارد. این ویژگی نیز در میادین مختلف داخلی و بین‌المللی در نظام اسلامی به وفور یافت میشود. ثمره شجره طیبه این‌گونه نیست که روزگاری به بار نشیند و در ایامی بی‌ثمر باشد. «میوه‌ی او هم همیشگی است و در هر فصلی میوه‌ی خود را میدهد. یعنی یک بار مصرف نیست، مثل خیلی از این حرکاتی که در دنیا انجام میگیرد؛ به اسم انقلاب یا کودتا یا غیر ذلک حکومتها را تغییر میدهند، اما یک بار مصرفند؛ بعد در یک دوره‌ی کوتاهی، قضیه به شکل قبل از آن حرکت و نهضت یا گاهی بدتر برمیگردد. کلمه‌ی حق اینجور نیست؛ کلمه‌ی حق ماندگار است.»(۳۷)
جوانان با بصیرت
از همین جهت است که «جوانهای عزیزی که امام را ندیدند، دوران دفاع هشت ساله را ندیدند، «باکری»ها را ندیدند، شخصیتهای فداکار آن روز را که شهید شدند، ندیدند، اما با همان قدرت، با همان استقامت و با همان بصیرتی در صحنه حاضر میشوند که آن روز جوان تبریزی در بیست و نهم بهمن وارد میدان شد و در طول دوران جنگ تحمیلیِ هشت ساله، در جبهه‌های مختلف از خود دلاوری و فداکاری نشان داد. امروز جوانهای ما همین جورند. این معنایش چیست؟ چرا؟ قضیه چیست؟ قضیه را در حقانیت این سخن باید جستجو کرد: «سخن انقلاب، سخن حق». این، خاصیت حق است. «مثلا کلمة طیّبة کشجرة طیّبه»»(۳۸)
محققان و پژوهشگران
«از ثمرات شیرین این شجره‌ی طیبه، امروز هزاران محقق و پژوهشگر، هزاران عالم و دانشمند، هزاران مغز متفکر و سرانگشت کارآمد در انواع و اقسام عرصه‌ها و صحنه‌هاست؛ چه در علوم انسانی، چه در علوم تجربی، چه در مسائل اجتماعی، چه در سیاست و چه در دین.»(۳۹)
عظمت و پیشرفت کشور
«این کلمه‌ی طیبه و شجره‌ی طیبه‌ی «جمهوری اسلامی» است که محصول آن، بیداری در دنیای اسلام و مجد و عظمت و پیشرفت در کشور ما و میان مردم ما بود. ملت ما از این شجره‌ی طیبه، میوه‌های شیرینی را چید که برای یک ملت، این ثمرات شیرین، حیاتی است.»(۴۰)
عشق، ایمان، همت و بصیرت
«عشق و ایمان، همت و بصیرت؛ اینها را انقلاب به مردم ما و جامعه‌ی ما داد؛ لذا انقلاب شد همان شجره‌ی طیبه‌ای که در قرآن از آن نام برده شده است: «أ لم تر کیف ضرب الله مثلا کلمة طیّبة کشجرة طیّبة». کلمه‌ی طیب مثل درخت نیکونهاد و سالم و طیب است. «اصلها ثابت و فرعها فی السّماء»؛ ریشه‌دار، دارای ریشه‌ی عمیق و مستحکم و دارای شاخ و برگ فراگیر. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها»؛ میوه‌ی مطابق فصل، میوه‌ی مطابق نیاز در اختیار و در دسترس جامعه قرار میدهد. این کلمه‌ی طیبه است؛ انقلاب یک چنین چیزی است.»(۴۱)
بیداری اسلامی
«ثمرات این شجره‌ی طیبه در همه جای دنیای اسلام هم قابل مشاهده است؛ مسلمانان جهان بیدار شده‌اند و هویت اسلامی خودشان را بازیافته‌اند؛ آنها از مسلمانی خودشان احساس عزت کرده‌اند. در کشورهای اسلامی، جوانان، دانشگاهیان، روشنفکران و نخبگان، دلشان مجذوب هدف‌های اسلامی است و برای آن ارزش قائلند؛ برای آن تلاش میکنند. در دنیای اسلام، ملت‌هایی از برکت این شجره‌ی طیبه، هویت حقیقی و هویت ملی و اسلامی خودشان را بازیافته‌اند و با اینکه در طول سالیان متمادی در پنجه‌ی قدرت ابرقدرت‌ها بوده‌اند، احساس قدرت کرده‌اند. امروز فلسطین یک نمونه است، عراق یک نمونه است، شمال آفریقا نمونه‌های متعدی دارد، لبنان یک نمونه است. آرمان، اسلام و استقلال در میان این ملتهاست.»(۴۲)
گناهان و عملکردهای اشتباه، شجره طیبه را ویران میکند
توجه به فواید و برکات شجره طیبه مهم است اما نباید از نظر دور داشت که تضمینی برای همیشگی بودن این ثمرات وجود ندارد. «اگر خود ماها بیاییم بلایی سر درخت بیاوریم؛ فرضاً مثل بعضی از حیوانات، برگهای درخت را کَلَف بزنیم؛ یا بر تنه‌ی درخت با تبر و اره ضربه بزنیم - نه اینکه نشود نابود کرد - درخت خواهد خشکید. دست گناهکار انسان میتواند همین شجره‌ی طیبه را هم خشک بکند. اگر ما بد عمل کنیم، همین شجره‌ی طیبه و این کار الهی و بافت الهی و رزق الهی را میشود خرابش کرد. قدرت ویرانگری انسان، از این حرفها بیشتر است. همچنان که قدرت سازندگی انسان نهایت ندارد، قدرت ویرانگریش هم نهایت ندارد.» (۴۳)
پی‌نوشت:
۱) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۲) بیانات در دیدار جهادگران بسیج سازندگی، ۱۳۸۹/۰۶/۳۱
۳) بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان ، ۱۳۸۸/۱۱/۲۸
۴) بیانات در دیدار بسیجیان، ۱۳۹۸/۰۹/۰۶
۵) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۶) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۷) بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
۸) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۹) خطبه‌ی عقد مورخه‌ی، ۱۳۷۹/۱۲/۱۵
۱۰) همان
۱۱) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
۱۲) سخنرانی رهبر انقلاب در اجتماع عظیم مردم گرگان، ۱۳۷۴/۰۷/۲۶
۱۳) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۱۴) بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۳/۱۲/۲۷
۱۵) بیانات در دیدار بسیجیان استان قم، ۱۳۸۹/۰۸/۰۲
۱۶) بیانات در دیدار جمعی از بسیجیان و فعالان طرح «صالحین»، ۱۳۹۱/۰۹/۰۱
۱۷) گزیده‌ای از بیانات در دیدار اعضاى پژوهشگاه تخصصى شهید سید محمدباقر صدر، ۱۳۹۵/۰۵/۲۵
۱۸) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در «کنگره‌ى جهانى جریانهاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام»، ۱۳۹۳/۰۹/۰۴
۱۹) پیام به مناسبت راهپیمایی ۲۲ بهمن، ۱۳۸۰/۱۱/۲۳
۲۰) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۲۱) بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۳۷۰/۰۸/۱۵
۲۲) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
۲۳)همان
۲۴) بیانات در مراسم بیعت اقشار مختلف مردم، ۱۳۶۸/۰۴/۱۱
۲۵) بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی، ۱۳۸۴/۰۴/۰۷
۲۶) بیانات در دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران، ۱۳۹۵/۰۵/۳۱
۲۷) بیانات در دیدار نیروهای مسلح منطقه‌ی شمال کشور و خانواده‌های آنان، ۱۳۹۱/۰۶/۲۸
۲۸) بیانات در مراسم بیعت مسئولان احداث مرقد امام خمینی(ره)، ۱۳۶۸/۰۴/۲۸
۲۹) بیانات در دیدار جمعی از روحانیون، ۱۳۶۸/۰۵/۱۱
۳۰) بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
۳۱) بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۱۳۷۴/۰۵/۲۴
۳۲) بیانات در مراسم بیعت اقشار مختلف مردم، ۱۳۶۸/۰۴/۰۴
۳۳) بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه‌ی قضائیه، ۱۳۸۸/۰۴/۰۷
۳۴) بیانات در دیدار مردم نوشهر، ۱۳۷۲/۰۲/۱۸
۳۵) بیانات در جمع دانش‌آموختگان دانشگاه امام حسین (ع)، ۱۳۸۹/۰۳/۰۳
۳۶) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۳۷) بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان، ۱۳۸۸/۱۱/۲۸
۳۸) همان
۳۹) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۴۰) بیانات در دیدار بسیجیان استان فارس، ۱۳۸۷/۰۲/۱۴
۴۱) بیانات در دیدار جهادگران بسیج سازندگی، ۱۳۸۹/۰۶/۳۱
۴۲) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۴۳) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۴۴) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
«اگر نظام جمهوری اسلامی و این انقلاب بزرگ و جهانی را، و رستاخیز عظیمی که در دنیا به وجود آمده، و رستاخیز عظیم‌تری که در درون انسانها پدید آمده، و این تحولی که مسها را طلا کرده است، کلمه‌ی طیبه و شجره‌ی طیبه بدانیم - که هست - ریشه‌ی این شجره‌ی طیبه، همین‌شخصیت عظیمی است که همه چیز از او رویید. او بود که این درخت مبارک را رویاند. او همه چیز بود، و اگر نبود، ما هیچ چیز نداشتیم.»(۲۸)«امام، با شخصیت و عظمت خود و با خصوصیاتی که در او بود و بعد از معصومین(ع) در هیچ کس جز او ندیده‌ایم و نشنیده‌ایم، پایه‌ی اصلی و ریشه‌ی این شجره‌ی طیبه است. این ریشه، باید همیشه محکم و زنده و تازه بماند. یاد امام را با ابعاد حقیقی شخصیت و بیان افکار و بخشهایی از وصیت‌نامه و محکمات و مسلّماتِ فرمایشها و جهتگیریهای او، زنده کنیم و زنده بداریم.»(۲۹)
عوامل ریشه‌داری انقلاب اسلامی
توجه به سنت‌های الهی
از عوامل پایداری ریشه انقلاب اسلامی و استحکام هرچه بیشتر آن توجه به مسائل معنوی و سنت‌های الهی در پبیشبرد کارهاست. تا آنجا که «یکی از خطاهای محاسباتی این است که انسان در چهارچوب عوامل محسوس و صرفاً مادّی محدود بماند؛ یعنی عوامل معنوی را، سنّتهای الهی را، سنّتهایی که خدا از آنها خبر داده است، آن چیزهایی را که با چشم دیده نمیشود، ندیده بگیرد؛ این یکی از خطاهای بزرگ محاسباتی است... نظام جمهوری اسلامی آن کلمه‌ی طیّب است، مثل شجره‌ی طیّبه باقی مانده است، مستحکمتر شده است. امروز نظام جمهوری اسلامی به‌عنوان یک نظام، به‌عنوان یک حکومت، به‌عنوان یک مجموعه‌ی سیاسی با سی سال قبل از لحاظ استحکام قابل مقایسه نیست. در دو آیه بعد (میفرماید): یُثَبِّتُ اللهُ الَّذینَ ءامَنوا بِالقَولِ الثّابِتِ فِی الحَیوةِ الدُّنیا وَ فِی الآخِرَة. همان تثبیت و اثبات را مجدّداً تکرار میکند. این عوامل را باید دید؛ در محاسبات ما این عوامل باید به حساب بیاید. همه‌ی عوامل سعادت و شقاوت و پیشرفت و پسرفت و به موفّقیّتها دست یافتن و نیافتن، در چهارچوب عوامل مادّیِ متعارفی که اهل مادّه، اهل محسوسات، به آنها دل خوش میکنند، محدود نمیماند؛ این عوامل در کنارش وجود دارد.»(۳۰)
توجه به وحدت کلمه
عامل دیگر در قوت استحکام ریشه‌های انقلاب اسلامی توجه به وحدت کلمه است «امروز در دنیای اسلام، پول زیاد است، فکر زیاد است، نیروی انسانی قابلی وجود دارد، جمع کثیری از علما، شعرا، نویسندگان، هنرمندان و شخصیتهای سیاسی قابل در دنیای اسلام هستند و بخش عمده‌ای از منابع عظیم مالی و منابع زیرزمینی - معادن خداداد زیرزمینی - در اختیار کشورهای اسلامی است. اگر اینها با هم همسو باشند، یا لااقل علیه هم کار نکنند، ببینید در دنیا چه اتّفاقی خواهد افتاد! دشمن کاری میکند که در دنیای اسلام، همه‌ی این منابع انسانی و مالی، در مقابل هم قرار گیرد، رژیم عراق را تحریک کردند؛ هشت سال یک جنگ خانمان برانداز در این منطقه به وجود آوردند، بعد هم کمکش کردند که اگر بتواند این نهال نورسته را به کلّی از بیخ و بن برکند، که البته نتوانستند. «ضرب اللَّه مثلاً کلمة طیّبة کشجرة طیّبة، اصلها ثابت»این خصوصیت کلمه‌ی اسلامی است، قابل ریشه کن کردن نیست.»(۳۱)
دفاع مخلصانه مردم
«درصدد باشید با تمام وجود، از انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی و اسلام عزیز دفاع کنید. نظام جمهوری اسلامی، به برکت همین دفاع مخلصانه و با قدرت مردم، روزبه‌روز ریشه‌دارتر شده است. اگرچه امروز دشمنان ما از توطئه و کید و مکر دست برنمی‌دارند، اما احساس میکنند که روزبه‌روز توطئه‌های آنها کم‌رنگ‌تر و بی‌اثرتر میشود. در گذشته، توطئه‌ی آنها علیه جمهوری اسلامی، هم آسان‌تر و هم مؤثرتر بود؛ اما امروز دشمنان جهانی اسلام و مسلمین حس میکنند که توطئه علیه این نظام، هم مشکل‌تر وهم بی‌اثرتر است؛ چون این درخت تناور و شجره‌ی طیبه، تا اعماق زمین ریشه دوانده است.»(۳۲) فداکاری مردم این نظام را مستحکمتر میکند، «امروز هم اگر جانهائی خودشان را در معرض فداکاری و قربانی شدن برای نظام، برای خدا قرار بدهند و در این راه قربانی بشوند، این نظام مستحکمتر خواهد شد؛ ریشه‌های این نظام مثل همان شجره‌ی طیبه‌ای که در قرآن خدای متعال فرموده است، «أصلها ثابت و فرعها فی السّماء»، اینجور مستحکم است.»(۳۳)
ب) رشد و فراگیری انقلاب اسلامی (وفرعها فی السماء)
ویژگی دیگر درخت طیبه آن بود که شاخ و برگی وسیع داشته و از حرکت بازنمی‌ایستد، دائماً در حال رشد و نمو است. انقلاب اسلامی، نظامی است که در حال قوی شدن، رشد و بالندگی در عرصه‌های مختلف است و در کنار تمام توطئه‌ها، ایجاد یأس و ناامیدی‌ها هیچ‌گاه عقب‌نشینی نکرده و همواره در حال صدور انقلاب، آرمان‌های خود و سوق دادن جامعه انسانیت به تمدن نجات‌بخش آخرالزمان یعنی تمدن نوین اسلامی است.
«خدای متعال به سخن حق برکت داده است و برکت میدهد. «ضرب اللَّه مثلاً کلمةً طیبةً کشجرة طیبة اصلها ثابت وفرعها فی السماء.» ریشه در زمین است، اما شاخ و برگها، تمام فضا را پرکرده است. قضیه همین است. این‌طور نیست که آنها هرچه میخواهند علیه ملت ایران بگویند؛ ما هم مثل بعضی از کشورهای دیگر و بعضی از مسؤولین دیگر، صمٌ‌بکم بنشینیم و در جوابشان حرفی نزنیم. نخیر؛ حرف میزنیم... آن، حرفی است که در دنیا، به فضل الهی، میپیچد. و این، کار خداست که در دورترین نقاط، حرفها را میگیرند، پیامها را میگیرند، حقایق را میفهمند و افشاگریها را انجام میدهند.»(۳۴)
«نظام جمهوری اسلامی، یک جمهوری مثل بقیه‌ی دولتها و جمهوری‌ها و غیر جمهوری‌های دنیا نیست؛ یک نظامِ دارای پیام است. پیام نظام اسلامی پیامی است که ملتهای جهان تشنه‌ی آنند؛ فرق میکند با یک کشوری، با یک دولتی، با هر گونه نظام سیاسی که فقط در فکر یک محدوده‌ی جغرافیائی است؛ آن هم با آدمهائی، در رأس آن، آمیخته و آلوده‌ی به شهوات گوناگون بشری. اینجا مسئله، مسئله‌ی ارزشهاست؛ مسئله‌ی انسانیت است؛ مسئله‌ی نجات ملتها از کمند قدرتهای مداخله‌گر و سلطه‌طلب است. نظام اسلامی ما برای بشریت پیام دارد. همین پیام است که جهانخواران عالم را در مقابل ملت ایران قرار داده.»(۳۵)
این در حالی است که «ما ملتی گمنام و دنباله‌رو سیاست قدرتهای بیگانه بودیم؛ ملتی منفعل در مقابل تصمیم‌گیری دولت‌های متنفذ بودیم؛ یک روز امریکا، قبل از آن انگلیس، یک روز روس؛ اما این شجره‌ی طیبه ما را به یکی از اثرگذارترین ملتهای عالم و اثرگذارترین کشور و ملت در این منطقه تبدیل کرد.»(۳۶)
ج) میوه‌ها و ثمرات انقلاب اسلامی (تؤتی اکلها کلّ حین)
ویژگی دیگر شجره طیبه آن بود که همیشه و در همه حال میوه و ثمره داشته و برای مردم منفعت دارد. این ویژگی نیز در میادین مختلف داخلی و بین‌المللی در نظام اسلامی به وفور یافت میشود. ثمره شجره طیبه این‌گونه نیست که روزگاری به بار نشیند و در ایامی بی‌ثمر باشد. «میوه‌ی او هم همیشگی است و در هر فصلی میوه‌ی خود را میدهد. یعنی یک بار مصرف نیست، مثل خیلی از این حرکاتی که در دنیا انجام میگیرد؛ به اسم انقلاب یا کودتا یا غیر ذلک حکومتها را تغییر میدهند، اما یک بار مصرفند؛ بعد در یک دوره‌ی کوتاهی، قضیه به شکل قبل از آن حرکت و نهضت یا گاهی بدتر برمیگردد. کلمه‌ی حق اینجور نیست؛ کلمه‌ی حق ماندگار است.»(۳۷)
جوانان با بصیرت
از همین جهت است که «جوانهای عزیزی که امام را ندیدند، دوران دفاع هشت ساله را ندیدند، «باکری»ها را ندیدند، شخصیتهای فداکار آن روز را که شهید شدند، ندیدند، اما با همان قدرت، با همان استقامت و با همان بصیرتی در صحنه حاضر میشوند که آن روز جوان تبریزی در بیست و نهم بهمن وارد میدان شد و در طول دوران جنگ تحمیلیِ هشت ساله، در جبهه‌های مختلف از خود دلاوری و فداکاری نشان داد. امروز جوانهای ما همین جورند. این معنایش چیست؟ چرا؟ قضیه چیست؟ قضیه را در حقانیت این سخن باید جستجو کرد: «سخن انقلاب، سخن حق». این، خاصیت حق است. «مثلا کلمة طیّبة کشجرة طیّبه»»(۳۸)
محققان و پژوهشگران
«از ثمرات شیرین این شجره‌ی طیبه، امروز هزاران محقق و پژوهشگر، هزاران عالم و دانشمند، هزاران مغز متفکر و سرانگشت کارآمد در انواع و اقسام عرصه‌ها و صحنه‌هاست؛ چه در علوم انسانی، چه در علوم تجربی، چه در مسائل اجتماعی، چه در سیاست و چه در دین.»(۳۹)
عظمت و پیشرفت کشور
«این کلمه‌ی طیبه و شجره‌ی طیبه‌ی «جمهوری اسلامی» است که محصول آن، بیداری در دنیای اسلام و مجد و عظمت و پیشرفت در کشور ما و میان مردم ما بود. ملت ما از این شجره‌ی طیبه، میوه‌های شیرینی را چید که برای یک ملت، این ثمرات شیرین، حیاتی است.»(۴۰)
عشق، ایمان، همت و بصیرت
«عشق و ایمان، همت و بصیرت؛ اینها را انقلاب به مردم ما و جامعه‌ی ما داد؛ لذا انقلاب شد همان شجره‌ی طیبه‌ای که در قرآن از آن نام برده شده است: «أ لم تر کیف ضرب الله مثلا کلمة طیّبة کشجرة طیّبة». کلمه‌ی طیب مثل درخت نیکونهاد و سالم و طیب است. «اصلها ثابت و فرعها فی السّماء»؛ ریشه‌دار، دارای ریشه‌ی عمیق و مستحکم و دارای شاخ و برگ فراگیر. «تؤتی اکلها کلّ حین باذن ربّها»؛ میوه‌ی مطابق فصل، میوه‌ی مطابق نیاز در اختیار و در دسترس جامعه قرار میدهد. این کلمه‌ی طیبه است؛ انقلاب یک چنین چیزی است.»(۴۱)
بیداری اسلامی
«ثمرات این شجره‌ی طیبه در همه جای دنیای اسلام هم قابل مشاهده است؛ مسلمانان جهان بیدار شده‌اند و هویت اسلامی خودشان را بازیافته‌اند؛ آنها از مسلمانی خودشان احساس عزت کرده‌اند. در کشورهای اسلامی، جوانان، دانشگاهیان، روشنفکران و نخبگان، دلشان مجذوب هدف‌های اسلامی است و برای آن ارزش قائلند؛ برای آن تلاش میکنند. در دنیای اسلام، ملت‌هایی از برکت این شجره‌ی طیبه، هویت حقیقی و هویت ملی و اسلامی خودشان را بازیافته‌اند و با اینکه در طول سالیان متمادی در پنجه‌ی قدرت ابرقدرت‌ها بوده‌اند، احساس قدرت کرده‌اند. امروز فلسطین یک نمونه است، عراق یک نمونه است، شمال آفریقا نمونه‌های متعدی دارد، لبنان یک نمونه است. آرمان، اسلام و استقلال در میان این ملتهاست.»(۴۲)
گناهان و عملکردهای اشتباه، شجره طیبه را ویران میکند
توجه به فواید و برکات شجره طیبه مهم است اما نباید از نظر دور داشت که تضمینی برای همیشگی بودن این ثمرات وجود ندارد. «اگر خود ماها بیاییم بلایی سر درخت بیاوریم؛ فرضاً مثل بعضی از حیوانات، برگهای درخت را کَلَف بزنیم؛ یا بر تنه‌ی درخت با تبر و اره ضربه بزنیم - نه اینکه نشود نابود کرد - درخت خواهد خشکید. دست گناهکار انسان میتواند همین شجره‌ی طیبه را هم خشک بکند. اگر ما بد عمل کنیم، همین شجره‌ی طیبه و این کار الهی و بافت الهی و رزق الهی را میشود خرابش کرد. قدرت ویرانگری انسان، از این حرفها بیشتر است. همچنان که قدرت سازندگی انسان نهایت ندارد، قدرت ویرانگریش هم نهایت ندارد.» (۴۳)
پی‌نوشت:
۱) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۲) بیانات در دیدار جهادگران بسیج سازندگی، ۱۳۸۹/۰۶/۳۱
۳) بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان ، ۱۳۸۸/۱۱/۲۸
۴) بیانات در دیدار بسیجیان، ۱۳۹۸/۰۹/۰۶
۵) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۶) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۷) بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
۸) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۹) خطبه‌ی عقد مورخه‌ی، ۱۳۷۹/۱۲/۱۵
۱۰) همان
۱۱) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
۱۲) سخنرانی رهبر انقلاب در اجتماع عظیم مردم گرگان، ۱۳۷۴/۰۷/۲۶
۱۳) بیانات در دیدار جمعی از فرماندهان و پرسنل ارتش، ۱۳۷۴/۰۷/۰۵
۱۴) بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، ۱۳۸۳/۱۲/۲۷
۱۵) بیانات در دیدار بسیجیان استان قم، ۱۳۸۹/۰۸/۰۲
۱۶) بیانات در دیدار جمعی از بسیجیان و فعالان طرح «صالحین»، ۱۳۹۱/۰۹/۰۱
۱۷) گزیده‌ای از بیانات در دیدار اعضاى پژوهشگاه تخصصى شهید سید محمدباقر صدر، ۱۳۹۵/۰۵/۲۵
۱۸) بیانات در دیدار شرکت‌کنندگان در «کنگره‌ى جهانى جریانهاى افراطى و تکفیرى از دیدگاه علماى اسلام»، ۱۳۹۳/۰۹/۰۴
۱۹) پیام به مناسبت راهپیمایی ۲۲ بهمن، ۱۳۸۰/۱۱/۲۳
۲۰) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۲۱) بیانات در دیدار جمعی از دانش‌آموزان و دانشجویان، ۱۳۷۰/۰۸/۱۵
۲۲) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
۲۳)همان
۲۴) بیانات در مراسم بیعت اقشار مختلف مردم، ۱۳۶۸/۰۴/۱۱
۲۵) بیانات در دیدار مسئولان دستگاه قضایی، ۱۳۸۴/۰۴/۰۷
۲۶) بیانات در دیدار ائمه جماعات مساجد استان تهران، ۱۳۹۵/۰۵/۳۱
۲۷) بیانات در دیدار نیروهای مسلح منطقه‌ی شمال کشور و خانواده‌های آنان، ۱۳۹۱/۰۶/۲۸
۲۸) بیانات در مراسم بیعت مسئولان احداث مرقد امام خمینی(ره)، ۱۳۶۸/۰۴/۲۸
۲۹) بیانات در دیدار جمعی از روحانیون، ۱۳۶۸/۰۵/۱۱
۳۰) بیانات در دیدار مسئولان نظام، ۱۳۹۳/۰۴/۱۶
۳۱) بیانات در دیدار کارگزاران نظام، ۱۳۷۴/۰۵/۲۴
۳۲) بیانات در مراسم بیعت اقشار مختلف مردم، ۱۳۶۸/۰۴/۰۴
۳۳) بیانات در دیدار رئیس و مسئولان قوه‌ی قضائیه، ۱۳۸۸/۰۴/۰۷
۳۴) بیانات در دیدار مردم نوشهر، ۱۳۷۲/۰۲/۱۸
۳۵) بیانات در جمع دانش‌آموختگان دانشگاه امام حسین (ع)، ۱۳۸۹/۰۳/۰۳
۳۶) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۳۷) بیانات در دیدار جمعی از مردم آذربایجان، ۱۳۸۸/۱۱/۲۸
۳۸) همان
۳۹) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۴۰) بیانات در دیدار بسیجیان استان فارس، ۱۳۸۷/۰۲/۱۴
۴۱) بیانات در دیدار جهادگران بسیج سازندگی، ۱۳۸۹/۰۶/۳۱
۴۲) بیانات در مراسم هفدهمین سالگرد رحلت امام خمینی (رحمه‌الله)، ۱۳۸۵/۰۳/۱۴
۴۳) بیانات در دیدار مدیران و مسئولان استان بوشهر، ۱۳۷۰/۱۰/۱۲
۴۴) بیانات در دیدار مردم قم، ۱۳۶۸/۱۰/۱۹
ارسال نظرات