کاغذ، آتش زیر خاکستر

به گزارش خبرگزاري رسا، وضعیت عجیب بازار کاغذ کتاب این روزها کماکان به قوت خود باقی است و بیم آن می‌رود یک موج شدید افزایش قیمت به دنبال آن باشد. با وجود صدور حواله‌های کاغذ دولتی برای ناشران و نیز گزارش‌های منتشر شده از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر ثبت سفارش تقاضای واردات بیش از ۱۱۳ هزار تن کاغذ و ترخیص بیش از ۴۳ هزار تن از آنها و حتی پیشی‌گرفتن ورود کاغذ نشر به کشور از کاغذ مطبوعات اما آتش زیر خاکستر کاغذ کتاب هنوز چنان سرد نشده است که بتوان آن را بی‌اثر و بازارش را با ثبات دانست.

آمارهای منتشر شده از قیمت کاغذ نشان می‌دهد که با وجود نزولی شدن قیمت کاغذ تحریر در برخی از گرماژهای آن طی روزهای اخیر، میانگین قیمت این محصول در ماه اخیر صعودی بوده است. در بازار کاغذ گلاسه نیز وضعیت به همین منوال است که هر دوی اینها به معنی افزایش نسبی هزینه‌های تولید کتاب در این بخش خواهد بود.

چالش ارزی بازار کاغذ

اما چالش‌های دیگر این بازار طی روزهای گذشته از سال جاری میلادی مساله تأمین ارز برای واردات کاغذ است. در سال گذشته و به دلیل شرایط خاص ارزی کشور عمده کاغذهای وارداتی به کشور بر پایه ارزهایی چون روبل روسیه، لیر ترکیه، روپیه هند و یوان چین صورت می‌پذیرفته است و واردکنندگان به ناچار نرخ تنزیلی را نیز برای این ارزها در نظر می‌گرفته‌اند اما طی ماه‌های اخیر تأمین و تخصیص همین ارزها نیز برای واردات کاغذ به مشکل برخورده است تا جایی که حدود بیش از نیمی از پرونده‌های ثبت و واردات کاغذ طی سال گذشته کماکان موفق به تأمین مالی ارز مورد نظر خود نشده‌اند.

به طور دقیق این موضوع در سال جاری شامل ۳۵ درصد از پرونده‌های ثبتی تاکنون بوده است که کماکان در تهیه ارز با چالش و مشکلات جدی و اساسی روبرو هستند. از سال ۱۳۹۸ نیز بیش از نیمی از پرونده‌های درخواست ارز اگر از حالت تأمین دولتی به تأمین نیمایی تغییر نکرده باشند، با مشکل جدی تأمین ارز مواجه شده‌اند که این مساله تا چند ماه آینده و در صورت تداوم بار دیگر تأثیر خود را بر بازار کتاب به طور مشخص نشان خواهد داد.

در حال حاضر و مطابق با اعلام‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی کاغذ فرهنگی و مطبوعاتی ایران از کشورهایی مانند چین؛ اندونزی، ویتنام، لبنان، ترکیه، قبرس، نروژ، هندوستان، روسیه، فنلاند، اتریش، نروژ، هلند و امارات به ایران می‌رسد. در این میان کشورهای تولید کننده کاغذ در این فهرست بلند بالا تنها محدود به چند نام می‌شود و به طور مشخص سایر مبادی خرید کاغذ در زمره فروشندگان رده دوم و غیر تولید کننده هستند. این مساله به خودی خود در دراز مدت بازار کاغذ را با تلاطم دیگری از حیث تغییر نرخ تمام شده کاغذ برای واردات نیز مواجه خواهد کرد.

همه این موارد در کنار هم نشان از این دارد که بازار کاغذ در سال پیش روی نیز ظاهراً قرار نیست رویی از آرامش را بر خود ببیند./1360/