زنان سرپرست خانوار سرپرست ندارند!

به گزارش خبرگزاري رسا، مادربزرگ خدابیامرزم همیشه می‌گفت، اگر مرد خانه از دنیا برود زن با یک کوپه خاکستر هم می‌تواند چندین بچه قد و نیم قد را بزرگ کند. زندگی خودش هم همینطور بود؛ در جوانی همسرش را از دست داده بود و با دست خالی شش بچه را بزرگ کرده و به ثمر رسانده بود، اما از پینه‌های کف دستانش و خطوط عمیقی که روی صورتش برجای مانده بود، می‌شد فهمید بخشی از این خطوط و چین و چروک‌ها مربوط به کهولت سن و شاید بخش اعظم آن‌ها به مصائب بزرگ کردن شش فرزند با دستان خالی باز‌می‌گردد. گاهی وقت‌ها مدت طولانی به گوشه‌ای از اتاق زل می‌زد. شاید خاطرات تلخ و شیرینش را مرور می‌کرد، اما دست آخر لبخندی بر لبانش می‌نشست؛ فرزندانش به ثمر نشسته بودند و زحماتش به هدر نرفته بود.

دو: حکایت زنان سرپرست خانوار حکایت دیروز و امروز نیست؛ مادربزرگ زن سرپرست خانوار بود و حالا هم چیزی حدود ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار زن سرپرست خانوار به تنهایی بار خانواده را به دوش می‌کشند. زنانی که اگرچه سرپرستی چند بچه قد و نیم قد را بر‌عهده دارند، اما خودشان بی‌سرپرست هستند.

سه: زنان سرپرست خانوار در کشور ما متولی ندارد. اگرچه برخی نهاد‌های حمایتی همچون بهزیستی و کمیته امداد بخشی از این زنان را شناسایی کرده و تحت‌پوشش قرار داده‌اند، اما بسیاری از نهاد‌های تخصصی حوزه زنان و خانواده همچون معاونت زنان و خانواده ریاست جمهوری یا فراکسیون زنان مجلس، انگار هیچ درکی از مسئله زنان سرپرست خانوار ندارند که می‌توان از سخنرانی‌ها، اظهارنظر‌ها و به طور ویژه تصمیم‌گیری‌هایشان متوجه شد.

چهار: آمار رسمی می‌گوید ۳ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر هستند، اما بعید نیست اینجا هم آمار غیر‌رسمی وجود داشته باشد؛ آماری که همیشه از آمار‌های رسمی بیشتر است. آمار غیر‌رسمی زنان سرپرست خانوار شامل زنانی می‌شود که ظاهراً همسر دارند و خانواده دارند، اما بدسرپرستند و خودشان مجبورند بار زندگی را به دوش بکشند و باید تمام اعضای خانواده را زیر بال و پر خود بگیرند. با وجود این حتی اگر همان آمار رسمی را هم در نظر بگیریم زنان سرپرست خانوار متولی می‌خواهند. آن‌ها سرپرست می‌خواهند. نیازمند آن هستند تا نهاد‌های رسمی آن‌ها را به رسمیت بشناسند، مشکلاتشان را دریابند و در کنارشان باشند تا بتوانند فرزندان و اعضای خانواده‌شان را به ثمر برسانند و به جامعه تحویل بدهند.

پنج: رها شدن زنان سرپرست خانوار به حال خود تبعات اجتماعی فراوانی را به همراه خواهد داشت. زنان سرپرست خانوار بسیار در معرض آسیب هستند و این آسیب می‌تواند خانواده و افراد تحت پوشش آن‌ها را هم درگیر کند. با وجود این اگر به سراغ مصوبات مجلس برویم یا سخنرانی‌ها و لوایح دولت را زیر و رو کنیم، سهمی برای زنان سرپرست خانوار پیدا نمی‌شود، انگار‌نه‌انگار آن‌ها هم بخشی از جامعه هستند؛ بخش آسیب‌پذیری اگر به حال خود رها شوند، می‌توانند منشأیی برای بروز بسیاری از آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی باشند، اما عملاً از سوی دولت و نهاد‌های رسمی رها شده‌اند.

شش: نهاد‌های مردمی و خیران، اما همواره زنان سرپرست خانوار را به‌عنوان یکی از محور‌های فعالیت‌هایشان در نظر گرفته و تلاش کرده‌اند تا به سهم خود از این قشر حمایت کنند. حالا هم در رزمایش کمک مؤمنانه، یکی از گروه‌های هدف همین زنان سرپرست خانوار هستند. فرمان مقام‌معظم رهبری برای برپایی رزمایش کمک مؤمنانه و حضور خیران برای کمک به اقشار آسیب‌دیده از بیماری کرونا موجب شده تا یک‌بار دیگر جامعه به بخش‌های آسیب‌پذیری همچون زنان سرپرست خانوار توجه نماید. هم‌اکنون نیز یکی از گروه‌های هدف اصلی برای دریافت سبد‌های معیشتی زنان سرپرست خانوار هستند.

سبد‌های معیشتی و حرکت‌های خیران اگرچه می‌تواند گوشه‌ای از بار سنگینی که بر دوش این زنان می‌باشد را سبک کند، اما واقعیت این است که زنان سرپرست خانوار باید از طریق قانون و نهاد‌های حکومتی مورد حمایت قرار بگیرند و شاید یک سبد کالا نتواند تأثیر چندانی بر زندگی این زنان نان‌آور داشته باشد. هر چند حرکت‌های مردمی تا همین حالا هم توانسته بسیار قوی‌تر و اثرگذارتر از ساختار‌های دولتی یا فراکسیون زنان مجلس به‌عنوان بخش قانونگذار جامعه عمل کند با تمام اینها، زنان سرپرست خانوار به سرپرست نیاز دارند، ساختاری که بتواند آن‌ها را توانمند کند و با ابزاری از جنس قانون مشکلات را از پیش پایشان بردارد./1360/