آرامش بشریت در پناه ایمان

به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری رسا، پنجمین شماره از سلسله یادداشت های حضرت آیت ‌الله صافی گلپایگانی درباره ماه مبارک رمضان با عنوان «آرامش بشریت در پناه ایمان» منتشر شد، متن این مقاله بدین شرح است؛

بشر دنیای مادّی، انسان عصر فضا، جهان سركش و رها شده از التزامات اخلاقی، جوامع ماشینی و اجتماعات سرمایه‎داری كه شب و روز از كار و كوشش برای یك زندگی پر از حرارت مادّی آرام نمی‎گیرند؛ جوامعی كه در آن رشته‎های محكم و استوار فضیلت، پاكدامنی و عفاف یكی پس از دیگری گسسته می‎شود، هر روز ناراحتی‎های روحی و فكری و بی‎اعتمادی تازه‎ای بر سرشان سایه می‎افكند.

جامعه جهانی، گرفتار آخرین مراحل فساد و انحطاط

خیانت و شهوت‎رانی به سر حدّ افراط رسیده است؛ به گونه‎ای كه تاریخ بشر مانند آن را به خود ندیده است.

وضع واقعی برخی انسان‌ها در آخرین مرتبه‌ی انحطاط و پستی و سقوط قرار گرفته و شرافت آن‎ها لكّه‌دار شده و بلكه از میان رفته است؛ چرا كه خوش‌بخت‎ترین آنان در منطق و مكتب مادّی‎گری، كسی است كه در اجتماعات شهوت‌رانی، و در بین مردان پست و كثیف بیشتر و برهنه‎تر، آشكار شود و با بوالهوسان هم پیاله گردد و از این رهگذر و از طفیل این روابط به ظواهر زندگی خود سر و سامان داده و شكم خود را سیر سازد.

در پاره‎ای از نقاط، وضع به طوری است كه زن بدبخت، خواه و ناخواه باید خود را تسلیم امیال حیوانی مردان متجاوز سازد؛‌ و اگر این موازین اخلاقی كه هنوز پرتو ضعیفی از آن، بر دل‎ها می‎افتد از میان برود و این نور خفیف عفّت و پاكدامنی و احترام به ناموس و زن و التزام به انجام غریزه جنسی از طریق ازدواج مشروع از بین برود، و اگر یك برنامه تربیتی اسلامی همه جانبه كه رهبر و راهنمای بانوان به عفاف و پاكدامنی، تعدیل غریزه جنسی، حفظ موجودیّت و شخصیّت ارجمند زن موجود نباشد و یا به اجرا در نیاید، زن هیچ‎گونه استقلالی نیافته و برای جلوگیری از تجاوز به او هیچ قانونی و قدرتی دست به اصلاح نخواهد زد و باید به حكم اجبار، به هر پستی و ننگی تن در دهد. تصوّر مفاسدی كه از تعقیب روش «اختلاط زن و مرد» در اجتماع كنونی بشریت پدید می‎آید، واقعاً سرسام آور است.

آرامش واقعی، گمشده بشریت

بی‎شك، آرامش و آسایش مصنوعی ـ ‎كه با سرگرمی‎ها، شب نشینی‎ها، و مواد تخدیركننده قوای عقلی و روحی فراهم می‎شود ـ نمی‎تواند بشر را سیر و قانع سازد، و افرادی كه بدین ابزار متوسّل می‎شوند از بهتر زیستن واقعی كه با آرامش و سكون روحی و اطمینان قلبی توأم باشد، دورتر می‎شوند.

در چنین جهانی كه تشریح ناكامی‎های آن در این مجال ممكن نیست و آن چه می‎شنویم و می‎بینیم گوشه‎ای از بدبختی‎های جهان انسانی است، یگانه راه علاج برای آرام‌كردن روح بشر، توسّل به نیروی ایمان، تقوا، تقویت قوای اخلاقی و كنترل غرایز حیوانی است.

مللی كه در زور و قدرت مافوق دیگران‌اند و مللی كه ضعیف و خودباخته و غارت‌زده هستند، و بالاخره تمام انسان‎های عصر ما، برای رسیدن به یك حال معتدل، و توازن روحی و برای رفع این همه نگرانی‎ها و تأمین زندگی آرام‌بخش به برنامه‎هایی اطمینان‌بخش، بیش از انسان‎های سال‎ها و قرون پیش نیاز دارند.

تمام برنامه‎های دینی برای تكمیل و ترقّی انسانیّت و تقویت اراده پی‎ریزی شده و حبّ فضیلت، بشردوستی و راهنمایی به سوی اهداف عالی‎تر از اهداف مادّی را مدّ نظر دارد.

 برنامه نجات‌بخش ماه رمضان

یكی از مهم‌ترین این برنامه‎ها، همین برنامه «روزه ماه رمضان» است. آیا می‎دانید و هیچ فكر كرده‎اید كه اجرای این برنامه در هر سال تا چه حدّ انسان را به خود باز می‎گرداند و ضمیر فرد را آگاه و شعورش را بیدار می‎سازد؟

آیا اندیشیده‎اید كه اجرای برنامه ماه رمضان توسّط انسان‎هایی كه در عصر ما گرفتار مسایل مادّی وحیوانی، مسابقات بیهوده، شهوت‎رانی‎های بی‎نهایت شرم‎آور، شركت در مجالس لهو و لعب و رقص، و صدها آفت دیگر شده‎اند، چه آثار نیك و سودمندی دارد و چگونه آنان را از منجلاب این پلیدی‎ها نجات می‎دهد؟

كسانی كه در طول سال به واسطه اشتغالات مادّی حتّی برای لحظه‎ای فرصت توجّه به امور روحانی را نداشته‎اند و از وجدان انسانی خود جدا شده و موج اجتماع، آنان را از این سو به آن سو پرتاب كرده و پناهگاه و آسایشگاهی نیافته‎اند، اكنون در پناه ماه رمضان می‎آرمند و در لذایذ روحانی و معنوی غرق می‎شوند؛ با خدا مناجات كرده و دعا می‎خوانند: «اَللُهَّم اِنّی اَسئَلُكَ اِیماناً تُباشِرُ بِه قَلبِی ...»(1) گریه كرده و اشك می‎ریزند؛ و با روحی سرشار از امیدواری عرض امید نموده و دعای: «اِلهِی لَو قَرَنتَنِی فِی الاَصفاد، وَمَنعَتَنِی سَیبَكَ بَینَ الاَشهاد، وَدَلَلتَ عَلی فَضائِحِی عُیونَ العِباد ما قَطَعتُ رَجائی مِنكَ، وَمَا صَرفتُ تَأمیلی لِلعَفوِ عَنكَ أنَا لاأنسی أیادیَك عِندی»(2) را زمزمه می‎كنند كه دین، منبع امید و خدا مصدر تمام خیرات است و غیر از این مادّیّات، غیر از جنگ‎ها و مسابقه‎ها، خیانت‎ها و جنایت‎ها، استثمارها، پرده‌دری‎ها و بی‎غیرتی‎ها ‎كه خسته‎كننده روح و تاریك كننده باطن و باعث تضعیف اعصاب و پرده خرد و بینش و كشنده غیرت و مردانگی و شخصیّت است عالم دیگر و لذّت‎های بهتری وجود دارد.

می‎فهمند كه آدمی‎زاد می‎تواند به مادّیّات بی‎اعتنا باشد؛ و در مقابل شهوات، امیال تشنگی و گرسنگی، زبان، چشم‎چرانی و... سر خم نكند.

می‎فهمند كه آرامش واقعی روح، در یاد خداست، و در عالم فضایل انسانی صفاتی مانند: راستی و درستی، شكیبایی، بشر دوستی، خدمت به هم نوع، دانش پژوهی، نیكوكاری، فروتنی و دادگری وجود دارد؛ و مزاحمت، دشمنی و كینه، جنگ، بی‎خانمان كردن و صفاتی از این قبیل در آن راه ندارد.

عالم فضایل، عالمی است كه هر چه بشر، عالی همّت و بلندنظر باشد، زودتر در آن به مقصد می‎رسد.

* ثمرات ماه خدا در تعالی جامعه

راستی، كدام مدرسه و چه مكتبی برای تربیت این بشر، بهتر از ماه رمضان است؟

در ماه رمضان؛ شعائر اسلام ـ كه شعائر انسانیّت و فضیلت است ـ زنده می‎شود. نماز جماعت‎ها رونق یافته و در آن مساوات اسلامی و حسّ هم ردیفی و هم قدمی آشكار می‎شود.

غرورها، خودخواهی‎ها، كبرها و طمع‎ها و حسدها همه در ماه رمضان ضمن اجرای برنامه‎هایی از قبیل: ادعیه، مجالس وعظ و خطابه و... به اندازه قابل توجّه ضعیف یا نابود می‎شود.

اگر كسانی كه مادّیّات، چشم بصیرت آنان را كور كرده، این برنامه‎های اسلامی را انجام دهند و از لذایذ مادّی كناره‎گیری نموده و به حال معنوی خود برسند، در یازده ماه دیگر سال نیز از حدود اعتدال، چندان تجاوز نمی‎كنند.

ادعیه‎ای كه در ماه رمضان می‎خوانیم، هر یك درسی آموزنده و راهنمایی برای توجّه به مصالح عموم و آسایش همگان است. این جمله‎ها، گویای احساسات و خواسته‎های روزه‎دار است: «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورِ. اَلّلهُمَّ اَغْنِ كُلَّ فَقیر اَلّلهُمَّ اَشْبِعْ كُلَّ جائِع ...»(3)

ما باید از ماه رمضان حداكثر استفاده را برده و شكر این خوان گسترده و نعمت بی‎دریغ را به جای آوریم و از موائد و غذاهای روحی آن بهره‎مند گردیم.

پی‌نوشت‌ها:

1 ـ خدایا! از تو درخواست می‌کنم ایمانی ثابت که همیشه در قلبم برقرار باشد.

2 ـ از دعای ابی حمزه : معبود من! اگر مرا در قیود در بند كنی، و در بین گواهان عطایت را از من بازگیری؛ و چشم‎های بندگان را بر رسوایی‎های من دلالت دهی; و فرمان دهی مرا به سوی آتش برند، و میان من و نیكان حایل شوی، امیدم را از تو نمی‎گیرم و آرزویم را از عفو تو برنمی‎گردانم. و دوستی تو از دلم بیرون نمی‎رود. من نعمت‌های تو را ـ كه در نزد خود دارم ـ فراموش نمی‎كنم.

3 ـ خدایا! بر اهل قبول شادی و سرور عطا کن، خدایا هر نیازمندی را بی‌نیاز کن خدایا هر گرسنه‌ای را سیر کن./998/د102/ق