اسراف از لوازم اقتصاد سرمایه‌داری است / مسئولیت دشوار شیعیان در دوره معاصر

به گزارش خبرگزاری رسا، آیت‌الله محسن اراکی، استاد سطح عالی حوزه علمیه، امروز، ۲۲ تیرماه در ادامه مباحث «دولت اسلامی» که به صورت مجازی ارائه می‌شود، با بیان اینکه اقامه عدل در بین مردم، مهمترین رسالت انبیاء بوده است، گفت: اقامه حکومتی که بتواند عدل را در نظام اجتماعی پیاده کند، مهمترین هدف رسالت رسل است.

 

وی با بیان اینکه جامعه گروهی هستند که اراده آنها در جهت اراده واحدی  قرار می‌گیرد و به آن نظم و نسق می‌بخشد، به دیدگاه اسلام در مورد نظام اقتصادی پرداخت و افزود: در نظام اقتصادی، از این بحث می‌شود که گردش مالی چگونه باید در سطح اجتماع انجام شود؛ اینکه شرایط عقد مضاربه و شرکت تدوین شود، خوب است، ولی باید ببینیم که خروجی سرجمع قوانین بانکی چه چیزی است و آیا در راستای اقتصاد اسلامی هست؟

 

اراکی تصریح کرد: امروز نگاه مدیران ما در مسائل بانکی برعکس است؛ هنر نظام بانکی این است که بتواند ثروت را در جامعه به گردش در بیاورد، نه اینکه همه ثروت را جمع کند و در دامن عده محدودی قرار دهد و عمده مردم از آن محروم باشند.

 

استاد سطح عالی حوزه، اظهار کرد: خداوند بر این اصرار دارد که ثروت اجتماعی را محدود قرار داده است؛ «اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَ يَقْدِرُ». از منظر اسلام، ثروت محدود است و کسی حق ندارد که همه آن را در یک بخش از جامعه محدود و منحصر کند؛ نظام و مدیران نظام مسئول هستند، وقتی افراد فقیر از ثروت بی‌بهره باشند و برخی آن‌قدر پرخور و شکم‌باره باشند که اسراف می‌کنند.

 

اراکی با تأکید بر اینکه اسراف از لوازم اقتصاد سرمایه‌داری است و ما نمی‌توانیم نظام اقتصادی اسلامی داشته باشیم که در آن اسراف باشد، تصریح کرد: یعنی نظام اقتصاد سرمایه‌داری حتماً توأم با اسراف و نظام اسلامی قطعاً بدون اسراف است؛ چون انسانی را که نظام اسلامی پرورش می‌دهد، در خصال، ارزش‌ها، روابط و آرزوها کاملاً متفاوت از انسان لیبرالیستی است.

 

اراکی تصریح کرد: اینکه گفته می‌شود ما باید با جهان در تعامل باشیم، بسیار قابل بحث است؛ ما چه چیزی قرار است از آنها بگیریم و چه چیزی بدهیم؛ اگر چیزهایی مانند ابزارها و اختراعات علمی و علوم ابزاری به ما بدهند، باید استفاده کنیم و خوب است، ولی در اینکه این ابزار را چگونه به کار بگیریم، در تضاد مطلق با آنان هستیم و نمی‌توانیم داد و ستد و تعامل کنیم.

 

استاد سطح عالی حوزه علمیه تصریح کرد: اینها موضوعات فقه نظام اجتماعی است که حوزه باید آن را تعریف و تدوین کند. اینکه ما سخن از حکومت فقیه عادل می‌کنیم صرف حکومت فقیه عادل موضوعیتی ندارد بلکه مهم، اجرای حکم الهی است.

 

اراکی ادامه داد: خداوند فرموده که در روز قیامت هر فرد و امتی با امامشان به صحرای محشر خواهند آمد؛ یعنی اگر فرمان حاکم بر جامعه، فرمان خدا شد که امام آورنده آن است، هویت جامعه، هویت امام می‌شود.

 

وی با بیان اینکه چقدر زیارات ائمه سازنده است، اضافه کرد: در فرازی از آن بیان شده که «امری لامرکم متبع» یا «امری لامرکم سلم»؛ یعنی فرمان تو بر من جاری است و رفتار ارادی من از خواست امام سرچشمه می‌گیرد، لذا اتحاد هویت و شخصیت اجتماعی پیش می‌آید و شخصیت واحدی شکل می‌گیرد که نمادش امام است.

 

استاد سطح عالی حوزه علمیه بیان کرد: در روز حقیقت(قیامت) که مَجاز نیست، گفته می‌شود ما کاری به اسم و نام شخصی تو نداریم؛ برای ما مهم است که امام تو کیست؟ بحث بر سر جامعه و نماد اجتماعی است. به همین دلیل، مسئولیت شیعه در دوره کنونی خیلی سنگین است؛ ما نباید جامعه‌ای داشته باشیم که اینقدر نکات منفی در آن وجود دارد. ما ادعا داریم که نماد، هویت و شخصیت اجتماعی ما شیعان امام علی(ع)، حضرت محمد(ص) و حضرت فاطمه(س) است، لذا باید امر علوی و محمدی و فاطمی بر جامعه حاکم باشد.

 

اراکی تصریح کرد: فرمایشات رهبری در سالگرد امام بسیار اساسی بود؛ ایشان فرمان تحول صادر کردند، تحول مد نظر ایشان در مسیر اسلامی‌سازی است، در حالی که دولتمردان ما تاکنون قالب‌های دولتداری را از غرب گرفته و مقداری دستکاری کرده‌اند. فضای عمومی و دانشگاه‌ها و اندیشه‌ای حاکم بر دنیا هم فضای مخالف با ما هست و ما را مسخره می‌کنند و همین یکی از روش‌های غرب برای انزوای تفکر درست اسلامی در اقتصاد، سیاست، مدیریت و ... است.

 

استاد سطح عالی حوزه اظهار کرد: البته ما کاری به حرف‌های سلیقه‌ای که به نام اسلام و دین زده می‌شود، نداریم، ولی سخنانی که مستند به قرآن و روایت معتبر است، نباید هیچ تردیدی در بیان آن داشته باشیم و با قاطعیت باید آن را بگوییم و از آن دفاع کنیم.

 

وی با اشاره به مقدمات حکومت صالحین، افزود: برای تشکیل حکومت صالحین، ابتدا باید تعریف درستی از مدیر صالح داشته باشیم؛ مدتی گفتند مدیر صالح کسی است که تقوای شخصی داشته باشد، ولی امام علی(ع)، کمیل را از فرمانداری منطقه‌ای عزل کرد و پیامبر به ابوذر گفت که تو خیلی فرد صالحی هستی، ولی هیچ فرمانروایی را قبول نکن، چون تو مدیر نیستی. اینکه کسی در مسجد صالح است، حتماً در اداره هم صالح است، جای بحث دارد؛ همچنین باید تشکیلات خود را طوری بچینیم که اجازه ندهیم افراد ناصالح وارد آن شوند.

 

وی اضافه کرد: تشکیلات اداری باید طوری باشد که فرد غیرصالح نتواند وارد آن شود؛ اینکه کسی می‌آید اختلاس می‌کند و بعد فرد دیگری را جای او می‌گذارند و بعد از مدتی او هم آلوده می‌شود، معلوم است خللی در نظام اداری وجود دارد. امروز ۴۱ سال از انقلاب گذشته است؛ افراد را می‌شناسیم و عذری نداریم که گفته شود مسئولی، کسی را سر کار بیاورد و بعد از مدتی بد از آب در آید؛ باید افرادی را که تجربه پس داده‌اند، در مسئولیت‌ها بگذاریم.