هیأت‌ها؛ پیش‌گام در رعایت پروتکل‌ها / برگزاری مراسمات؛ خواسته همه مسؤولان

اشاره: عزاداری ماه محرم و تعظیم شعائر حسینی یکی از مهمترین اعتقادات دینی شیعیان است که با زندگی مردم عجین شده اما امروزه با توجه به شیوع ویروس کرونا بحث های فراوانی در زمینه برگزار مراسمات مذهبی در این ماه وجود دارد.

رهبر معظم انقلاب نیز در سخنرانی عید قربان بیان کردند«همه‌ سوگواران حسینی، هیئت‌ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می کند، عمل کنند زیرا موضوع بسیار مهم است».

در این میان برخی افراد به دلیل شیوع ویروس کرونا بر تعطیلی مراسمات مذهبی و عزاداری های ماه محرم تأکید دارند در حالی که بازارها، پاساژها و بسیاری از مکان های دیگر که براساس آمارهای رسمی مهم ترین نقاط انتقال ویروس کرونا به شمار می روند دایر هستند و این افراد انتقادی نسبت به آنها ندارند.

از این رو سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، در گفت‌وگویی تفصیلی با حجت الاسلام والمسلمین جوشقانیان، عضو هیأت امنای مؤسسه روایت سیره شهدا و از خطبای کشوری موضوع عزاداری ماه محرم با رعایت پروتکل های بهداشتی را بررسی کرده است.

حجت الاسلام‌ والمسلمین جوشقانیان با انتقاد از برخی سخنان در زمینه تعطیلی ماه محرم می گوید: مگر توانایی مذهبیون و انسان های ارزشمندمدار برای رعایت پروتکل ها کمتر از دیگران است، یعنی در بعضی از مجامع اجتماعی دیگر مانند بانک، بازار، بعضی از فضاهای ورزشی و برخی فروشگاه ها قدرت‌شان بر کنترل و مهار کردن ویروس بیشتر از محافل مذهبی است؟

متن کامل این گفت‌وگو تقدیم خوانندگان خبرگزاری رسا می‌شود.

رسا ـ حضرت آقا بیان کردند همه‌ سوگواران حسینی، هیأت‌ها و مداحان موظفند به هرچه ستاد ملی مبارزه با کرونا اعلام می کند، عمل کنند زیرا موضوع بسیار مهم است؛ در زمینه تبیین قواعد فقهی این موضوع توضیحاتی بفرمایید؟

ماه محرم و عزاداری امام حسین(ع) تکریمش از افضل قربات است ولی امروز با وضعیتی که در قصه کرونا پیش آمده، از افضل واجبات است، زیرا مبانی فقهی تکریم معنوی فرهنگ عاشورا و امام حسین(ع) و اهل بیت(ع) خیلی متقن و محکم است.

نیازها و ضرورت های عالم وجودمان دو دسته است، نیازهای طبیعی، غریزی، و حفظ جان واجب است، حفظ سلامت واجب است، مقدمات آن هم لازم است اما آیا حفظ معنویت و ارتقاء معنویت لازم نیست؟ ممکن است گفته شود کجای قرآن و کجای روایات چنین موردی آمده است؟

الَّذِینَ إِنْ مَکنَّاهُمْ فِی الأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ، آنهایی که توفیق دارند در حاکمیت قرار گیرند و مدیریت جامعه به دست آنها است، قرآن می گوید اولین رسالت آنها ارتزاق معنوی جامعه و تغذیه معنوی جامعه است اعم از اقاموالصلاه، ایتاء زکات، امر به معروف و نهی از منکر، یعنی ما چهار دسته تغذیه داریم.

تغذیه جسمی، روحی، معنوی و علمی که همه آنها در پایگاه خود لازم است، اگر ما می توانیم با حفظ سلامت توفیقات معنوی را روز افزون کنیم چرا این کار نکنیم؟ یعنی زدن ماسک، رعایت ضوابط بهداشتی و رعایت پروتکل ها امکان دارد و از سوی دیگر نیز قصه معنوی عاشورا که همه معارف دین ما، مبدأ آن عاشورا و فرهنگ عاشورا است ضرورت دارد و لازم است.

اگر به قصه معنوی توجه نشود فاجعه می شود اگر به ابعاد مادی، غریزی، جسمی و ابعاد سلامت توجه می شود در حالی که جسم، مرکب روح ما است، خوراک روحی و معنوی ما به مراتب مهم تر از خوراک جسم است که اگر از آن غفلت شود، انسان به هبوط و سقوط می رسد و ارزش های معنوی جامعه پایمال می شود.

روح مواسات، ایثار، روح گذشت، روح اکرام، روح اطعام و این موارد از دل فرهنگ عاشورا اقامه می شود. من در فرودگاهی نشسته بودم یک نفر آمد سؤال کرد چرا این همه در حرم امام حسین(ع) قبه و بارگاه است؟ پاسخ دادم به خاطر این که اگر آن حرم تکریم شود از دل آن حرم فرهنگ زیبایی ها، پاکی ها، ارزش ها و نیکی ها به همه جا صادر می شود.

اگر آن فرهنگ عاشورا، تحت تأثیر و تحت الشعاع قرار گیرد و کمرنگ شود، در جامعه ما روح انسانی، مواسات و از خود گذشتگی کم سو می شود؛ در قصه کرونا در جامعه غربی چه شد؟ ماسک ها را دزدیدند و قیمت ها چندین برابر شد اما در جامعه دینی ما به برکت فرهنگ عاشورا که فرهنگ ایثار است از جان خود می گذرند تا سلامت به مردم جامعه هدیه کنند.

اگر از مبانی فقهی سؤال کنید، ضرورت حفظ جان و رعایت مباحث سلامت لازم، اما ضرورت مباحث معنوی در جایگاه و پایگاه خودش هم لازم است، بنابراین دوستان در ستاد ملی مبارزه با کرونا باید به نگاه معنوی و دینی نیز توجه داشته باشند و مباحث فرهنگ عاشورا و امام حسین(ع) نیز در ضوابط دیده شود.

رسا ـ برخی افراد سخنان حضرت آقا مبنی بر معیار بودن دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا را دلیلی برای تعطیلی مجالس امام حسین(ع) می دانند، در حالی‌که افراد فراوانی با استناد به سخنان ایشان در برگزاری مراسمات شب قدر مبنی بر بررسی برگزاری مراسمات از سوی کارشناسانی که دغدغه دین دارند، برگزاری جلسات امام حسین(ع) را حتمی می دانند اما معیار باید دستورات ستاد ملی مبارزه با کرونا باشد، نظر و تحلیل شما در این زمینه چیست؟

مگر توانایی مذهبیون و انسان های ارزش‌مدار برای رعایت پروتکل ها کمتر از دیگران است، یعنی در بعضی از مجامع اجتماعی دیگر مانند بانک، بازار، بعضی از فضاهای ورزشی و برخی فروشگاه ها قدرت‌شان بر کنترل و مهار کردن ویروس بیشتر از محافل مذهبی است؟!

مگر توانایی مذهبیون و انسان های ارزش‌مدار برای رعایت پروتکل ها کمتر از دیگران است؟!

تأثیرگذاری محافل مذهبی اعم از ستادهای نمازجعه، نماز جماعات تا مراسمات مذهبی و هیأت ها در انتقال ویروس، زیر نیم درصد است، در مورد کدام هیأت گفته شده که در ماه مبارک یا ایام دیگر به واسطه آنها ویرویس منتشر شده است؟ چنین موردی نداریم زیرا شرایط و ضوابط کاملا رعایت شده است.

دوستان ما در ستاد ملی مبارزه با کرونا و مراجع دیگر توجه داشته باشند، انقلابیون و مذهبیون به رعایت تعالیم دینی و فتواهای مراجع عظام تقلید به ویژه رهبر معظم انقلاب، اهتمام‌شان صد برابر بیشتر از دیگران است یعنی من طلبه زمانی که در مقام تریبون و سخنرانی در مجمع عمومی قرار می گیرم حتما بایستی اولویت هایی که رهبر معظم انقلاب امر کرده اند را رعایت کنم.

بنابراین دوستان ستاد ملی مبارزه با کرونا و عزیزانی که تأثیر گذار هستند توجه کنند، هیأت های مذهبی از آنچه که این ستاد گفته است چند گام جلوتر هستند و پروتکل ها را زیباتر و بهتر رعایت کرده اند و حتی خودشان مسؤول تکثیر سلامت و رعایت سلامت جامعه را برعهده دارند در نتیجه دیده می شود در امداد رسانی و مواسات تأثیر فراوانی دارند.

رسا ـ مسؤولان و دولت مردان تأکید دارند در شرایط کرونا چرخه اقتصاد کشور نباید تعطیل شود که البته دغدغه درستی هم هست، اما آیا نباید چنین حساسیتی و دلسوزی را برای چرخه معنویت و فرهنگ کشور و مردم داشت؟

قطعا باید این گونه باشد مگر می شود یک بعدی نگاه کرد، یعنی فقط به مباحث مادی توجه داشته باشیم و مباحث معنوی مدنظر نباشد؛ مانند این است که یک پدر در خانه به کفش بچه، پوشاک، مرکب و موبایل بچه توجه کند اما دریغ از این که چهار خط قرآن به بچه یاد دهد، دریغ از دو خط نهج البلاغه، دریغ از تعلیم و تربیت در مباحث معنوی، در این صورت چه می شود؟

توجه دولت مردان به مباحث معنوی

حتما باید توجه دولت مردان ما به مباحث معنوی، مباحث ارزشی، مباحث شهدایی، مباحث عاشورا، محرم و صفر فوق العاده پررنگ باشد تا این محفل برگزار شود در حالی که پروتکل ها هم رعایت شود.

اما نباید یک جانبه به بهانه ویرویس کرونا محافل عاشورا تعطیل شود؛ مگر در شرایط امروزی پزشک می تواند کارش را تعطیل کند و بگوییم آقای پزشک سر کار خود نیاید چون کرونا است، در این صورت همه چیز نابود می شود.

ما یک پزشک مادی داریم و یک پزشک معنوی، محافل محرم، محافل عاشورا، ذاکر اهل بیت(ع)، آن سخنرانی که به مجلس اهل بیت(ع) می آید پزشک معنوی است، برای ارتزاق معنویت نمی توانیم بگوییم چون کرونا آمده برو در خانه خودت بنشین.

در دوران کرونا چنانچه پزشک مادی، اصول و ضوابط را با پوشیدن لباس خاص، ماسک و دستکش رعایت می کند، آقای پزشک معنوی هم ارزش ها و ضوابط را رعایت کند در عین حال تکلیف شرعی و الهی خود را انجام دهد.

رسا ـ مسؤولان کشور در ارتقای معنویت جامعه چه وظیفه ای دارند یا به عبارت دیگر دولت اسلامی چه وظیفه ای در تعالی اخلاقی جامعه در دوران کرونا دارد؟

چنانچه گفته شد آیه کریمه قرآن می فرماید الَّذينَ إِنْ مَکَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقامُوا الصَّلاةَ یعنی اولین رسالت مدیران جامعه اسلامی و دینی توسعه معنوی است، گسترش معنویت و تعمیق معنویت است، ارزش‌گذاری ها را بایستی با مناط ها، ملاک ها و شاخصه های معنوی رونق دهند.

یعنی مدیر جامعه امروز ما همچنان که باید توجه جدی به قصه کرونا داشته باشد تا مردم آسیب نبینند، باید توجه آن به محرم و عاشورا نیز جدی باشد که مبادا کمرنگ شود و محصول چند صد ساله علمای بزرگ ما و مومنین و مومنات در پایه گذاری این فرهنگ که مقدمه و بسترساز امر ظهور است کمرنگ شود زیرا ما نمی توانیم منهای فرهنگ عاشورا و محرم، فرهنگ دیگری داشته باشیم.

مدیران جامعه اسلامی همچنان که توجه به مباحث اقتصاد، مباحث مادی و مباحث ظاهری دارند باید نگاه‌شان به ارزش های متعالی دینی نگاهی جدی و راهبردی باشد طبیعتا فردی که در ستاد ملی مبارزه با کرونا می نشیند باید عرق معنوی، تخصص معنوی و دغدغه معنوی نیز داشته باشد و صرفا مباحث مادی نیست.

پزشکی که می خواهد در پایگاه سلامتی جامعه، تأثیر گذار باشد اگر توجهی به نماز مریض نداشته باشد، روحیه مریضی که اهتمام به مباحث معنوی دارد، به هم می ریزد؛ اگر این فضای پزشکی و پرستاری خارج از وجهه معنوی باشد مریض از نظر روحی نابود می شود و این پزشک طبابت نکرده و خدایی نخواسته خیانت صورت گرفته است؛ به عبارت صریح تر ابعاد مادی و معنوی در طول هم نیستند زیرا قرآن کریم به مباحث معنوی اولویت می دهد و توجه جدی تر باید به مباحث معنوی باشد.

رسا ـ با توجه به وضعیت کرونایی که امروزه پیش آمده است به نظر شما هیأت های مذهبی باید چه برنامه ای برای برگزاری مجالس امام حسین(ع) داشته باشند که هم اقامه عزای امام حسین(ع) بشود و هم سلامت مردم و پروتکل ها محفوظ بماند؟

برخی از افراد در جایگاه مذهبی ابراز نظر می کنند که کرونا به خادم امام حسین(ع) و نوکر امام حسین(ع) کاری ندارد که ما این حرف ها را قبول نداریم. بیماری برای همه است؛ خود ذوات ائمه معصوم(ع) مگر مریض نمی شدند و به پزشک مراجعه نمی کردند بنابراین چه حرفی است که بگوییم در فضای تقدس و تبرک احتمال این که ویروس بیاید، نیست؛ این حرف از ریشه و مبنا خلل و اشکال دارد.

برخی از افراد در جایگاه مذهبی ابراز نظر می کنند که کرونا به خادم امام حسین(ع) و نوکر امام حسین(ع) کاری ندارد؛ ما این حرف ها را قبول نداریم.

اگر موارد بهداشتی در فضای هیأت هم رعایت نشود احتمال بیماری وجود دارد، پیامبر عظیم الشأنی(ص) که تعالیم نورانی اسلام را به ما یاد داده است از همه نظیف تر و تمیز تر بوده و رعایت شؤون بهداشتی را بهتر و بیشتر داشته است و این تعالیم نورانی که شب آب را نشسته یا روز ایستاده بخور، برای سلامتی انسان و سلامتی جسم ما است.

بنابراین هیأت ها باید توجه مضاعف و بیشتری نسبت به قصه کرونا داشته باشند، یعنی اگر دیگران در فضای سکولار، فضای لائیک و فضای بی دینی برای سلامتی جسم و دنیا موارد بهداشتی را رعایت می کنند ما به طریق اولی باید رعایت کنیم زیرا می خواهیم این دین، این اسلام و ارزش ها در خدمت تکثیر معنویت و اعتلای کلمه الله باشد.

مسؤول هیأت، سخنران هیأت، مداح هیأت، شاعر هیأت، مجری هیأت، علمدار هیأت و شرکت کننده هیأت باید موارد را به طریق اولی اعم از ماسک زدن، استفاده از دستکش، رعایت فاصله ها و حدود و ثغوری که ستاد ملی مبارزه با کرونا تعریف کرده است به تمامه رعایت کند در این صورت می گوییم توکل به خدا، ما رعایت می کنیم و خدای متعال خودش نصرت کند و از باب این که هیأت متبرک است و عطر و بوی امام حسین(ع) و یارانش دارد، بلا را دور می کند.

اما دلیل نمی شود که ما رعایت نکنیم؛ حتما غذای امام حسین(ع) تبرک است اما به هر حال ممکن است با رعایت نشدن پروتکل ها، همین غذا هم خدایی نخواسته آلودگی گیرد، اگر چاقو و خنجر به وجود امام حسین(ع) اثر می کند ممکن است بلایی و گرفتاری بر زائر امام حسین(ع) عاشق امام حسین(ع)، سینه زن و عزادار امام حسین(ع) هم تأثیر گذار باشد.

ما نمی توانیم بگوییم همه در حرم امام حسین(ع) بیایند و هیچ کس را تفتیش نکنید، زیرا اینجا بمب اثر نمی گذارد، پس این همه انفجار در حرم های مطهر چیست؟ اگر بمب باعث نابودی حرم می شود، ویروس نیز وارد و موجب مریضی می شود؛ بنابراین رعایت پروتکل ها قطعا، نه تنها واجب بلکه اوجب است و رعایت ما باید از دیگران نیز بیشتر باشد.

رسا ـ به چه دلیل رسانه ها در زمینه برگزاری مراسمات مذهبی دست به کار می شوند و شیوع ویروس کرونا را برجسته می کنند اما در زمینه شیوع ویروس کرونا در ورزشگاه ها و بازارها و پاساژها ساکت هستند؟

ما به مدیران جامعه اسلامی خودمان حسن ظن داریم و نمی گوییم خدایی ناخواسته کسی ریگی به کفش دارد، اما دشمن، دست از دشمنی خودش به صورت ذاتی بر نمی دارد و  تلاش می کند در یک نقطه تقابل، علم و معنویت را مقابل هم قرار دهند حال آنکه چنین نیست.

کدام مکتب و کدام مذهب به اندازه اسلام به مباحث بهداشتی و سلامت جسم و ورح جامعه این مقدار تأکید کرده است؟ این مقدار آیات و روایات، این مقدار سیره اهل بیت(ع) در کدام مکتب وجود دارد؛ حضرت امام خمینی(ره) دستمالی که برای گریه و اشک داشتند با دستمال برای آب بینی استفاده می کردند، مجزا بود که پزشک اروپایی می گوید زمانی این صحنه را مشاهده کردم، دیدم چه مقدار اسلام در بهداشت دقیق است.

زمانی که اسلام این گونه است دشمن چگونه می خواهد بهره برداری کند و در نقطه ای علم و معنویت را مقابل هم قرار دهد؟ اتفاقا برعکس است و ما می خواهیم بگوییم نظیف ترین مجامع، مجامع مذهبی و هیأت های ما است و به صورت کامل ضوابط و شرایط ستاد ملی مبارزه با کرونا رعایت می شود.

البته اگر بخواهند گردن مدیران نظام و مسؤولان بهداشت و زحمتکش ما بیاندازند که این ها می گویند، مراسمات مذهبی و محرم تعطیل شود، را قبول نداریم و اصلا قابل پذیرش نیست و خود این عزیزان اصرار دارند که محافل ما در ماه محرم برگزار شود.

اما دشمن به دلیل ضربه خوردن از عاشورا و سیلی خوردن از فرهنگ امام حسین(ع) این خط را دنبال می کند؛ از سوی دیگر همه آنچه از خیرات و پاکی که مشاهده می شود، محصول فرهنگ عاشورا است و عاشورا چشمه جوشانی است که برای همیشه شفا بخش است، چنانچه در ماه محرم و صفر آمار جرائم در کشور اسلامی به مراتب کم می شود، عرق خورها و قماربازها به عظمت مام حسین(ع) در این دهه کاری نمی کنند؛ طبیعی است دشمنی که قسم خورده ما را به زمین زند، هر کاری می کند که این فرهنگ تحت الشعاع قرار گیرد و کم سو شود.

همه مدیران ما در عرصه جامعه اسلامی با هر سلیقه ای که هستند، نگاه آنها به فرهنگ عاشورا نگاه محترمی است اما دشمن در فضای مجازی، رسانه ای و فضاهای گوناگون القا می کند، که همه بلد هستند پروتکل ها را رعایت کنند، اما مذهبی بلد نیست و به سخن یک مداح، سخنران یا گوینده برش می زنند که این آقا در باب محرم چه گفته است.

همه تابع هستند و می دانند که اگر پروتکل ها رعایت نشود، عزاداری نیز قبول نیست؛ مگر می شود من جان شما را به خطر اندازم برای این که مستحبی را انجام دهم، حفظ جان شما بر من لازم و حفظ جان خودم بر خودم واجب است اما عزاداری مستحب، ای بسا واجب باشد اما به گونه ای نیست که با این واجب بتوانم واجب های دیگر را تحت الشعاع قرار دهم.

بنابراین چنین سخنانی حرف دشمن است و حرف اردوگاه خودی نیست؛ دوستانی که در این عرصه از هر گرایشی هستند به ساحت قدسی امام حسین(ع) و اقامه عزاداری امام حسین(ع) اراده تام و تمام دارند و بر حسب آنچه که وجود نازنین حضرت موسی(ع) در روایت مشهوری از خدای متعال سؤال می کند، به چه دلیل امت محمد(ص) برتر هستند، جواب می آید زیرا اهل زکات و جهاد هستند و در آخر می فرماید به دلیل عاشورا.

حضرت موسی(ع) سؤال می کند عاشورا چیست؟ که پس از توضیح واقعه عاشورا گفته می شود هر کسی یک درهم در عاشورا خرج کند هفتاد درهم پاداش دارد، که کثرت را بیان می کند و با توجه به این معارف نورانی، مردم عزیز ما اهتمام می ورزند که فرهنگ عاشورا به لطف خدا زنده نگه دارند هرچند شور و حال و هوای سال های قبل را به دلیل این ویروس ندارد که اگر خداوند عنایت کند آن نورانیت و معنویت و خروجی ها را خواهد داشت.

رسا ـ با تشکر از فرصتی که در اختیار ما قرار دادید.

بنده هم از زحمات شما تشکر می کنم./1324/گ402/ف