بدون قرار قبلی در جستجوی خویشتن
در روزگاری که سینمای کشور عموما مبتنی بر فلاکت، گونه‌ای رئالیسم اجتماعی سیاه را غالب کرده است، این فیلم نوری تازه است که خبر از «امید و آرامش» و «زندگی شاعرانه» دارد.
به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، امروز چهارشنبه ۱۸خرداد ۱۴۰۱ اولین روز اکران فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی»است، فیلمی آرام، متین و درباره ایران. فیلمی که از نظر منتقدان یک جور دعوت به خویشتن شناسی است، آرام و بی‌هیاهو، به دور از بحبوحه‌هایی پیرامونی، سفال، ساز و خانواده‌سنتی و ده ها عنصر معنایی و بصری دیگر، شاخصه‌هایی از این دعوت هستند که آدم اصلی قصه را به مکث وا می‌دارد. در واقع بدون قرار قبلی، بیش از آن که فیلم درام باشد، فیلم شخصیت است و پرورش وضعیت و جهان‌بینی و تکانه‌های او را با قرار دادنش در کنار دیگر آدم‌ها و فضاها، شکل و صیقل می‌دهد.
در روزهای چهلمین جشنواره فیلم فجر که این فیلم برای اولین بار ارائه شد در گزارشی به معرفی آن و اهمیتش در سینمای ایران پرداختیم، حالا به بهانه اکران عمومی این فیلم دوباره آن گزارش را بازخوانی می‌کنیم تا بل طیف وسیع‌تری از مخاطبان بتوانند با فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» ارتباط برقرار کنند. فیلمی با بازی‌های خوب و قصه‌ای جذاب و از همه این‌ها مهمتر تصاویری بی‌نظیر از ایران که می‌تواند تا مدت‌ها روح و روان مخاطبان را جلا دهد. از سمت دیگر این اثر را می‌توان اثری معنوی هم نام نهاد و ذیل «سینمای استراتژیک» دسته‌بندی کرد.
اثری که از فاصله بسیار زیادی با تولیدات قبلی کارگردان خود برخودار است و بلوغ سینمایی ایشان را به نمایش می‌گذارد. بلوغی که بیش از هرچیز به واسطه یک متن خوب و یک فیلمنامه تقریبا کم اشکال و چفت و بست‌دار پدید آمده است.
فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» ماجرای پزشکی ایرانی‌الاصل به نام «یاسمین» است که سی سال پیش بعد از جدایی والدین، همراه مادر مشهدی خود به آلمان مهاجرت کرده است. زنی جوان که «پگاه آهنگرنی» ایفاگر نقش اوست و بعد از جدایی از همسر خود با پسر خردسالش که «بیماری اوتیسم» دارد زندگی می‌کند و حالا یه یکباره از طریق یک تماس تلفنی از مرگ پدر خود که در ایران ساکن بوده مطلع می‌شود و برای عمل به وصیت پدر که حضور در مراسم تدفینش بوده به ایران سفر می‌کند و بعد از مراسم خاک‌سپاری متوجه می‌شود که پدر استاد دانشگاه او تمام اموال مادی خود را یا وقف کرده و یا به نامادری و برادر ناتنی«یاسمین» سپرده و در این میان تنها مالکیت کتاب‌های خود را به همراه یک قطعه قبردر حرم امام رضا علیه‌السلام را برای او به ارث گذاشته است. قبری که قدمتی ۱۰۳ ساله دارد و یاسمین را برای اینکه پرده از راز این میراث پدری بردارد به شهر مشهد می‌کشاند و در ادامه او را متوجه حقایقی از گذشته پدرش و روابط او با خود می‌کند و ....
فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» برخلاف سبک فیلمسازی رایج در طی سال‌های اخیر که عموما بر مدار «ژانر فلاکت اجتماعی» حرکت نموده و موجب شده تا «فیلمسازان جهان وطنِ بی‌وطن» از سرزمین خود زندان و مزبله نشان مخاطب سینمایی خود دهند و به صرف دریافت اسکار، نخل طلای کن، شیرطلایی ونیز، خرس طلایی برلین، یوزپلنگ طلایی لوکارنو و... مردمان سرزمین خود را دروغگو، دزد، کلاهبردار، بی‌هویت و ... معرفی سازند و ...؛ در مسیر «سیاه‌نمایی» گام برنداشته است. اثری که همت خود را به تصویرسازی خاکستری از واقعیت «سبک زندگی رایج در امروز ایران» گذاشته و سعی در بازنمایی انگاره‌هایی همچنان رایج در میان توده‌های اجتماعی و برآمده از «سبک زندگی اسلامی و ایرانی» دارد. اثری که بدون هر گونه ترسی و البته در فُرم سینمایی موجه و نسبتا قابل قبولی اقدام به قاب گرفتن از زیبایی‌هایی می‌کند که در طی سال‌های اخیر بر پرده نقره‌ای سینمای ایران با بی‌مهری مواجه شده و با ادعای «سینمای اجتماعی» عموما نادیده گرفته شده است.
«بدون قرار قبلی» مخاطب سینمایی خود را با یک خانواده ایرانی پاک و سالم و امن مواجه می‌سازد. خانواده‌ای که اصلا توهمی و فضایی نیست و در اطراف همه ایرانی‌ها وجود دارد و مصادیق بسیاری از برای آن در جامعه امروز ایران می‌توان معرفی نمود. خانواده‌ای که در همه لحظات خوش و ناخوش زندگی به فکر امنیت و آرامش یکدیگر هستند و با وجود مشکلات عدیده اقتصادی، همچنان روزی خود را از شیرین کردن کام دیگران در قالب تولید نباتبه دست می‌آورند.
فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» اثری شریف است؛ زیرا برای «تمدن اسلامی و ایرانی» ارزش قایل است و به میراث گذشتگان خود، هویت و خاطراتشان احترام می‌گذارد. اثری که محبت و اتحاد می‌آموزاند و با زبان هر چند ناقص خود به پاسداری از ارزش‌ها و سنت‌ها توصیه می‌کند و مخاطب را در میان موج چهارم مهاجرت به خارج از کشور، به میهن خود دعوت کرده و ایران را به شکل یک خانه گرم و امن به تصویر می‌کشد. همان خانه پدری که همیشه یک نفر با آغوش و سفره باز به انتظار انسان مسلمان ایرانی ایستاده است و این همه، همان گمشده در سینمای ایران است که سال‌هاست دیگر شاهد آن نیستیم.
در مجموع اگر چه توجه بیشتر فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» به نمادها و استفاده هوشمندانه‌تر از عناصر تصویری می‌‌توانست این اثر سینمایی را به فیلمی شاخص در «صنعت سینمای ایران» مبدل سازد. اما با این همه در میان انبوه آثار تلخ و سیاه به نمایش درآمده در طی سال‌های اخیر که برای القای حس بدبختی و ناامنی با یکدیگر رقابت داشته و برای خلاصی از تجربه فلاکت حضور در ایران دعوت به مهاجرت می‌کنند و مبدا و مقصد مسیر زندگی همه ایرانیان را جایی جز جهنم نشان نمی‌دهند و ...؛ قطعا فیلم سینمایی «بدون قرار قبلی» اثری قابل تقدیر است و همچون دُرّ نایابی در انبوده تولیدات سینمایی کشور خواهد درخشد.
ارسال نظرات