غربالگری؛ پدیده‌ای تاثیرگذار بر سقط جنین

اشاره: در طول قرن‏ ها زندگی بشر، سقط جنین مقوله ‏ای در خور توجه بوده است، جوامع مختلف بر اساس دین و معیارهای اجتماعی خاصی که برای کنترل جامعه داشته ‏اند، برای سقط جنین قوانین و ملاحظاتی را منظور کرده اند.

در دنیای امروز سقط غیرقانونی جنین از شایع‏ترین علل بستری مادران در بیمارستان است، از طرفی نهاد قانون‏گذار نیز بر اساس ملاحظات اخلاقی و مذهبی برای افراد دخیل در انجام سقط جنین تنبیهاتی را در نظر گرفته است که در جوامع مختلف بر اساس سلامتی مادر متفاوت می‌‏باشند این تنبیهات دارای سیر تاریخی جالب توجهی با توجه به ارزش نهادن به حیات جنین در کنار حیات مادر است.

از همین رو خبرنگار گروه جمعیت و خانواده خبرگزاری رسا در گفت‌و‌گو با صالح قاسمی دبیر مرکز مطالعات راهبردی جمعیت و نویسنده کتاب « جنگ جهانی جمعیت» به مسأله معضلات سقط جنین و قانون جوانی جمعیت پرداخته است که در ادامه متن آن را مطالعه می کنید.

رسا- آیا آمار رسمی و دقیقی از سقط جنین در کشور وجود دارد؟

اعداد و ارقام متعدد و متنوعی در حال مطرح شدن است، از حدود 350هزار مورد سقط سالانه تا 600هزار مورد وجود دارد و در واقع این آمار براساس مطالعات و به روش های علمی تخمین زده شده است.

از این عدد کل سقط در کشور که حداقل آن حدود 350 هزار مورد است به سه دسته 2درصد سقط ناخودآگاه، 3درصد سقط درمانی و با مجوز پزشکی قانونی و 95درصد سقط غیرقانونی است البته سقط غیرقانی به این معنی که دارای مجوز نیست نه اینکه جنین های نامشروع باشد و در این رابطه باید این اعداد و ارقام را با تحلیل های دقیق تری نگاه کرد که متاسفانه در کشور ما حدوداً این 350هزار سقط معادل یک سوم تعداد تولدهای کل کشور می شود و بر روی شاخص ها بسیار تاثیرگذار است.

رسا- آمار بالای سقط چه تاثیری بر رشد جمعیت کشور دارد؟

سقط جنین یکی از متغیرهای بسیار موثر و با سهم اثر بسیار بالا بر روی شاخص های جمعیتی است چنانچه عرض شد آمار حداقلی سقط معادل یک سوم تعداد تولدهای کل کشور می شود و در واقع معادل یک سوم تعداد کل تولدهای کشور را در پدیده سقط از دست می دهیم و بسیار بر شاخص های جمعیتی تاثیرگذار است.

رسا- مهم ترین عامل افزایش سقط جنین در کشور را چه می دانید؟

مجموعه ای از متغیرها و علل در موضوع سقط مطرح است اما مهم ترین آن ها بخشی در باورها و انگاره هایی است که وجود دارد مثل باور ناخواسته بودن و برنامه ریزی نشدن فرزند و بخشی نیز از نگرانی های اقتصادی می باشد که بیشتر در حوزه های نگرشی است اما فرآیند غربالگری هم تاثیر زیادی دارد پس در واقع در مجموعه های نگرشی ناخواسته بودن، برنامه ریزی نشدن و تعارض فرزند با اشتغال بانوان و از این دست انگاره ها موجب افزایش آمار سقط شده است.

رسا- سهم غربالگری بر رشد پدیده سقط در کشور را چگونه ارزیابی می کنید؟

غربالگری دو هزینه جدی را بر خانواده تحمیل می کند، اولاً فشار مالی زیاد که بخشی از خانواده ها تاب و تحمل هزینه های سنگین آن را ندارند و در نتیجه اقدام به سقط می کنند و هزینه دوم فشارهای روانی و ایجاد نگرانی و استرس های شدید بر خانواده است که در برخی از خانواده هایی که تحمل چنین نگرانی ها و استرس هایی را ندارند اقدام به ختم بارداری می کنند لذا حتماً غربالگری به دلیل معیوب بودن و خطاهای بالا یکی از فرآیندهای تاثیرگذار بر پدیده سقط است.

رسا- پشت پرده اصرار برخی از پزشکان بر غربالگری چیست؟

نمی توانیم به صراحت اعلام کنیم غربالگری یک ماجرا و طراحی یا خیانت است چرا که غربالگری مزایایی هم دارد اما واقعیت این است که به خاطر فاصله گرفتن فرآیند فعلی از غربالگری استاندارد و علمی در جهان و به دلیل پیشنهاد آن به همه گروه های سنی بانوان خطاهای زیادی دارد و از سوی دیگر تعارض منافع بالا برخی از پزشکان نیز در این رابطه مزید بر علت شده و این فرآیند را مشکوک کرده است و براساس قانون جوانی جمعیت باید استاندارد سازی و علمی سازی شود.

رسا- برای کاهش سقط جنین در کشور چه راهکارهایی وجود دارد؟

در مدیریت این مسأله دو اتفاق باید بیفتند اولاً ابعاد مختلف مسأله سقط و پیامدهای پزشکی، اخلاقی، فقهی و انسانی سقط برای خانواده و جامعه تبیین شود و راهکار دوم اصلاح مدیریت قانون سقط و اجرای صحیح آن قانون اصلاح شده است، در حال حاضر قانون خلاء هایی دارد که باید اصلاح و به درستی اجرا شود.

با متخلفین به جد و به شکل انتظامی برخورد صورت بگیرد و مواد قانون جوانی جمعیت به صورت جدی پیگیری شود.

رسا- نقش هر یک از نهادهای مسؤول، نخبگان و عموم مردم در این زمینه چیست؟

بنظرم رسانه ها و مجموعه های تبلیغی – ترویجی باید تبیین مسأله را بعهده بگیرند و نهادهای انتظامی و امنیتی هم باید سقط زیززمینی و غیرقانونی را براساس متن مصرح قانون پیگیری کنند و یک عزم ملی وجود داشته باشد که در اینصورت تاثیرمدیریت پدیده سقط بر روی شاخص جمعیتی بسیار محسوس خواهد بود.

رسا- باتشکر از حضرتعالی که این فرصت را در اختیار ما قرار دادید.