دو علت اصلی شکست حساب ذخیره ارزی از زبان رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس مهدی غضنفری در جلسه هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران اظهار داشت: در مورد صندوق توسعه ملی به نظرم شاید با یک مشکل مفهومی مواجه هستیم، ما باید یک سوال تاریخی از خودمان بپرسم ما در حوزه حکمرانی و شما نیز در حوزه اقتصاد و فعالان بخش خصوصی که چرا حساب ذخیره ارزی شکست خورد، کویت قبل از ما این پس انداز ارزی و این صندوق را ایجاد کرد و شکست هم نخورد و الان هم خیلی قدرتمند پیش می رود و کشورهایی نیز که بعد از ما چنین صندوق هایی درست کردند و الان از ما پیشی گرفته اند.  اما ما در انتهای دهه 70 و اوایل دهه 80 این صندوق را تشکیل دادیم و شکست خوردیم و کسی نیز با این جمله من اکنون مخالفت نمی کند که چرا این واژه را استفاده می کنید. بنابراین باید پرسید چه باید کرد. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی اظهار داشت: من دو علت اصلی در مورد شکست حساب ذخیره ارزی را ذکر می کنم که یکی از اشکالات نگرشی و بینشی است که همه ما داشته ایم و باز هم ممکن است داشته باشیم هم  در گروه حکمرانان کشور و هم در گروه فعالان اقتصادی، دوم نیز اشکالات کنشی و منشی است در مورد اشکالات نگرشی و بینشی گروه اول ، چهار مشکل است که ممکن است همچنان باشد یا نباشد و یکی اینکه توهمی به نام بی کرانگی منابع داریم و فکر می کنیم که پول هایی که دولت و بانک هاست یک اقیانوس است و پایان ناپذیر است و لذا گرفتن وام مدام انجام می شود و همه فکر می کنند می توان تا بی نهایت وام گرفت این در حالی است که اگر کوه دماوند هم باشد و ریزریز از آن پول برداشته شود پایان می یابد. 

وی افزود: ما نیز در مورد صندوق ذخیره ارزی فکر می کردیم که چقدر پول دارد و این توهم در مورد بانک ها نیز هست و یکی از دلایلی که در مجلس تسهیلات تکلیفی را برای بانک ها گاهی اوقات وضع می کنند شاید توهم بی کرانگی نامحدود بودن منابع است زیرا از یک عددی بیشتر شود حس نامحدود بودن داریم و واقعا اینطور نیست. 

غضنفری اظهار داشت: یک بحث نیز در 40 سال به عنوان تقدس تولید داریم، البته تولید محترم و ارزشمند است و برای تولید کننده نیز باید فرش قرمز پهن کرد. اما هر تولیدی را نمی توان به هر قیمت سرپا نگه داشت و ممکن است نتوانیم خیلی از تولید ها را حفظ کنیم یا اصلا شاید نتوان در همه حوزه ها تولید کرد و لذا اینکه تولید بسیار مهم است موجب شده در خیلی وقت ها بی محابا، بخشی از منابع را به پای آن بریزم و این منابع نیز بازنگردد. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی اظهار داشت: حساب ذخیره قربانی تقدس فریبکارانه شد. وقتی پولی مال دولت و دیگران می شود ، دقت را که در مورد پول خودمان داریم در مورد آن پول نداریم و وقتی از طریق بانک های عامل وام داده می شود آن مراقبتی که بانک های عامل از پول خودشان می کنند از حساب ذخیره ارزی نمی کردند و همین الان نیز صندوق ذخیره ارزی نیز این گرفتاری را دارد. 

وی افزود: مساله دیگر که امیدوارم به مقامات برنخورد، تجربه اندک حکمرانی است، ما حساب را شکل دادیم اما هنوز نمی دانستیم به عنوان یک حکمران که تفاوت صندوق ریالی و ارزی چیست، ارزی وام دادیم و ریالی گرفتیم و بعد حساب و کتاب کردیم و دیدم که چقدر صندوق کوچک شده است خوب اگر صندوق ارزی بوده و وام ارزی داده شده باید ارزی گرفته شود لذا این مسائلی که مطرح کردم اشکالات نگرشی و بینشی بود. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی بیان داشت: اما بقیه اشکالات که به کنش و منش ما برمی گردد یک تله تقسیم بندی و یک دام دسته بندی وجود دارد، مثلا می گویند که کسانی که نمی توانند ارز بدهند آنها را دسته بندی کنیم، ضمن اینکه یک عده هستند که خیلی بیچاره هستند و لذا از آنها ریال دریافت کنیم یک راه کوچک را باز می کنند و مثلا می گویند از 10 نفر ریال بگیریم و فقط کافی است که با یک نفر از این 10 نفر موافقت شود و لذا به دنبال آن انبوهی از آدم ها می آیند پشت این 10 نفر می ایستند و این 10 نفر تبدیل به آمبولانس در بزرگراه می شوند. 

غضنفری افزود: بیانیه پشتیبانی از سوی انجمن ها و نمایندگان اتاق ها می آید که در راستای حمایت ها از تولید و نامگذاری سال شما باید همکاری کنید و این سوال مطرح است که واقعا چه ربطی دارد؟ این در حالی است که منابع صندوق و منابع حساب باید حفظ شود. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی بیاد داشت: دو تصمیم است که نام آن را اهمال و امهال می گذاریم، بالاخره یک دفعه امهال می گیرید اشکال ندارد، ما دویست پروژه ارزی داشتیم که 400 بار امهال گرفتند، خوب می گوییم که شرایط اقتصادی کشور این گونه اقتضا می کرد.خوب وقتی امهال از یک بار به 7 بار تبدیل می شود دیگر نام این امهال نیست و نام آن اهمال است.امهال حد دارد و باید وام را برگرداند زیرا بالاخره یک نفر دیگر در انتظار دریافت وام است. 

وی افزود: یکی دیگر جهش  های ارزی و بهانه جویی های فرضی است و این مساله کاملا واضح است. 

غضنفری اظهار داشت: صندوق توسعه ملی از چه تشکیل شده است، صندوق توسعه ملی تنها صندوق ارزی کشور است و دانستن این موضوع بسیار مهم است. صندوق توسعه ملی یک نهاد مقتدر ملی است که در کنار بخش خصوصی است و مانند بانک مرکزی است ولی یک تعریف دیگری دارد. صندوق توسعه ملی صندوق ریالی نیست و یک صندوق ارزی است و می توانست خارج از کشور باشد مانند بانک توسعه اسلامی یا بانک توسعه آسیایی. لذا باید یک تشخص و تمایز برای آن قائل شد و بدانیم که صندوق بانک مرکزی نیست. بعضی ها می گویند دولت بخشنامه دارد که ریال بدهیم و بانک مرکزی به صندوق ارز بدهد. شاید بانک مرکزی بتواند این کار را بکند ولی صندوق نمی تواند این کار را بکند زیرا صندوق بانک مرکزی نیست و بانک عامل هم نیست. خیلی ها به ما می گویند که مثلا برای شهرمان می خواهیم مترو بسازم، ما به آنها می گوییم به ما چه کار دارید، صندوق توسعه ملی محلی برای مراجعه برای وام گرفتن نیست. صندوق بورس و بیمه نیست که بگویند سیل و زلزله  آمده و کشاورزان دچار آسیب شده اند لذا برای جبران آن از محل صندوق وام بدهید. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی بیان داشت: ذخایر صندوق هیچ گاه نباید به صفر برسد. صندوق توسعه مثل هیچ کدام از نهادهای پولی و مالی نیست و فقط مانند خودش است و باید این مساله را جا انداخت. چرا اسم صندوق را بانک نگذاشتند؟ صندوق محلی است که در آن پول تجمیع می شود تا افزایش یابد نه کاهش پیدا کند. صندوق یک بنگاه و یک هلدینگ است که باید منابع آن افزایش یابد. 

وی افزود: سوم اینکه، تعالی مستمر، صندوق باید مانند جنگل رشد کند و در دنیا نیز همین طور است و صندوق ها رشد می کنند و صندوق امارات عددش به یک هزار میلیارد دلار رسید و الان در حال افزایش است. ما یک مبلغی داشتیم و همان را هم به سختی نگه داشتیم. 

غضنفری بیان داشت: سهامداران صندوق نسل فعلی و نسل آتی هستند، می گویند مشکلات هست، درست است اما حل آن کار صندوق نیست. آرمان ما چیست؟ و اصلا به دنبال چه هستیم؟ به نظرم تنها نهادی که می تواند شعار جدایی اقتصاد از نفت را عملیاتی کند صندوق است و بارها نیز مصاحبه کرده ام و اتاق بازرگانی باید تصمیم بگیرد که می خواهد در خط ما باشد در خط جدیدی که داریم یا خطی که در گذشته بوده است. این مهم است و این فرصت های ملی کم پیش می اید، ما معتقدیم تمام درآمدهای نفت باید وارد صندوق شود و حتی انفال نیز باید وارد صندوق شود، صندوق باید سرمایه گذاری کند زیرا درآمدهای نفت ثروت نیست بلکه درآمدهای نفت سرمایه است و هیچ کس نباید از سرمایه خود مصرف کند در حالی ما از سرمایه می خوریم و هر سال سرمایه را در بودجه می گذاریم و آن را به صفر می رسانیم. این غلط است و یکبار بگوییم غلط است و خودمان را نجات دهیم، درآمدهای نفت باید وارد صندوق شود، صندوق به عنوان سرمایه و نه ثروت به آن نگاه کند و سرمایه گذاری کند و با کمک بخش خصوصی این کار را انجام دهد. 

وی افزود: کار صندوق بنگاه داری نیست و مثلا نباید شود شستا، البته ممکن است شستا هم از خودش دفاع کند و بگوید ما موفق هستیم. لذا وقتی ثروت جمع شد ثروت را به بودجه بدهیم یعنی سود عملیات را بودجه دهیم نه خود منابع. این آرمان نهایی ما است و این نقطه تصمیم گیری تاریخی است که می توانیم پشت آن بایستیم. 

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی اظهار داشت: صندوق، اتاق تسویه و یا کلینیک پاک سازی اقتصادی نیست، یعنی یک عده ای از دولت طلبکارند و پول صندوق را نمی دهند. این موضوع به صندوق چه ربطی دارد. 

وی بیان داشت: صندوق محلی برای سرریز نتایج سیاست های نادرست یا تحریم ها نیست، ما وام داده ایم باید وام را پس گرفت. 

غضنفری بیان داشت: ما باید شجاعت داشته باشیم انضباط مالی داشته باشیم هم در دولت و هم در تسهیلات گیرندگان و بدون انضباط مالی نمی توانیم حرکت کنیم همه کشورهای موفق روی انضباط مالی دولت و فعالان بخش خصوصی تاکید فراوانی کرده اند و مراقبت کرده اند که هر چه سرجای خودش باشد.

وی افزود: صندوق وقتی پولی می گیرد و می خواهد پس بگیرید به این دلیل است که می خواهد به نفر بعدی بدهد و این به معنای توسعه است نه اینکه یک پول در دست یکی بماند این دیگر به معنای توسعه نیست. ما می گوییم صندوق توسعه، نه صندوق تولید، یعنی اینکه اگر تولید کننده ای نتوانست پس بدهد آن را بگیرد و به نفر بعدی بدهیم، نه اینکه صبر کنیم مثلا 15 سال تا تولید شکل بگیرد، زیرا با این روش ممکن است تولید شکل بگیرد ولی توسعه شکل نمی‌گیرد.

غضنفری بیان داشت: حدود 7.1 میلیارد دلار مطالبات معوق صندوق بوده از وقتی که ما مسئولیت صندوق را بر عهده گرفتیم که 5.3 میلیارد دلار از آن  تعیین تکلیف شده است و 1.8 باقی مانده است که شاید قوی ترین و بدهکارترین شرکت ملی نفت و وزارت نفت بود که به ما گفتند، بدهی را برای ما به مدت 4 سال استمهال کنید که در جواب به آنها اعلام شد که پروژه‌های شما به بهره‌برداری رسیده است و لذا باید وام به صندوق بازگردد و پیرو آن مسائل و مشاجره‌هایی ایجاد شد که این مسائل به گوش مقامات رسید و آنها نیز گفتند که صندوق درست می‌گوید و باید منابع صندوق پس داده شود، بنابراین جلساتی در رابطه با این مساله برگزار شد که مشخص شد، نزدیک 3 میلیارد دلار طلب از شرکت ملی نفت بود که به توافق رسیدیم که بخشی به صورت سهام و بخشی نیز به صورت وجه نقد بازپرداخت شود.

رئیس هیات عامل صندوق توسعه ملی بیان داشت: اگرپول ها بازپرداخت نشود، پول در برخی از پروژه‌ها رسوب می‌کند و این مساله مانع رشد اقتصادی است.

وی افزود: صندوق های دنیا سه مدل است تثبیتی، توسعه ای و صیانتی ما در اسناسنامه توسعه‌ای و صیانتی هستیم، لذا ما در صندوق نمی توایم به دولت وام بدهیم و به همین دلیل اجازه حضرت آقا را می گیرند. 

غضنفری بیان داشت: صندوق توسعه  حدود 145 میلیارد دلار ورودی داشته است و حدود نیمی از آن در طی 10 سال گذشته با مجوزهای خاص دولت ها برداشته اند و حدود 40 میلیارد دلار به بخش خصوصی و نهادهای غیردولتی وام داده شده است و یک مقداری همچنان در نزد بانک مرکزی ذخیره داریم و به دستور بانک مرکزی 9 میلیارد دلار به ریال تبدیل شد و بابت این دستور 7 میلیارد دلار ضرر کردیم، با این ضرر نرخ بازده صندوق در ده سال گذشته صفر درصد است.

وی اظها رداشت: به زودی دوره جدیدی در صندوق آغاز می‌شود و من نیز مانند شما به دنبال بهبود فضای کسب و کار هستم، من یک نفر شکارچی پروژه‌های سود آور هستم و ما مانند خود شما هستیم و ما می‌خواهیم سودآور باشیم و لذا باید کمک کرد که نگاه به صندوق عوض شود و ما یک هلدینگی هستیم که می‌خواهیم در راه توسعه کشور به شما کمک کنیم. 

پایان پیام/