تلآویو و حیفا چگونه با خاک یکسان خواهند شد؟
سرویس جهان مشرق - ایران که طی سالهای اخیر تبدیل به یکی از برترین قدرتهای پهپادی جهان شده، طی روزهای قبل از پهپاد جدیدی به نام «آرش-۲» رونمایی کرد که توجه جهان را به خود جلب کرده است. دلیل این توجه، نهتنها تبدیل شدن ایران به تولیدکنندهی دوربردترین پهپاد انتحاری جهان، بلکه هدفی است که تهران برای این پهپاد تعیین کرده است: حمله به تلآویو، پایتخت رژیم صهیونیستی، و همچنین حیفا، شهری در ساحل مدیترانه، تقریباً در منتهاالیه غربی فلسطین اشغالی، کمتر از ۱۰۰۰ کیلومتری مرز ایران.
پایگاه خبری-تحلیلی آمریکایی «۱۹۴۵» طی گزارشی تحت عنوان «ایران میگوید پهپادهایی دارد که میتوانند اسرائیل را هدف قرار دهند: آیا ممکن است چنین چیزی صحت داشته باشد؟» به همین مسئله پرداخته است. اگرچه این گزارش پاسخ روشنی به سؤال مطرحشده در عنوانش نمیدهد، اما تلویحاً اشاره دارد که تواناییهای پهپادی ایران پیشاپیش اثبات شدهاند و بنابراین داشتنِ پهپادی که بتواند از خاک ایران دورترین نقاط فلسطین اشغالی را هدف بگیرد، دور از انتظار نیست.
به گزارش رسانههای دولتی ایران، فرماندهی نیروی زمینی [ارتش] این کشور ادعا کرد تهران یک پهپاد انتحاری دوربرد ساخته که میتواند به سواحل مدیترانهای اسرائیل [و دورترین نقطهی فلسطین اشغالی از خاک ایران] حمله کند. سرتیپ «کیومرث حیدری» اعلام کرد «آرش-۲» (جدیدترین نوع پهپاد از نسل آرش-۱) به طور خاص برای هدف قرار دادن منطقهی حیفا در کشور یهودی ساخته شده است[۱]. حیدری با افتخار گفت: «ما [ایران] منتظر دستور برای بهکارگیری این پهپاد هستیم»، و افزود که ایران «توانمندیهای خود را در رزمایشهای آینده آشکار خواهد کرد.» لفاظیهای تهاجمی تهران در تهدید اسرائیل، جدیدترین حلقه در زنجیرهی تنشآفرینیها[۲] در بحبوحهی «جنگ سایه» میان ایران و اسرائیل است.
چرا پهپاد به سلاح موردعلاقهی ایران تبدیل شده است؟
جنگ کنونی روسی با اوکراین بیشازپیش اثبات کرده است که پهپادها روزبهروز نقش وسیعتری در جنگهای مدرن ایفا میکنند. این سلاحهای کوچک، نسبتاً ارزان، و بهراحتی قابلاستفاده، برای کاربری توسط کشورهای سرکش ایدهآل هستند. چنانکه [روزنامهی اسرائیلی] «جروزالمپست» نیز توضیح میدهد[۳]، از آنجایی که پهپادها لزوماً راداری ندارند که نقطهی پرتاب آنها را افشا کند، منشأ [و بازیگر بهکارگیرندهی] آنها ممکن است مشخص نشود. همین ویژگی به محور راهبرد تاکتیکی منطقهای ایران تبدیل شده است. رژیم این کشور در سالهای اخیر توانسته مسئولیتش در قبال دهها حملهی پهپادی را، به دلیل ابهام دربارهی منشأ سلاحهای بهکاررفته، انکار کند. از زمان کشته شدن قاسم سلیمانی، ژنرال مورداحترام ایرانی، در عملیاتی به رهبری آمریکا در سال ۲۰۲۰، تهران عملیاتهای پهپادیاش از طریق گروههای نیابتی را به طور قابلتوجهی افزایش داده است. ظرفیتهای مرگبار و پیشرفتهی ایران طی دو سال اخیر بهشدت افزایش یافتهاند.
[پایگاه خبری یهودی] «جوئیش نیوز سیندیکت» طی مقالهای اذعان کرد که از پهپادهای ایرانی [نه لزوماً توسط خود ایرانیها] «در طیف گستردهای از عملیاتها، از جمله انتقام علیه پایگاههای داعش، حمایت میدانی از نیروهای رژیم اسد در کارزارشان برای بازپسگیری کنترل اراضی در سوریه، حمله به شهرها، زیرساختهای ملی، و اهداف نفتی در عربستان، و ترور هدفمند افسران عالیرتبه و مقامات دولتِ بهرسمیتشناختهشدهی بینالمللی یمن، استفادهی وسیعی شده است[۴].» در سالهای اخیر، گروههای نیابتی وابسته به ایران در عراق و سوریه شروع به استفاده از پهپادهای حامل مواد منفجره برای حمله به پرسنل و داراییهای نظامی آمریکا در منطقه کردهاند[۵]. ماه اکتبر گذشته، دستکم پنج پهپاد مسلح به مواد منفجره به پایگاه «التنف» در عراق [در حقیقت، در سوریه] که پرسنل ارتش آمریکا در آن مستقر هستند، اصابت کردند.
خانوادهی پهپادهای «آرش»
رسانههای دولتی ایران گزارش میدهند که پهپاد جدید رژیم، که گفته میشود میتواند حیفا را هدف قرار دهد، نسخهای از یک پهپاد موجود به نام «آرش-۱» است. [پایگاه خبری ایرانی] «ایرانپرس» آرش-۱ را «دوربردترین پهپاد انتحاری جهان با دقت بالا[۶]» توصیف میکند. دریادار «محمود موسوی» [سخنگوی رزمایش پهپادی اخیر ایران در سال ۱۴۰۱] اعلام کرد: «با تلاش جهادگران ارتش جمهوری اسلامی ایران مداومت پروازی پهپادهای انتحاری ارتش به صورت مستمر تا ۲۰۰۰ کیلومتر افزایش یافته است. رسیدن به برد ۲۰۰۰ کیلومتری در پهپادهای انتحاری ضدرادار، جمهوری اسلامی ایران را صاحب دوربردترین پهپادها از این نوع در جهان کرده است.» آرش-۲ ظاهراً از آرش-۱ نیز بهتر است، اگرچه که تهران سابقهی خوبی دربارهی اغراق در تواناییهای واقعی تولیداتش ندارد.
مدتی قبل، یک خبرگزاری اوکراینی مدعی شد ایران موشک ضدتانک «اسپایک» اسرائیل را کپیبرداری کرده[۷] و آن را روی یک پهپاد نصب نموده. گزارشها حاکی از آن است که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، کپی اسپایک را روی پهپاد «مهاجر-۶[۸]» سوار کرده است؛ یکی از سامانههایی که گفته میشود این رژیم به مسکو نیز فروخته. تابستان گذشته، مقامات آمریکایی فاش کردند که ایران قرار است صدها پهپاد را برای کمک به کارزار جنگی روسیه در اوکراین، به کرملین تحویل دهد. به گفتهی مقامات کاخ سفید، نیروهای روسیه در ماه آگوست در ایران دورهی آموزش کار با پهپادها را آغاز کردند. نیویورکتایمز [اواخر ماه آگوست] گزارش داد[۹] که پهپاد مهاجر-۶[۱۰] ایران از جمله تسلیحاتی است که به مسکو تحویل داده شده است. این پهپاد تجسسی-تهاجمی، توانایی شلیک چهار موشک هدایتشوندهی نقطهزن را دارد[۱۱].
چرایی زمانبندی انتشار بیانیهی اخیر ایران
با توجه به اینکه ایران آشکارا در تلاش است تا پیشرفتهترین پهپادهایش را به روسیه بفروشد (تا اندازهای با هدف تقویت روابطش با متحدی که مانند خودش سرکش است)، رونمایی از آرش-۲ در مقطع کنونی را میتوان در همین چارچوب تفسیر کرد. پهپاد «بیرقدار تیبی۲[۱۲]» ترکیه تبدیل به یک صادرات سودآور برای اردوغان و ستون اصلی زرادخانهی پهپادی اوکراین شده است. رژیم تهران نیز احتمالاً میخواهد از این جنگ برای جلب مشتریان خارجی جهت خرید پهپاد جدیدش سوءاستفاده کند. علاوه بر این، از آنجایی که گزارشهای اخیر نشان میدهند تلاشهای مداوم برای نجات «برنامهی جامع اقدام مشترک» (برجام) میان ایران و آمریکا با شکست مواجه شده[۱۳]، ممکن است رژیم ایران با معرفی آرش-۲ به دنبال استفاده از ظرفیتهایش برای اعمال قدرت علیه اسرائیل یا هر یک از متحدان دیگر آمریکا با هدف ترساندن کاخ سفید و وادار کردن واشینگتن به اعطای امتیازات بیشتر به تهران باشد.