ضدانقلاب‌ها به منتظری امیدوار شده بودند

مرحوم آیت‌الله محسن مجتهد شبستری در کتاب خاطرات خود که توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی چاپ و منتشر شده است درباره‌ی عزل آقای منتظری از قائم مقام رهبری می‌گوید: آقای منتظری عملاً تا چند سال کمک کردند و امام(ره) بعضی کارها را به ایشان ارجاع می­‌دادند و در این مورد چیزی نفرمودند. اما بعدها مسائلی پیش آمد و موضوع سید مهدی هاشمی آشکار شد و اطرافیان منتظری چهره‌­ی وی را مخدوش کردند و باعث ناراحتی شدید امام (ره) شدند. ما نیز به‌ تدریج متوجه شدیم که آقای منتظری در سخنرانی­‌های رسمی و غیررسمی خود، مطالبی را بیان می­‌کند که معلوم نیست مورد رضایت حضرت امام(ره) باشد. باند سید مهدی هاشمی، باند خطرناکی بود که کشف شد و به آقای منتظری گفته شد که این باند که اطراف شما هستند خطرناک و مسلح هستند و افکار خاصی دارند. سپس جریان مرحوم شمس‌آبادی پیش آمد و ارتباط این‌­ها با کشورهای خارجی مطرح شد. هر چه به آقای منتظری گفته شد، زیر بار نرفت و دست از حمایت سید مهدی هاشمی و باند او برنداشت. علت اصلی عزل ایشان این مسئله بود البته سادگی‌ها و انحرافات فکری دیگری هم داشت.

من سه یا چهار بار به‌ صورت فردی یا گروهی خدمت آقای منتظری رفتم و دیدم چند نفر از اعضای نهضت آزادی یا وابستگان به جریان ملی مذهبی نزد ایشان نشسته‌­اند. در آنجا آقای معین‌فر، آقای صباغیان و افرادی از وزرای کابینه­‌ی قبلی که عزل شده بودند، را دیدم. تعجب می‌­کردم و به خودم می‌­گفتم که این افراد در اینجا چه می­‌خواهند و در پی چه‌ کاری هستند. زیرا ملی مذهبی‌­ها، ولایت‌فقیه را قبول ندارند و در آن ایام، امام(ره) نیز که می‌­دیدند این گروه انقلابی نیستند، آنان را از اداره‌­ی کشور کنار گذاشتند. با وجود این وابستگان به نهضت آزادی و ملی مذهبی­‌ها به دفتر آقای منتظری آمد و شد می‌­کردند. در آن روزها همچنین شنیده می­شد که سران بعضی از گروهک‌­ها به دفتر ایشان رفت‌ و آمد می­‌کنند. روزی برای دیدار با آیت­‌الله منتظری به منزل ایشان رفته بودم، دیدم تعدادی از زندانیان آزادشده نیز آمده‌­اند و از مرحوم شهید سید اسدالله لاجوردی شکایت می­‌کردند که ایشان منافقین زندانی را خیلی آزار و اذیت می­‌کند. در پاسخ به این اظهارات، آقای منتظری گفت: من به مسئولان دستگاه قضائی گفته­‌ام که آقای لاجوردی را کنار بگذارند که اگر شمربن ذی­الجوشن به جای وی مشغول به کار شود، بهتر است.

متأسفانه افراد مخالف نظام یا ولایت‌فقیه مطالبی را اظهار می‌­کردند و آقای منتظری همه‌­ی شنیده­‌های خود را باور می­‌کرد و براساس همین شنیده‌­ها و باورها موضع­‌گیری می­‌کرد و نمی‌­دانست که این­ها منافق هستند. ولی حرف ما و افرادی که علاقه‌­مند به امام(ره) و دلسوز به انقلاب بودند را قبول نمی‌کرد. ایشان در راهی که برخلاف مسیر امام(ره)، انقلابیون صادق مثل شهید بهشتی، شهید مطهری، مقام معظم رهبری و‌ آقایان دیگر اطرافیان امام(ره)، حرکت می‌کرد. آقای منتظری اظهاراتی می­‌کرد و رسانه‌ها گاهی آن اظهارات را پخش می‌کردند. یک حالت دوگانگی پیش آمده بود. امام «رضوان‌الله علیه» رهنمودهایی می‌فرمودند و توصیه می‌کردند که شما بعضی چیزها را این­جور نگویید، این حرف‌ها مردم را متزلزل می‌کند و نسبت به انقلاب بدبین می­‌شود. بعضی از ضد انقلاب‌ها به ایشان امیدوار و دل‌بسته­ و علاقه­‌مند شده بودند. این وضع سبب شد که مشخص شود وی قابل‌ دوام نیست. آقای منتظری از ابتدا این­طور نبودند، از بس این شیاطین پیش ایشان رفتند و افکارشان را مسموم کردند، ایشان از آن نظرات قبلی­شان برگشتند.

 شرایط پیش‌آمده دیگر قابل‌تحمل نبود. از همه­‌ی این­ها گذشته ماجرای سید مهدی هاشمی باعث ناراحتی شدید امام(ره) شد، راه را برای عزل آقای منتظری هموار کرد و سرانجام امام(ره) ایشان را از قائم‌مقامی رهبری عزل نمودند. امام(ره) در وهله­‌ی اول 6 فروردین نامه‌­ی تندی درباره‌­ی عزل آقای منتظری نوشتند که با وساطت و خواهش آیت‌­الله خامنه‌­ای، آقای هاشمی و چند نفر دیگر امام(ره) آن نامه را کنار گذاشتند. و نامه­‌ی دیگری 8 فروردین متضمن جواب نامه‌­ی آقای منتظری نوشتند و آن نامه منتشر گردید و از صداوسیما هر دو خوانده شد. با انتشار این نامه­‌ی امام آقای منتظری به‌طور رسمی از قائم‌مقامی رهبری عزل شد و در پی آن مجلس خبرگان نیز عقب‌­نشینی کرد و مصوبه­‌ی مزبور مربوط به انتخاب آیت‌­الله منتظری به قائم‌مقام رهبری کَاَن­لَم یَکُن تلقی شد.

بار دیگر تأکید می‌­کنم که نصب آقای منتظری به قائم‌مقامی رهبری به وسیله مجلس خبرگان به آن معنی که قانون اساسی اجازه داده باشد، نبود بلکه به همان صورت بود که بیان کردم؛ از باب پیش‌بینی احتیاطی و دلسوزی برای انقلاب و کمک به امام در شرایطی که هنوز این اشتباهات و سادگی‌ها و مخالفت با رهنمودهای امام از آقای منتظری دیده نشده بود در مجلس خبرگان تصویب شده بود. بعد در قانون اساسی مطرح شد اگر خدای‌نکرده پیش آمدی برای رهبر رخ داد شورایی موقت امور را اداره می‌کند و این نگرانی هم برطرف شد. در بازنگری قانون اساسی نیز شرط مرجعیت برای رهبری حذف شد و به‌ جای آن نوشته شد؛ رهبر باید فقیه باشد. این کار اقدام ارزنده­ای بود و باعث رفع مشکلات احتمالی گردید.