اعتبار روایات کتاب تحف العقول

به گزارش خبرنگار گروه سیره امامین انقلاب خبرگزاری رسا، حضرت آیت الله العظمی امام خامنه‌ای در جلسه ۱۵درس خارج فقه، بحث مکاسب محرّمه در تاریخ دی‌ماه ۱۳۸۳، اعتبار روایت کتاب تحف العقول را از دیدگاه فقهاء اینطور مورد بررسی قرار دادند و نظر خود را این زمینه ابراز کردند.

معظم له در مورد اشکالات سندی روایان این کتاب فرمودند: بعضی ها می‌گویند که استناد کتاب تحف‌العقول به جناب حسن بن علی بن شعبة حرّانی معلوم نیست؛ این اشکال وارد نیست؛ چون شیخ حرّ عاملی در خاتمۀ وسائل، با ذکر این عبارت «فی ذکر الکتب المعتمدة الّتی نقلتُ منها أحادیث هذا الکتاب، و شهد بصحّتها مؤلّفوها و غیرهم، و قامت القرائن علی ثبوتها و تواترت عن مولّفيها، بحیث لم‌یبق فیها شکٌ و لاریب» کتاب‌هایی را که در وسائل از آن‌ها استفاده کردند، به انضمام مؤلّفین آن، اجمالاً بیان می‌فرمایند.

رهبر معظم انقلاب در ادامه افزودند: شیخ حرّ عاملی در مورد تحف‌العقول می‌فرمایند: «تحف‌العقول عن آل الرسول، تألیف شیخ الصدوق حسن بن علی بن شعبه»، پس در استناد کتاب به ایشان شبهه‌ای نیست.

معظم له با اشاره به اینکه که بعضی ها می گویند در کتب قدما، مطلقاً نقلی از این کتاب نشده است، و این را دلیل ضعف حدیث گرفته‌اند، اظهار داشتند: این مناقشه، قابل قبول نیست، زیرا عدم نقل می‌تواند ناشی از عدم دسترسی به روایت باشد، نه ضعف سند.

رهبر معظم انقلاب اشکال عمده‌ روایات تحف العقول را ارسال سند دانستند و اظهار داشتند: برای رفعِ عیب ارسال، حرف‌هايی زدند یکی از این حرف ها، عمل مشهور است که می‌گوییم عمل قدماء به روایت معلوم نیست تا منجبر ضعف سند باشد.

معظم له در ادامه ابراز کردند: عده ای دیگر می گویند مضامین این روایت، مطابق با قواعد فقهی است؛ لذا از این جهت معتبر است. (سید یزدی) ولی حرف ایشان مورد تصدیق نیست؛زیرا اگر قسمتی از روایت، منطبق بر قواعد است، عمل ما در آن قسمت، به آن قاعده خواهد بود، نه فقره‌ی روایت؛ پس حقیقتاً عمل به روايت نمی‌کنیم و حداکثر کاری که این روایت انجام می‌دهد، به عنوان مؤیّد خواهد بود؛ پس اشکال ارسال سند، حلّ نشد.