سردار ایرانی که مقبره‌اش عروس تکایا نام گرفت

سردار مریم بختیاری از زنان مبارز و برجسته ایران در تاریخ معاصر است که نقش فراوانی در دوران مشروطیت و هم در مبارزه با بیگانگان، به ویژه استعمارگران روسی و انگلیسی داشت. زنی که تنها زن سردار ایرانی لقب گرفت.

بی‌بی‌مریم در سال ۱۲۵۳ هجری شمسی در سرزمین بختیاری متولد می‌شود. در کودکی پدرش را از دست می‌دهد. برای همین بی‌بی‌مریم دوران کودکی و نوجوانی سختی را می‌گذراند. در ۱۵ سالگی با مردی ازدواج می‌کند که ۲۰ سال از او بزرگتر است و با اینکه همسرش دارای زن دیگری بوده، به دلیل لیاقت و مدیریت زندگی که داشته بسیار مورد توجه همسرش و ایل قرار می‌گیرد. اما بعد از ۴سال همسرش در یک توطئه خانوادگی جان خود را از دست می‌دهد. حاصل این ازدواج سه فرزند به نام «علیمردان خان»، «محمدعلی‌خان» و«سهراب خان» است. بی‌بی‌مریم بعد از فوت همسرش به سمت خانه و ایل پدری بر می‌گردد و به تربیت فرزندان با کمک برادرانش می‌پردازد. تربیتی که فرزندانش را تبدیل به سرداران به نامی در تاریخ بختیاری و کشور می‌کند.

نظر رهبر انقلاب درباره علی‌مردان خان و مادرش بی بی مریم

رهبر انقلاب اسلامی درباره علی‌مردان خان و مادرش بی بی مریم فرمودند: «مادر او - بى‌بى- ضدانگلیسى و ضد بیگانه بوده؛ واقعاً این هم نشان‌دهنده‌ این است که چگونه تربیت مادر، شخصیت فرزند را اصلاً شکل می‌دهد؛ یعنى این مادر توانست این بچه را این‌جور بار بیاورد که یک شخصیت برجسته‌اى شود. تجلیل از شخصى مثل علیمردان‌خان و مادر او و شخصیت‌هایى از این قبیل که مبارزه کردند با استبداد و با رضاخان و با سلسله‌ پهلوى، کار شایسته‌اى است، کار خوبى است و جهت‌گیرى‌هاى اینها هم روشن بشود؛ این پرچم «لااله‌الاالله»اى که گفتند، به نظر من چیز مهمى است که معلوم باشد که اینها کسانى بودند که با عقاید دینى و با احساسات برخاسته‌ى از عقیده‌ دینى و تأیید شده‌ به‌وسیله‌ عقاید دینى‌شان مبارزه می‌کردند و می‌جنگیدند.»

بی بی مریم مادر سردار علی‌مردان‌خان، محمدعلی خان و سهراب خان است که علیمردان خان فرزند ارشد وی در رویارویی با دیکتاتوری رضاخانی درسال ۱۳۱۳ خورشیدی در زندان قصر اعدام و به شهادت رسید. هنوز بعد از سال‌ها مدفن این جوان مبارز مشخص نیست.

وقتی سردار مریم در جنگ جهانی اول به مبارزه علیه استعمار می‌رود

سردار مریم در جنگ جهانی اول در حالی تفنگ به دست می‌گیرد و به مبارزه علیه استعمار می‌رود که روسیه و انگلیس وارد ایران شده بودند. با توجه به اینکه ایران ادعای بی طرفی در این جنگ را داشت؛ هدف استعمارگران این بود، که ایران را به طرف جنگ هدایت و به این بهانه کشور را تصرف و بین خود تقسیم کنند؛ سردار مریم و رزمندگان بختیاری با شجاعت بی نظیر ایلیاتی خود در دفاع از مام میهن ایثارگری‌های فراوان نشان داده و شهدای زیادی تقدیم به این آب و خاک کردند.

تکیه میرفندرسکی از تکایای مهم تخت فولاد

تکیه میرفندرسکی از تکایای مهم تخت فولاد است که در خود آثار هنری و معماری بی‌نظیر و آرامگاه افراد مهم و ارزشمند را در خود جای داده است.

در خیابان شیخ مفید برای تماشای تکیه میرفندرسکی اصفهان در تخت فولاد آمدم. میرفندرسکی از بزرگترین فیلسوفان و عرفای عصر صفوی است. سردر ساده و در عین حال زیبای تکیه شامل ایوان نه چندان بلندی است که نیم طاق آن با مقرنس‌های ساده تزئین شده است. وارد صحن تکیه میر که می‌شوی حیاط وسیع مستطیل شکلی با درختان بلند و سرسبز و کهنسالی را می‌بینی که جلوه‌ای بسیار فرح انگیز بخشیده است. ضلع جنوبی تکیه میر مقبره بختیاری‌هاست که به تکیه بختیاری‌ها موسوم شده است.

تکیه میرفندرسکی، عروس تکایا

با گذر از حیاط مستطیل شکل در این ضلع و ایوان های تو در تو و پس از اینکه درها و شیشه‌های رنگی تو را محو تماشای خود کرد به اتاق زیبایی خواهی رسید سرشار از آثار هنری چون آینه کاری زیباترین گچ بری، سقف بسیار زیبایی از جنس چوب که روی آن نقاشی شده است. این اتاق زیبا اتاق عروس و تکیه میرفندرسکی به عروس تکایا نامگذاری شده است که در بین تکایای دیگر تخت فولاد این تکیه براستی حیرت انگیز و دیدنی است.

زهرا ترکی، مسؤول ارتباطات مجموعه تاریخی فرهنگی تخت فولاد در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفت: اتاق عروس یک صفت عامیانه و محاوره است مربوط به دختر جوان نو عروس بختیاری که بعد از فوت او را دفن کردند و اتاق را با کاشی کاری‌ها گچ بری، آینه کاری و نقاشی‌ها روی چوب با گلبرگ‌های متعدد با رنگ و لعاب خاص تزئین کردند که مشابه این هنر در کاخ گلستان دیده می‌شود.

وی با بیان اینکه اکثر افراد دفن شده در این اتاق زنان بختیاری هستند، افزود: تکیه بختیاری‌ها تکیه میر، اصالت به میرفندرسکی شخصیت مشهور دوره صفوی است، حسین قلی خان ایلخانی اولین فرد ایل بختیاری بود که در اینجا دفن شد.

ترکی خاطرنشان کرد: زنان مهم دیگری چون بی بی مریم بختیاری که جایگاه خاصی در تاریخ معاصر داشته است از زنان آزادی خواه و مبارز علیه استعمار روس و انگلیس در اصفهان بوده است که در تکیه میر فندرسکی دفن هستند و حضرت آقا او را یکی از زنان مهم و برجسته نام برده است.

مسؤول ارتباطات مجموعه تاریخی فرهنگی تخت فولاد بیان کرد: بی بی مریم دختر حسینقلی خان و از سرآمدان زنان ایل بختیاری بود که در جنگ جهانی اول نیز مانند مردان وارد معرکه شد، وجود چنین فردی اهمیت این تکیه را دو چندان کرده است.

 وی ادامه داد: تکیه میرفندرسکی از تکایای مهم و برجسته تخت فولاد است،که سیر تاریخی از دوره  صفوی تا زمان معاصر در آن دیده می‌شود.

ترکی اضافه کرد: تکیه میرفندرسکی هم از لحاظ تاریخی و فرهنگی و هم از لحاظ بنای آرامگاهی که تصویر زیبای معماری اسلامی ایرانی است و وجود سنگ مزار میر و همین‌طور درخت ۴۰۰ ساله و وجود خط میرعماد حسنی از خطاطان مشهور دوره صفویه، وجود سنگ قبور خاص و بسیار زیبا با حجاری‌های گیاهی، حیوانی و انتزاعی و وجود چهره صمصام السلطنه روی سنگ قبور زیبایی خاصی به این تکیه بخشیده است.

اتاق عروس در تکیه میرفندرسکی

محمود فروزبخش، نویسنده و پژوهشگر در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در رابطه با این تکیه گفت: تکیه میرفندرسکی که متعلق به دوران صفویه است به قسمتی از آن در دوران اواخر قاجاریه و اوایل پهلوی مقبره بزرگان بختیاری اضافه شده است.

وی بیان کرد: این مقبره شخصیت‌هایی مثل سردار اسعد اول، دوم و سوم و بی بی مریم را در خود جای داده است که از بزرگان ایل بختیاری هستند.

فروزبخش افزود: در ضلع شمالی این تکیه قسمتی است که محل دفن آقایان و در قسمت جنوبی اتاق کم نظیری از معماری و هنر وجود دارد که مخصوص دفن بانوان بختیاری است که شاید می‌توان گفت به دلیل وجود گچ بری‌های زیبا، آینه کاری‌های زیاد و ترکیب ویژه زیادی از هنرهای مختلف این اتاق به اتاق عروس مشهور شده است.

این نویسنده و پژوهشگر تصریح کرد: تخت فولاد دارای سه فضای معنوی برای خلوت و ذکر، داشتن مشاهیر و داشتن بیش از صد شخصیت مهم در تاریخ ایران و اسلام و داشتن هنر و زیبایی است و بی شک تکیه میرفندرسکی شامل تمام این ویژگی‌ها می‌‍‌شود که پر از پدیده‌ها و جاذبه‌هاست و بهترین فرصت برای جذب گردشگران به این قسمت است.